Jaką płytę grzewczą wybrać?

To jedno z najczęstszych pytań, jakie zadajemy sobie przed zakupem jednego z najważniejszych sprzętów w kuchni. Jednak odpowiedź nie zawsze jest taka łatwa, zwłaszcza wtedy, kiedy nie wiemy, na co zwrócić uwagę podczas wyboru.

Wiele osób zasięga opinii „wujka Gie”, który przecież wie wszystko. Niestety, w tej kwestii nie jest najlepszym źródłem wiedzy. Dobrymi doradcami nie będą także serwisy i fora internetowe, na których nadal mamy do czynienia z przekłamaniami i nierzetelnością.

Przechodząc do sedna, wybór urządzenia grzewczego to rzecz prosta. Trzeba jedynie odpowiedzieć sobie na kilka zasadniczych pytań i dokładnie zapoznać się z dostępnymi na rynku konstrukcjami oraz opartymi na nich modelami. Specjalnie dla Państwa przygotowaliśmy 10 kluczowych pytań, na które należy spokojnie i rzetelnie odpowiedzieć. Wraz z wiedzą o markach, modelach, rozwiązaniach i funkcjach, o których mówimy w dalszej części naszego poradnika, sprawi to, że wybór stanie się naprawdę prosty.

Pytanie 1: Jaką płytę wybrać? Gazową, elektryczną, czy z polami mieszanymi?

W dużej mierze zależy to od upodobań oraz dostępnych w kuchni źródeł energii. Modele elektryczne, szczególnie indukcyjne, są bardzo cenione wśród konsumentów za łatwość obsługi i komfort czyszczenia. Ich atutami są także stabilność, szybkość i ekonomiczność grzania. Zwolennicy prawdziwego ognia wybiorą jednak modele gazowe, bowiem tu nieregularność termiczna i grzanie „żywym” płomieniem są najważniejsze. Pewnym, bardzo ciekawym i praktycznym kompromisem może być budowanie zestawu grzejnego w tzw. systemie domino, a więc zestawianie płyt gazowych z elektrycznymi, palnikiem wok czy płytą grillową itp. Uboższym, ale także sprawdzającym się w praktyce połączeniem są płyty z polami mieszanymi (gazowo- elektrycznymi). W wypadku płyt indukcyjnych trzeba pamiętać o zakupie specjalnych naczyń z ferromagnetycznym dnem, przewodzącym fale magnetyczne. Warto pamiętać, że zarówno płyty gazowe, jak i elektryczne wymagają specjalistycznego montażu i szczególnej uwagi w trakcie codziennej eksploatacji

Pytanie 2: Jaka moc przyłączeniowa jest potrzebna dla płyt elektrycznych?

Płyty elektryczne mogą pracować z mocą całkowitą od 3 do nawet 12 kW. Duża moc umożliwia stosowanie opcji booster (szybkiego grzania dużą mocą) dla każdego z pól lub powierzchni samodopasowujących się (tzw. fl exi) w płytach indukcyjnych. Warto sprawdzić ten aspekt dokładnie, bowiem podłączenie takiej płyty (o dużej mocy) z piekarnikiem czy zmywarką do jednego obiegu jednofazowego z zabezpieczeniem 16 A jest niemożliwe. Wymagane jest minimum dwufazowe zasilanie (400 V). Aby wyjść klientom naprzeciw, wymyślono modele „230 V z wtyczką”. Mają one mniejszą moc i mogą pracować oszczędniej, ale kosztem ograniczenia mocy części pól. Dotyczy to zarówno modeli ceramicznych, jak i indukcyjnych. Szukając takich płyt, warto szukać określeń np. Plug&Play. Kiedy jednak konsument zdecyduje się na zakup płyty o znacznie większej mocy całkowitej, przewyższającej całkowitą moc aktualnej instalacji, należy albo zwiększyć moc przyłączeniową (do 25 A) albo zastosować przyłącze wielofazowe.

Pytanie 3: Która płyta najlepsza: żeliwna, ceramiczna czy indukcyjna?

Wszystko zależy od upodobań klienta i zdefi niowania słowa „najlepsza”. Modele żeliwne, mimo że dla klientów są rozwiązaniem wręcz archaicznym, są bardzo szanowane w branży gastronomicznej. Nagrzewają się bowiem do wysokich temperatur i w zakresach tych są bardzo stabilne. Można na nich także używać niemal wszystkich naczyń bez obawy zarysowania, uderzenia, zalania itp. Kolejny typ elektrycznej płyty to modele ceramiczne. Choć nieekonomiczne w porównaniu do indukcyjnych (o czym poniżej), to jest to konstrukcja ceniona za jakość i stabilność grzania, szybkość nagrzewania pola grzewczego czy możliwość używania niemal wszystkich rodzajów naczyń. Atutem jest także przystępna cena. Najbardziej zaawansowane są płyty indukcyjne, które choć wymagają specjalnych naczyń, są niezwykle bezpieczne (poza osobami z rozrusznikiem serca itp.), szybkie i komfortowe w użytkowaniu. Są także bezkonkurencyjne w czyszczeniu i mają wiele opcji dodatkowych (blokady, czujniki garnka, programy gotowania, etc). Dla części osób, które gotują, znakomicie sprawdzą się w niebywale stabilnej pracy (np. podgrzewanie czekolady) – z drugiej strony miłośnicy smażenia steków czy grillowania preferują modele z ogniem. Jak widać, nasze upodobania mają tu kluczowe znaczenie.

Pytanie 4: Która z płyt jest najbardziej ekonomiczna?

To kolejne, dość podstępne pytanie. Goniąc za ekonomicznością, wpadamy często w pułapkę złożoności problemu. Łatwo to wyjaśnić właśnie na przykładzie płyt grzewczych. Otóż najbardziej sprawne energetycznie są płyty indukcyjne (niemal 90 proc.!), następnie elektryczne ceramiczne (70–80 proc.), żeliwne (65–75 proc.), a na końcu gazowe (ok. 50–60 proc.). Tyle że… w zakupie płyta gazowa jak i sam gaz w eksploatacji są najtańsze. Z drugiej strony szybkość zagotowania 1 l wody i jego ekonomiczność w płycie indukcyjnej pozostawiają daleko w tyle gaz czy „tradycyjny” prąd. Ale… na przekór tej tezie, przecież nie gotujemy stale tylko wody. Tak można by zestawiać plusy i minusy, za i przeciw w nieskończoność. I aby tego nie robić, warto zmienić tok myślenia i wybierać płytę według własnych upodobań, ale za to poprawić znacząco technikę gotowania. Przykładów jest kilka – nalewajmy z kranu ciepłą wodę (oszczędność do 50 proc.!) w grzaniu, stosujemy dobre garnki o dobrym, wielowarstwowym dnie (do 30 proc. oszczędności!), koniecznie używajmy pokrywki i dobierajmy stopień grzania do potrawy (nasze słynne gotowanie zup to strata do 70 proc. energii niezależnie od płyty!). Korzystajmy z opcji ciepła resztkowego i unikajmy mocnych przeciągów i intensywnej pracy okapu (jeśli nie potrzeba). Warto także porcjować odgrzewane dania. W praktyce oszczędności energii osiągną nawet 30–40 proc.!

Pytanie 5: Jaki rozmiar i pola powinna mieć płyta gazowa lub elektryczna?

Rozmiary i standardy zabudowy płyt nie zmieniły się. Nadal największą sprzedażą cieszą się konstrukcje o standardowej szerokości 60 cm z czterema polami grzewczymi. Tuż obok nich coraz chętniej kupowane są modele szersze – 70- lub 90-centymetrowe. Pozwalają one na swobodne przygotowanie potraw na 5, a nawet 7 polach grzewczych (dotyczy to zarówno płyt elektrycznych, jak i gazowych). Pola grzewcze z kolei mogą być wyposażone w klasyczne rozwiązania, czyli wyznaczane przez rastry koła, albo bardzo popularne możliwości gotowania elastycznego w dowolnym miejscu na płycie (fl exi). Taka funkcja daje większy komfort, zwłaszcza pod kątem używanych naczyń. Elastyczne łączenie np. dwóch pól w jedno duże (np. na bardzo duże garnki lub brytfanny) lub zastosowanie pełnopowierzchniowego pola indukcyjnego (stosowanie wielu cewek magnetycznych na całym obszarze) to najnowocześniejsze rozwiązanie w tym segmencie, dające duże pole manewru podczas codziennej eksploatacji. W praktyce użytkownicy cenią takie konstrukcje płyt i często z nich korzystają. Sam rozmiar warto zaś popierać możliwościami. Oczywiście, im większa płyta, tym lepiej!

Pytanie 6: Jakie garnki i naczynia warto stosować na płytach?

To zależy oczywiście do rodzaju płyty i jej zasilania. Płyty ceramiczne oraz gazowe są najmniej wymagającymi rodzajami urządzeń względem potrzebnych naczyń. W tym wypadku pasuje większość naczyń – od aluminiowych po szklane. Nie można jednak stosować naczyń z tworzywa sztucznego czy papieru. Na płytach indukcyjnych z kolei naczynie odgrywa jedną z ważniejszych ról w procesie przemiany energii elektrycznej w ciepło. Dlatego więc, aby proces przygotowywania potraw przebiegał bez zarzutu, należy wyposażyć się w naczynie z ferromagnetycznym dnem. Stal ferromagnetyczna charakteryzuje się grubym i ciężkim spodem, który idealnie przewodzi fale magnetyczne (aby sprawdzić, czy garnek jest odpowiedni do płyty indukcyjnej, warto przytknąć do niego magnes – jeśli dno jest ferromagnetyczne, magnes przywrze). Ciekawostką są specjalne nakładki pod zwykłe naczynia umożliwiające gotowanie na płycie indukcyjnej. Każdorazowo dany garnek, patelnię czy podkładkę należy sprawdzić, czy nadaje się do stosowania na określonej płycie.

Pytanie 7: Czy warto zestawiać płyty w tzw. systemie domino?

Systemy domino odgrywają na rynku dwojaką funkcję. Oferowane są do mieszkań bardzo małych, w których liczy się każdy centymetr, a użytkownik dodatkowo nie gotuje zbyt często na niej. Z drugiej strony mają profesjonalne oblicze, ponieważ łącząc kilka różnych elementów (np. płytę domino gazową, indukcyjną, teppan- yaki, grill czy frytkownicę), można uzyskać w kuchni bardzo profesjonalny efekt, nawiązujący do funkcjonalności rozwiązań w najlepszych restauracjach świata. Trzeba pamiętać, że zestawy domino po złączeniu kilku elementów zabierają sporo miejsca. Wymagają także specjalistycznej wiedzy przy projektowaniu i montażu. Ten warto powierzyć wykwalifi kowanej kadrze, bowiem tylko prawidłowa instalacja zapewni takiemu zestawowi pełną funkcjonalność i skuteczność grzania. Warto poświęcić jednak zarówno znaczne środki fi nansowe, większą część blatu, a nawet całą wyspę na tego typu konstrukcję. Jest ona niezwykle funkcjonalna kulinarnie, praktyczna i znakomicie komponuje się w nowoczesnych (i nie tylko!) kuchniach.

Pytanie 8: Po co stosowane są listwy i obramowania w płytach?

Listwy i obramowania są rodzajem wykończenia płyty, formą dekoracji i upiększenia modelu. Występuje kilka możliwości wykończenia płyty, np. szlifem półokrągłym lub ostrym, ramką stalową czy cienką listwą montowaną tylko z jednej strony lub u góry i dołu urządzenia. Jednak estetyka to niejedyny aspekt stosowania wykończeń. Chronią one również urządzenia przed odpryskami oraz ukruszeniami płyty na ich krawędziach. Konsumenci doceniają te elementy i twierdzą, że płyta z takimi wykończeniami rzadziej pęka czy się rysuje.

Pytanie 9: Jak używać płyty, by zużycie gazu i energi było jak najmniejsze?

Wspominaliśmy o tych aspektach przy okazji ekonomiczności samych płyt. W dobie oszczędności warto rzeczy te przypominać i zwracać na nie uwagę. Użytkowanie płyt powinno być jak najbardziej świadome, a eksploatacja przyczyniać się powinna do optymalizowania zużycia energii i gazu. Stosowanie więc pokrywek podczas gotowania pozwoli nie tylko szybciej zagotować wodę, ale także krócej pracować urządzeniu. Podobnie ważną kwestią jest dobranie średnicy naczynia do odpowiedniego rozmiaru pola grzewczego. Większy obszar nagrzewania wiąże się z większą mocą urządzenia, zwiększona moc z kolei powoduje większe zużycie gazu i energii. Należy więc ustawiać mniejsze naczynia na mniejszych obszarach, a z kolei duże pola, mające większą moc, nadają się do gotowania dużych naczyń. W wypadku używania płyt gazowych ważna jest dbałość o czystość palników. To one przekazują płomień i powinny mieć jak najczystsze szczeliny, ponieważ zabrudzenia mogą zakłócać przekazywanie ciepła.

Pytanie 10: Czy w płytach są stosowane zabezpieczenia?

Tak są. Bezpieczeństwo jest jednym z ważniejszych aspektów użytkowania płyty – zwłaszcza gazowej. Dlatego w konstrukcjach tych montuje się zabezpieczenie, które automatycznie odcina dopływ gazu, jeśli spalanie jest nieprawidłowe lub całkowicie ustało. Zasada działania opiera się na ogrzewaniu termopary znajdującej się w głównej części palnika. Zmiana napięcia w termoparze, spowodowana podgrzaniem zabezpieczenia, powoduje zmianę napięcia na wyjściu, które podtrzymuje otwarcie zaworu magnetycznego, znajdującego się na kurku gazowym. Jeżeli palnik zostanie zalany, płomień zdmuchnięty itp., zmniejsza się napięcie na termoparze. To automatycznie zwalnia zawór magnetyczny i następuje odcięcie dopływu gazu. W płytach elektrycznych stosuje się blokady panelu sterowania, a także czujniki, które wykryją np. wykipienie płynu (to wiąże się z wyłączeniem płyty i nieprzypaleniem np. zupy). Ponadto w płytach stosuje się także zabezpieczenie przed przegrzaniem lub systemy wykrywania błędów, co chroni urządzenie przed większą usterką.