Unijne rozporządzenia zmieniające zasady produkcji, ekoprojektowania i utylizacji baterii

Zapisy wchodzą stopniowo na przestrzeni kilku lat i będą dodatkowo regulowane przepisami szczegółowymi na poziomie krajowym, m.in. w zakresie kar. Część zapisów zaczęła obowiązywać od 18 lutego 2024 r.

Wytyczne unijne z 2023 r.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1542 z 12 lipca 2023 r. w sprawie baterii i zużytych baterii (czyli tzw. rozporządzenie bateryjne) nie wymaga osobnego wdrożenia w przepisach krajowych – obowiązuje bezpośrednio, reguluje zasady obejmujące cały „cykl życia” baterii. Chodzi zarówno o zapewnienie bezpieczeństwa konsumentom, jak i zmniejszenie negatywnego wpływu zużytych baterii na środowisko. Obejmuje wszystkie baterie, również te wykorzystywane do produkcji samochodów elektrycznych i lekkich środków transportu (np. hulajnóg). 

Nowe regulacje z 2024 r.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1781 z 13 czerwca 2024 r. w sprawie ustanowienia ram ustalania wymogów ekoprojektu w odniesieniu do zrównoważonych produktów oraz zmiany dyrektywy (UE) 2020/1828 i rozporządzenia (UE) 2023/1542 i uchylenia dyrektywy 2009/125/WE również nie wymaga osobnego wdrożenia w przepisach krajowych – obowiązuje bezpośrednio. Będzie wspierać wzorce produkcji i konsumpcji, które są zgodne z ogólnymi celami Unii w zakresie zrównoważonego rozwoju, przez ustanowienie ram prawnych, które przyczyniają się do dostosowania produktów do wymogów zasobooszczędnej, neutralnej dla klimatu gospodarki o obiegu zamkniętym, do zmniejszenia ilości odpadów oraz do zapewnienia, żeby wyniki osiągane przez liderów w dziedzinie zrównoważonego rozwoju stopniowo stawały się normą. Wymogi ekoprojektu powinny również odnosić się do praktyk związanych z przedwczesnym starzeniem się produktów. Takie praktyki mają ogólnie negatywny wpływ na środowisko w postaci zwiększonej ilości odpadów oraz zużycia energii i materiałów, które można ograniczyć przez wymogi ekoprojektu, przyczyniając się jednocześnie do zrównoważonej konsumpcji.

Obowiązki dla producentów

Zasady dotyczące utylizacji wejdą natomiast w życie 18 sierpnia 2025 r., tak by dać czas producentom na dostosowanie się. Określają obowiązujące producentów cele w zakresie zbierania zużytych baterii przenośnych (63 proc. do końca 2027 r. i 73 proc. do końca 2030 r.) i wprowadza cel dotyczący zbierania zużytych baterii z lekkich środków transportu (51 proc. do końca 2028 r. i 61 proc. do końca 2031 r.). Baterie przemysłowe oraz akumulatory będą musiały zawierać określone substancje pochodzące z recyklingu na wskazanym poziomie (m.in. kobalt, ołów, lit). Przepisy wprowadzają też bardziej restrykcyjne zasady dotyczące bezpieczeństwa, trwałości i „żywotności” baterii. Wprowadza wymogi informacyjne i dotyczące etykietowania baterii, m.in. w odniesieniu do komponentów baterii i zawartości materiałów z recyklingu, a także cyfrowy paszport baterii oraz stosowanie kodu QR (wymogi dotyczące etykietowania mają zacząć obowiązywać najpóźniej w 2026 r., a stosowanie kodu QR – w 2027 r.).
Producenci muszą także zapewnić, by ich produkty były zaprojektowane i wytworzone zgodnie z wymogami efektywności, zapewniały odpowiedni dostęp do informacji, do cyfrowego paszportu, przeprowadzenia procedury oceny zgodności.
Importerzy i dystrybutorzy muszą sprawdzać, m.in. czy producent zamieścił oznakowanie CE, wymagane dokumenty, instrukcje.

Kalendarium

    • 18.02.2024 – wejście w życie rozporządzenia bateryjnego.
    • 18.08.2024 – wejście w życie obowiązków podmiotów gospodarczych m.in. w zakresie wytwarzania baterii, w tym procedury zgodności (rozdział VI oraz art. 17 – z wyjątkiem ust. 2), a także nt. stanu „zdrowia” i „żywotności” dla niektórych baterii.
    • 18.08.2025 – traci moc Dyrektywa 2006/66/WE ws. BiA; wejście w życie rozdziału VIII (m.in. obowiązek ustanowienia właściwych organów, rejestrów producentów, systemów ROP zgodnych ze standardami UE); wejście w życie symbolu selektywnej zbiórki.
    • 18.08.2026 – znakowanie etykietą zawierającą ogólne informacje o danych bateriach, a także inne informacje w zależności od typu baterii (np. pojemność, średni okres używania, art. 13).
    • 18.02.2027 – możliwość usuwania i wymiany baterii przenośnych i baterii LMT (art. 11); znakowanie wszystkich baterii kodem QR; wprowadzenie „paszportów baterii”.