Najnowsze nastroje konsumenckie

Stan finansów i zachowania konsumenckie

W stosunku do drugiej połowy stycznia zmniejszył się udział badanych deklarujących ograniczanie wydatków na zaspokojenie bieżących potrzeb w swoim gospodarstwie domowym w ciągu ostatniego miesiąca (o 7 punktów procentowych, do 40 procent). Natomiast odsetki pożyczających pieniądze na ich zaspokojenie (14 procent) oraz tych, którym udało się coś zaoszczędzić w swoim gospodarstwie (50 procent), nie zmieniły się.
Jednocześnie częściej niż poprzednio dokonywano większych, planowanych wcześniej zakupów lub inwestycji (o wzrost z 25 procent do 30 procent), a równie często – nieplanowanych wcześniej większych zakupów (16 procent), natomiast odsetek przewidujących takie zakupy w ciągu najbliższego miesiąca zmniejszył się nieznacznie (z 22 procent do 20 procent).

W styczniu, w porównaniu z analogicznym miesiącem roku poprzedniego ceny wzrosły o 5,3 procent, wobec 4,7 procent rdr w grudniu i w listopadzie. W marcowych oczekiwaniach inflacyjnych widoczny jest wzrost niepewności co do dalszych zmian cen w ciągu najbliższego roku (wzrost odsetka odpowiedzi „Trudno powiedzieć” z 4 procent do 9 procent). Jednocześnie respondenci rzadziej są przekonani, że ceny będą rosły wolniej (spadek z 16 procent do 12 procent), oraz minimalnie mniej obawiają się, że będą one rosły szybciej (spadek z 26 procent do 24 procent). Podobnie jak w poprzednich pomiarach największa część Polaków uważa, że ceny w ciągu najbliższych dwunastu miesięcy będą rosły w zbliżonym tempie (52 procent).

Podobnie jak w styczniu blisko dwie piąte badanych (37 procent) liczy na wzrost dochodów swoich gospodarstw domowych w ciągu najbliższego roku, przy czym w stosunku do poprzedniego pomiaru nieco wzrósł odsetek liczących na ich znaczny wzrost (z 3 procent do 5 procent). Jednocześnie nieznacznie ubyło obawiających się ich spadku (z 19 procent do 17 procent), a przybyło nieoczekujących zmian w tym obszarze (z 37 procent do 41 procent).

Perspektywy na przyszłość

Respondenci, zapytani ogólnie o własne perspektywy na przyszłość, częściej wyrażają obawy, niż nadzieje na poprawę (40 procent wobec 33 procent). Jeszcze większą przewagę pesymizmu nad optymizmem notujemy w przewidywaniu przez nich sytuacji gospodarczej w Polsce w ciągu najbliższego roku (48 procent wobec 28 procent). Natomiast w myśleniu o sytuacji finansowej własnych gospodarstw domowych w ciągu najbliższych 12 miesięcy więcej jest opinii pozytywnych niż negatywnych (37 procent wobec 32 procent).
Po odnotowanej w styczniu poprawie opinii dotyczących sytuacji finansowej gospodarstw domowych oraz kondycji gospodarki, w pierwszej dekadzie marca zarejestrowaliśmy wzrost obaw w tych obszarach.

We wszystkich trzech analizowanych obszarach badani wśród osób, z którymi stykają się na co dzień, dostrzegają więcej obaw niż nadziei. Relatywnie największa przewaga występuje w przypadku opinii na temat sytuacji gospodarczej w Polsce w ciągu najbliższego roku (55 procent wobec 19 procent), a najmniejsza – w odniesieniu do postrzegania sytuacji finansowej własnych gospodarstw domowych w ciągu najbliższych 12 miesięcy (38 procent wobec 25 procent).
Podobnie jak w wymiarze indywidualnym, w nastrojach środowiskowych notujemy – w stosunku do pomiaru styczniowego – wzrost obaw odnoszących się do sytuacji gospodarczej w Polsce.

Wskaźnik nastrojów konsumenckich

Na podstawie odpowiedzi na pytania dotyczące sytuacji ankietowanych, tj. zachowań konsumenckich, stanu ich finansów oraz przewidywań odnoszących się do poziomu dochodów, inflacji w ciągu najbliższego roku, a także prognoz sytuacji finansowej gospodarstw domowych oraz kondycji polskiej gospodarki, skonstruowano wskaźnik nastrojów konsumenckich (WNK). Pokazuje on, w ilu obszarach – spośród dziesięciu uwzględnionych w sondażu – respondenci wyrazili optymizm bądź udzielili odpowiedzi wskazujących na zadowolenie z sytuacji materialnej. Wskaźnik może przyjmować wartości od 0 – jeśli w żadnym z analizowanych obszarów respondent nie wyraził optymizmu – do 10 – jeśli we wszystkich analizowanych obszarach wyraził optymizm. Średnia wartość wskaźnika WNK dla ogółu badanych wynosi obecnie 3,8 i jest nieco wyższa niż w styczniu. Od grudnia notujemy już drugi z kolei wzrost wskaźnika nastrojów konsumenckich. Interpretując wartość tego wskaźnika można stwierdzić, że respondenci wyrazili optymizm przeciętnie w mniej więcej czterech obszarach. Największa ich część wyraziła optymizm w trzech obszarach (18 procent), a nieco mniej – w czterech (14 procent) lub w pięciu (15 procent).

Optymizm konsumencki zależny jest przede wszystkim od położenia materialnego badanych. Relatywnie duży optymizm konsumencki wyrażają respondenci o najwyższych dochodach osobistych (wśród osób o dochodach wynoszących co najmniej 7000 zł netto średnia wartość wskaźnika wynosi 5,1 wobec 2,9 wśród badanych o dochodach do 2999 zł) oraz zadowoleni z warunków materialnych swoich gospodarstw domowych (4,6 wobec 1,9 wśród niezadowolonych). Ponadto stosunkowo duży optymizm konsumencki charakteryzuje młodszych ankietowanych – do 34 roku życia (4,6), mieszkańców największych miast (4,3), absolwentów wyższych uczelni (4,3), a uwzględniając status społeczno-zawodowy – uczniów i studentów (4,8). Tak jak w poprzednich pomiarach większy optymizm wyrazili mężczyźni niż kobiety (4,1 wobec 3,5).