Rodzaje okapów

Większość z nas, wybierając nowy okap do kuchni, zwykle mierzy na początku przestrzeń przeznaczoną na jego montaż. Potem patrzymy na kształt, bryłę i kolor urządzenia. Oczywiście, wygląd okapu to rzecz ważna, ale pamiętajmy: okap należy wybrać przede wszystkim technicznym rozsądkiem, a nie sercem estetyki.

Różnorodność dzisiejszych konstrukcji i duże możliwości montażu pozwalają na wybór odpowiedniego okapu do każdej, nawet najbardziej wyszukanej kuchni. Trzeba pamiętać, że wentylacja tego właśnie pomieszczeniu to rzecz nader ważna, tym bardziej kiedy przebywa się w nim często i dużo gotuje. Warto wiedzieć, że sprawny okap usuwa z pomieszczania ponad 90 proc. aktywnych cząstek soli i cukru, a także tłuszczów i alergenów – w tym także pyłów i roztoczy. W praktyce okap dba nie tylko o nasze zdrowie, ale i stan naszych mebli i innych urządzeń AGD. Dllatego tak ważne są jakościowe i techniczne aspekty działania okapu. Skutecznie zadbają o to tylko najlepsze modele i marki i tylko najlepsze i najefektywniejsze rozwiązania.

Klasyfikacja i podział okapów

Segment okapów należy do jednego z najbardziej rozbudowanych na obecnym rynku AGD. Znajdziemy w nim zarówno modele ekonomiczne (z podstawowym mechanizmem wentylacyjnym), tradycyjne modele w kształcie odwróconej litery „T”, piramidy, a także pełną gamę urządzeń zaawansowanych zarówno pod względem estetyki, jak i funkcji. Przed wyborem okapu warto zapoznać się z dostępnymi na rynku rozwiązaniami i zastanowić, czy ma on pracować w trybie wyciągu czy pochłaniacza. Nie każdy model jest konstrukcyjnie przystosowany do odprowadzania powietrza na zewnątrz pomieszczenia, nie każdy model wyciągu też można zamontować w danym miejscu kuchni bez maskowania rury wentylacyjnej. O tych oraz wielu innych ważnych aspektach związanych z okapami mówimy w dalszej części poradnika. Tymczasem przyjrzyjmy się dostępnym na rynku modelom. Bardzo często już sam wygląd czy konstrukcja okapu wpływają na nasz wybór.

Okapy podszafkowe, podwieszane

To najpopularniejsza i zarazem najprostsza technicznie grupa okapów. Takie urządzenie podwieszamy pod niemal każdą szafką, montując je do ściany praktycznie kilkoma wkrętami. Okapy uniwersalne (bo tak też są nazywane) polecane są osobom, które nie chcą wydawać dużej kwoty na zakup nowego okapu lub nie mają miejsca na montaż innej konstrukcji.

Okapy szafkowe, szufladowe

Nazywane są też okapami wysuwanymi, wysepkowymi lub teleskopowymi. Pod kątem konstrukcyjnym są bardzo podobne do modeli szafkowych, ale wyróżnia je ruchoma, wysuwana i widoc zna od frontu część pod szafką. Wysunięcie przedniej szuflady (stąd nazwa) powoduje aktywację urządzenia i zasysanie oparów (wsunięcie powoduje jego samoistne wyłączenie się). Należy pamiętać, że okap wymaga zabudowy części szafki.

Okapy szafkowe, uchylne

To kolejna grupa okapów montowanych bezpośrednio w szafce, której charakterystyczną cechą są odgórnie uchylane drzwiczki. Kiedy wysuniemy je do góry, okap automatycznie włącza się. Konstrukcyjnie okap wymaga zabudowy całej szafki tuż nad okapem. To jednak pozwala uzyskać całkowite wkomponowanie urządzenia w meblach kuchennych. Obecnie tego typu konstrukcje są coraz rzadziej spotykane.

Okapy szafkowe, wkłady

Nazywane są także okapami modułowymi. Montaż polega na umiejscowieniu ich w dopasowanych szafkach, chociaż spotkać się można z niezależną instalacją na wyspie. To także wymaga od użytkownika umiejętności wpasowania i zainstalowania mechanizmu wentylacyjnego w szafce. Cechą charakterystyczną urządzenia jest widoczna część robocza, czyli spód okapu. Po zabudowaniu tego typu urządzenia są bardzo efektowne, choć zajmują znaczną część szafki.

Okapy przyścienne, kominowe

To najpopularniejsza obecnie grupa okapów, przypominających kształt, odwróconej litery „T” lub tradycyjnego stożka. Cechą charakterystyczną modelu jest zamontowanie urządzenia do ściany tuż nad płytą. Modele przyścienne wyposażone są zwykle w specjalny komin maskujący, wewnątrz którego poprowadzona jest rura usuwająca zanieczyszczone powietrze (w trybie wyciągu). Jeśli model pracuje w trybie pochłaniacza, komin można złożyć lub schować.

Okapy przyścienne, narożne

inną formą okapu przyściennego zamontowanego przy ścianie jest okap narożny. Główną ideą tego rozwiązania jest wykorzystanie dwóch ścian do montażu sprzętu oraz zwiększenie powierzchni wentylacyjnej. Okapy narożne polecane są do pomieszczeń indywidualnie zaprojektowanych, bardzo dobrze komponują się także z kuchniami wolnostojącymi i płytami narożnymi (patrz: poradnik „InfoProdukt. Kuchnie”, „InfoProdukt. Płyty”).

Okapy przyścienne, ukośne

Okapy ukośne, nazywane też wertykalnymi, to bardzo popularna obecnie konstrukcja okapów przyściennych. Są one łatwe w instalacji i niezwykle efektowne wizualnie. Płaska, pochylona pod różnymi kątami powierzchnia pozwala na wprowadzanie wielu kształtów, wzorów i struktur, co przekłada się na ciekawy efekt finalny. Charakterystyczny skos po zamontowaniu daje też wolną przestrzeń nad płytą, co ma znaczenie od strony projektowej, ale i czysto praktycznej (rozwiązanie zalecane np. osobom wysokim).

Okapy przyścienne, rustykalne

Choć w wielu katalogach grupa ta widnieje w sekcji okapów przyściennych, my wydzielamy ją ze względu na wyjątkową, ściśle określoną konstrukcję i walory estetyczne. Cechą charakterystyczną okapów rustykalnych jest zazwyczaj drewniane wykończenie. Kształtem okap przypomina zaś tradycyjny kominek niegdysiejszych pieców. Drewniane motywy pozwalają uzyskać spójny efekt z drewnianymi meblami czy wstawkami z drewna. Warto podkreślić, że kolor elementów drewnianych okapu można dobierać indywidualnie (należy sprawdzić ofertę producenta); część z nich można malować na dowolny kolor.

Okapy przyścienne, retro

To grupa okapów, która bryłą plasuje się między okapami tradycyjnymi a okapami rustykalnymi. Zasadniczą różnicą jest odmienna stylistyka. Okapy retro najczęściej wyposażone są w zdobienia ornamentyką, relingami i innymi ozdobami z motywami roślin. Wszystkie one nawiązują do lat minionych. Na relingach i listwach ozdobnych można powiesić ręcznik lub akcesoria kuchenne. Większość okapów retro wzoruje się na latach 50.–60. XX w., choć można spotkać inspiracje z innych epok. Ważne, aby nie mylić tutaj stylów i nurtów (np. retro z vintage).

Okapy wyspowe

To jedne z najdroższych i najbardziej zaawansowanych technicznie oraz wzorniczo konstrukcji. Cechą charakterystyczną urządzenia jest bezpośredni montaż do sufitu i zwis, np. nad wyspą kuchenną, na której umieszczona jest płyta i inne urządzenia. Okapy wyspowe montuje się w różnej formie, np. na linach, na grubym metalowym pręcie czy po prostu zwyczajnie za pomocą komina, a więc z wykorzystaniem obudowy. Modele polecane do dużych salonów i kuchni i mogą przybierać najbardziej wyrafinowane formy (np. kryształowej lampy).

Okapy sufitowe

To jedna z najbardziej elitarnych i zarazem prestiżowych konstrukcji. Okapy tego typu cechują się dużą efektywnością. Zwykle pracują tylko jako wyciągi (choć są modele będące także pochłaniaczami). Montaż takiego okapu polega na zabudowie mechanizmu wentylującego w suficie lub zamontowaniu go na nim w sposób widoczny. Płaska i dosyć obszerna powierzchnia urządzenia wygląda bardzo elegancko, zwłaszcza po włączeniu zintegrowanego oświetlenia. Obsługa takiego okapu zazwyczaj odbywa się za pomocą pilota zdalnej obsługi lub z poziomu płyty.

Okapy szczelinowe

Specyficzna, rzadko spotykana grupa okapów, ale przy tym niezmiernie praktyczna i efektywna. Montaż tego typu urządzenia należy zaplanować już na etapie budowy domu lub remontu pomieszczenia, ponieważ komponenty (komora powietrza, skrzynia sterująca, silnik i wentylator) należy zabudować w ścianie. Działanie polega na zasysaniu powietrza za pomocą specjalnej szczeliny, umieszczonej zazwyczaj pod sufitem. Tego typu okapy wykorzystują zjawisko grawitacji i unoszenia się ciepłych mas powietrza ku górze. Oczyszczone powietrze jest wydmuchiwane z powrotem przez otwór w dolnej części ściany lub mebli. Warto dodać, że cały system wentylacji może pracować także w trybie wyciągu.

Okapy nablatowe

Bardzo praktyczna i zjednująca sobie coraz większą grupę odbiorców jest rodzina okapów nablatowych (czasem zwanych także blatowymi). Ten typ okapu montowany jest tuż przy płycie grzewczej. Jego konstrukcja ma znaczny wpływ na skuteczność filtrowania, mechanizm zasysania jest tu bowiem umieszczony blisko źródła oparów z płyty. Okapy nablatowe mogą występować w formie ruchomej, w formie wyciągu blatowego zamontowanego obok płyt modułowych, albo też w formie stałej. Niezależnie od konstrukcji są bardzo efektowne, choć wymagają fachowej wiedzy instalatorskiej.

Okapy nadpiekarnikowe

To bardzo rzadka grupa okapów, aczkolwiek bardzo wyrafinowana, a co za tym idzie prestiżowa. Między innymi dlatego, że okap jest tutaj swego rodzaju poszerzoną funkcjonalnością piekarnika podczas pieczenia potraw. Okap tego typu wysuwany jest tuż nad piekarnikiem, który standardowo ma zwykle kanał wentylacyjny tuż nad drzwiami. Co ciekawe, istnieją w tej grupie modele, które są połączeniem okapu z szufladą grzewczą na talerze. Łączą więc dwie funkcje – praktycznie i komfortowo.

Okapy napłytowe

To konstrukcja bardzo rzadko spotykana, ale pokazująca pomysłowość i techniczne możliwości najlepszych biur projektowych i producentów wytwarzających tego typu modele. Faktycznie jest to grupa mało popularna, często nieznana nawet wśród fachowców, ale intrygująca wyglądem i przy tym bardzo funkcjonalna. Okap montowany jest bezpośrednio na płycie elektrycznej (w postaci listwy lub okrągłego wyciągu). Wydajność reguluje się z poziomu panelu sterowania płyty. Niektóre modele wyposażone są w automatyczne dostosowanie mocy oczyszczania powietrza.

Okapy podpłytowe

To jedna z ciekawszych konstrukcji obecnych na rynku. Ten format pozwala zakryć całkowicie okap tuż pod płytą. Cały mechanizm i wszelkie komponenty zostały ukryte pod powierzchnią urządzenia grzewczego. Po włączeniu płyty listwy maskujące odkrywają szczeliny wentylujące i tak zasysane jest powietrze wprost z garnków. Okap kupuje się razem z płytą grzewczą tego samego producenta lub wykonuje się ją na zamówienie. Pionierska konstrukcja polecana jest miłośnikom najnowszej techniki, a także osobom, które nie chcą uwydatniać dodatkowego urządzenia w kuchni w postaci okapu. Trzeba jednak pamiętać, że podczas montażu potrzebna będzie znacznie większa powierzchnia w szafce niż przy standardowym montażu płyty. Oczywiście, przedstawione powyżej grupy okapów są najczęściej spotykanymi. Na rynku funkcjonuje jeszcze kilka innych, nietypowych konstrukcji, które występują pod różnymi nazwami. Na te ostatnie oraz na podział okapów należy zwracać szczególną uwagę, coraz częściej bowiem więcej w nich marketingu i promocji niż faktycznych uwarunkowań konstrukcyjnych.