Najważniejsze parametry

Parametry techniczne to nieodzowny element specyfi kacji różnorodnych urządzeń elektronicznych. Charakterystyczne dla siebie parametry mają również słuchawki. Wszelkie liczby, tabele i współczynniki nie zawsze jednak odzwierciedlają brzmienie słuchawek.

Do najczęściej podawanych parametrów technicznych w wypadku słuchawek należą: pasmo przenoszenia, impedancja i skuteczność. Pamiętajmy jednak, że w sprzęcie audio, a więc również w słuchawkach, w grę wchodzi także czynnik ludzki, a więc charakterystyka słyszenia i ogólnie pojęta specyfika zmysłu słuchu. Pomimo podobnych parametrów technicznych brzmienie jednego modelu słuchawek może nam bardziej odpowiadać niż innego. Może być też tak, że nie zauważymy różnicy w brzmieniu dwóch odmiennych modeli. Wartości parametrów podawanych przez producentów na opakowaniu nie należy jednak pomijać podczas zakupu. Pomogą nam one wstępnie określić np. przydatność poszczególnych modeli w różnorodnych zastosowaniach. 

Pasmo przenoszenia

Określa zakres częstotliwości przetwarzanych przez słuchawki. W wypadku słuchawek nawet te najtańsze mają w specyfi kacji dość szerokie pasmo przenoszenia, nawet od 20 Hz do 20 kHz. Jest to przedział, poza którym słuch człowieka i tak nie jest w stanie nic usłyszeć. Samo określenie pasma częstotliwości nie mówi jeszcze zbyt wiele o tym, jak brzmią słuchawki. Warto byłoby znać charakterystykę przenoszenia słuchawek, co pozwoliłoby uzyskać informację o tym, które częstotliwości są wzmacniane, a które tłumione przez dany model. Producenci z reguły jednak nie podają takiej informacji. Z uwagi na niewielki rozmiar przetworników elektroakustycznych duże znaczenie dla jakości odbieranego przez użytkownika sygnału będzie miało odpowiednie ułożenie nauszników czy też właściwe umiejscowienie wkładek w wypadku słuchawek dokanałowych. Dlatego też charakterystyka przenoszenia może być zupełnie inna w zależności od położenia przetwornika elektroakustycznego względem ucha użytkownika. Samo pasmo przenoszenia słuchawek, o ile nie jest bardzo wąskie, nie będzie miało aż tak dużego znaczenia. Dla „wrażliwego” ucha słuchawki powinny się jednak charakteryzować jak najszerszym pasmem przenoszenia, ponieważ osoba o dobrym muzycznym słuchu jest w stanie zauważyć nawet najdrobniejsze różnice w brzmieniu.

Przetwarzanie niskich tonów przez słuchawki

Pasmo częstotliwości, jakie ostatecznie dociera do ucha użytkownika, zależy nie tylko od tego, jaki jego zakres jest w stanie przetworzyć dany model słuchawek, ale też od tego, jak dobrze dopasowane są słuchawki do głowy użytkownika. Istotne jest więc w wypadku modeli nausznych odpowiednie wyregulowanie długości pałąka, a w modelach dokanałowych dobranie odpowiednich rozmiarów wkładki. Poprawić brzmienie próbują również sami producenci, stosując różnorodne, często autorskie, opatentowane systemy i rozwiązania techniczne. Jednym z przykładowych rozwiązań jest wykorzystywanie przez Denona w słuchawkach dokanałowych przetworników Double Air Compression Driver. W niektórych modelach słuchawek fi rmy JBL stosowana jest natomiast technika Pure Bass. W modelach Pioneera występuje system Bass Tune, a w słuchawkach fi rmy JVC stosowana jest konstrukcja Extreme Deep Bass. Wszystko to ma na celu zapewnić jak najszersze spektrum częstotliwości przetwarzanych przez słuchawki.

Wartość impedancji

Wartość impedancji to z technicznego punktu widzenia wartość rezystancji dla prądu przemiennego. Jest podawana w omach (). W zależności od konstrukcji słuchawek impedancja może wynosić od 8 do nawet 2000 . Teoretycznie im większa wartość impedancji słuchawek, tym lepsza jakość dźwięku i większa odporność na szumy i zakłócenia. Niestety, nie do każdego urządzenia można zastosować wysokoimpedancyjne słuchawki, ponieważ może się okazać, że będą grały bardzo cicho. Wówczas może zajść konieczność zastosowania dodatkowo wzmacniacza słuchawkowego. Do przenośnych odtwarzaczy MP3 i MP4 najlepiej będą nadawały się słuchawki o małej impedancji, np. 16 czy 32 . Nie oznacza to, że odtwarzacz nie poradzi sobie ze słuchawkami o nieco większej impedancji, ale trudniej będzie o uzyskanie odpowiednio wysokiego poziomu natężenia dźwięku. Słuchawki wysokoimpedancyjne (o impedancji liczonej już nawet w setkach omów) stosowane są najczęściej w profesjonalnych studiach nagrań. Można je bez obaw podłączać np. bezpośrednio do wyjścia liniowego w stole mikserskim. Przyjmuje się, że impedancja wyjściowa urządzenia wzmacniającego sygnał powinna być kilkukrotnie (nawet 10-krotnie) większa od impedancji słuchawek. Niektórzy producenci słuchawek, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów, mają nawet w swojej ofercie różne wersje tego samego modelu słuchawek, ale różniące się parametrem impedancji. Dzięki temu można wybrać konstrukcję, która najlepiej sprawdzi się w konkretnym zastosowaniu.

Skuteczność /czułość

Parametr ten związany jest z decybelową skalą głośności. Skuteczność powinna być podawana w dB/mW, a więc w odniesieniu do mocy 1 mW. Daje nam informację o tym, jaką głośność możemy uzyskać, gdy do słuchawki zostanie dostarczona moc 1 mW. Wartość skuteczności w niektórych modelach słuchawek może przekraczać nawet 110 dB/mW. Pamiętajmy, że w słuchawkach o dużej skuteczności możliwy do wytworzenia maksymalny poziom dźwięku może być szkodliwy dla słuchu. Nie należy zatem przesadzać z poziomem głośności odtwarzanego materiału audio.

Masa słuchawek

Parametr ten jest wbrew pozorom dla słuchawek bardzo istotny. Ma ona bowiem wpływ na komfort ich użytkowania. W wypadku modeli dousznych czy dokanałowych, które i tak są zazwyczaj bardzo lekkie, nie ma ona aż tak dużego znaczenia. Znacznie większą rolę odgrywa w wypadku modeli nausznych. Jeżeli chcemy odtwarzać muzykę na słuchawkach przez dłuższy czas, powinny być one stosunkowo lekkie, wykonane z odpowiednich materiałów. Dzięki temu wielogodzinne korzystanie ze nich nie będzie dużym obciążeniem dla użytkownika. Niemniej jednak nawet podczas korzystania z najwygodniejszego modelu należy robić przerwy. Zbyt długotrwałe używanie słuchawek może źle odbić się na kondycji narządu słuchu.

Wygrzewanie słuchawek

Istnieje opinia, że słuchawki, podobnie jak głośniki czy kolumny głośnikowe, podlegają procesowi tzw. wygrzewania. Polega on na tym, że z upływem czasu zmieniają one nieco swoje brzmienie. Jest to poniekąd prawdziwe stwierdzenie. Słuchawki np. po miesiącu użytkowania mogą brzmieć nieco inaczej niż tuż po zakupie. Przyczyną tego nie jest jednak zmiana parametrów technicznych przetworników elektroakustycznych, a przede wszystkim odpowiednie dopasowanie się słuchawek do kształtu głowy czy ucha użytkownika. Wiele osób być może nie zauważy w ogóle żadnej zmiany, jednakże faktem jest, że słuchawki w trakcie użytkowania mogą zmienić charakter brzmienia. O tym, jak szybko to się stanie, decyduje oczywiście to, jak często będą one wykorzystywane.

Czy warto zwracać uwagę na parametry techniczne?

Oprócz konstrukcji słuchawek dla wielu użytkowników istotne są także ich parametry techniczne. Producenci w specyfi kacjach słuchawek podają najczęściej pasmo przenoszenia, impedancję oraz skuteczność. Czy jednak warto zwracać na nie uwagę? Odpowiedź brzmi: i tak, i nie, ponieważ wartości podawane przez producentów nie do końca odzwierciedlają faktyczne brzmienie słuchawek. Najistotniejszym parametrem wydaje się impedancja. W wypadku słuchawek im większa jest ich impedancja, tym teoretycznie mniejsze ryzyko wystąpienia szumów i zakłóceń. Z kolei zbyt duża impedancja uniemożliwia uzyskanie odpowiednich poziomów natężenia dźwięku, jeżeli np. podłączymy słuchawki do odtwarzacza, który został wyposażony we wzmacniacz o niewielkiej mocy. Skuteczność słuchawek zwykle nie ma większego znaczenia. Ponadto często jest też nie do końca poprawnie podawana przez producentów. Parametr skuteczności słuchawek powinien dawać informację użytkownikowi o tym, jaki poziom głośności uzyskuje się, gdy do słuchawek zostanie dostarczony sygnał o mocy 1 mW, a więc jednostką powinien być dB/mW. Tymczasem producenci podają ten parametr w decybelach, nie do końca precyzując tym samym, jakiego poziomu mocy on dotyczy. Pasmem przenoszenia, owszem, możemy się sugerować, jednak sama dolna i górna granica pasma częstotliwości odtwarzanego przez słuchawki podawana w specyfi kacji niewiele mówi o charakterze brzmienia danego modelu. Nie wiemy, które z przetwarzanych pasm częstotliwości będą wzmacniane, a które tłumione. Podobnie jak w wypadku kolumn głośnikowych brzmienie słuchawek najlepiej jest sprawdzić „doświadczalnie”. Na brzmienie słuchawek ma wpływ ich odpowiednie dopasowanie do ucha użytkownika. Tutaj pogorszeniu może ulec zwłaszcza przetwarzanie niskich tonów.