Stereo wciąż na topie

Systemy stereofoniczne cieszą się dużą popularnością, m.in. ze względu na ich uniwersalność, prostotę instalacji i konfiguracji. Choć sprawdzą się głównie do odtwarzania muzyki, która realizowana jest przede wszystkim dwukanałowo, to mogą również zostać wykorzystane np. do nagłośnienia odbiornika telewizyjnego.

Prosty system stereofoniczny można nabyć już nawet za kilkaset złotych. Producenci sprzętu audio nie zapominają jednak o najbardziej wymagających użytkownikach. W ofercie wielu z nich możemy więc znaleźć również hi-endowe i wyjątkowo kosztowne zestawy. Jak bardzo zaawansowany technicznie może być system stereofoniczny, pokazują chociażby rozmaite targi i wystawy sprzętu audio, np. polskie Audio Video Show w Warszawie czy niemieckie High End w Monachium, podczas których można zobaczyć zestawy kosztujące nawet nie tysiące złotych, ale setki tysięcy czy wręcz miliony złotych i posłuchać ich brzmienia. Udział w tego typu wydarzeniach jest doskonałą okazją, aby „na żywo” porównać brzmienie i bliżej się przyjrzeć urządzeniom z różnych półek cenowych. Zestaw stereofoniczny to jednak nie tylko dwie duże kolumny głośnikowe podłączone do wzmacniacza i źródła (np. odtwarzacza sieciowego, CD lub gramofonu). W trybie stereo mogą pracować również mniejsze urządzenia audio, np. radioodbiorniki, miniwieże, a także soundbary.

Kolumny i ich ustawienie

W zestawach stereofonicznych najczęściej mamy do czynienia z kolumnami podłogowymi i podstawkowymi. Te pierwsze mogą mieć u podstawy kolce lub gumowane nóżki, które zabezpieczają kolumnę przed nadmiernymi wibracjami wytwarzanymi przez podłoże. Dzięki nim kolumna zmniejsza swoją powierzchnię styku z podłogą praktycznie do niezbędnego minimum. Modele podstawkowe, m.in. ze względu na niewielkie gabaryty, są często przez użytkowników ustawiane na różnego rodzaju komodach czy meblościankach. Aby jednak zapewnić im odpowiednią wysokość w stosunku do słuchacza, często stosuje się do nich specjalne podłogowe podstawki, od których zresztą wzięło się określenie – kolumna podstawkowa. Modele podstawkowe mogą byćteż elementem niewielkiego zestawu wieżowego i sprzedawane są w komplecie z jednostką centralną wyposażoną w odpowiedniej mocy wzmacniacz. W konfiguracji zestawu stereofonicznego bardzo ważne jest właściwe ustawienie wykorzystywanych w nim kolumn względem słuchacza. Popularnym rozmieszczeniem jest układ wykorzystujący zasadę trójkąta równobocznego, która definiuje proporcje odległości pomiędzy kolumnami a słuchaczem. Według tej reguły wszystkie muszą być takie same, a kolumny powinny zostać skierowane w stronę miejsca odsłuchowego, które powinno znajdować się na osi głównej każdej z kolumn zestawu stereo. Należy zwrócić także uwagę na odległości kolumn od ścian pomieszczenia. Zbyt bliskie sąsiedztwo ściany może spowodować nadmierne wzmocnienie niskich częstotliwości, zwłaszcza jeśli otwór bass-reflex usytuowany jest na tylnej ścianie kolumny głośnikowej. Za minimalną odległość często przyjmuje się ok. 50 cm. W domowym pomieszczeniu odsłuchowym nie zawsze jednak mamy możliwość jej zachowania. Należy także unikać ustawiania kolumn w narożnikach. Nietypowe ustawienie kolumn głośnikowych stosuje Ken Ishiwata, ambasador marki Marantz, który podłączając kolumny do sprzętu Marantza, zawsze ustawia je tak, aby ich osie główne przecinały się nie w miejscu odsłuchu, a nieco przed nim. Kolumny są więc skierowane frontami nieco bardziej „do siebie” niż w konfiguracji uwzględniającej zasadę trójkąta równobocznego. Jednak z pewnością nie wszystkie kolumny sprawdzą się w ustawieniu zaproponowanym przez Kena Ishiwatę. Może ono wpływać na zmniejszenie poziomu dźwięku odbitego od ścian bocznych, a w ten sposób również na ostateczne brzmienie, jakie trafia do uszu użytkownika znajdującego się w miejscu najlepszego odsłuchu. Zmienić się może przede wszystkim poziom docierających do słuchacza wysokich częstotliwości.

Dobrej jakości dźwięk stereofoniczny można uzyskać nawet z wykorzystaniem kompaktowych systemów audio, takich jak radioodbiorniki czy głośniki bezprzewodowe.

Kable głośnikowe

Istotnym elementem każdego systemu audio są odpowiednie kable głośnikowe. To od nich w dużej mierze zależy jakość transmisji sygnału. Bardzo dobrej jakości kable nie poprawią brzmienia dźwięku, ale mogą za to jak najmniej negatywnie wpłynąć na jego jakość, wiernie transmitując od sekcji wzmacniacza do kolumn głośnikowych to, co udało się uzyskać z wykorzystaniem komponentów audio.

Funkcjonalne i kompaktowe zestawy wieżowe to wciąż popularne urządzenia do odtwarzania muzyki w stereo z wielu różnorodnych źródeł.

Gramofony i płyty winylowe

Popularność „winyli” od kilku lat sukcesywnie rośnie, a wraz z rosnącą sprzedażą „czarnych płyt” wzrasta zapotrzebowanie na sprzęt je odtwarzający. W związku z tym producenci sprzętu audio nie rezygnują z wprowadzania na rynek nowych gramofonów. Urządzenia te mogą mieć wbudowane złącze USB, z wykorzystaniem którego można zgrywać zawartość płyt winylowych na pamięć przenośną do niego podłączoną.

Subwoofer nie tak ważny

W wysokiej klasy systemach stereofonicznych stosowanych przede wszystkim do odtwarzania muzyki subwoofer nie jest konieczny. Znacznie bardziej sprawdza się on podczas odtwarzania dźwięku z filmów, gdzie odpowiada przede wszystkim za realistyczne oddanie różnego typu dźwiękowych efektów niskoczęstotliwościowych, np. wybuchów. Jeśli jednak chcemy wzmocnić przetwarzanie niskich tonów – nic straconego. Urządzenia odpowiadające za wzmocnienie sygnału audio w systemach stereofonicznych mają zwykle wyjście na zewnętrzny subwoofer aktywny. Odpowiednia lokalizacja w pomieszczeniu odsłuchowym ma mniejsze znaczenie w wypadku subwoofera niż pozostałych kolumn głośnikowych systemu audio, ponieważ wytwarzany przez niego dźwięk charakteryzuje się na tyle niskim pasmem częstotliwości, że jest niemal bezkierunkowy. Może to być również model bezprzewodowy. Tego typu konstrukcje są, oczywiście, droższe od klasycznych subwooferów przewodowych, jednak brak dodatkowego okablowania znacznie ułatwia ustawienie tego głośnika w pomieszczeniu i pomoże uczynić go niemal niewidocznym.

Stereo analogowe i cyfrowe

W systemach stereofonicznych do zasilenia kolumn głośnikowych możemy wykorzystać wzmacniacze wykonane w technice lampowej lub tranzystorowej albo modele hybrydowe, będące kompromisem między tymi dwoma rozwiązaniami. W tym ostatnim wypadku lampy stosowane są w sekcji przedwzmacniacza, a tranzystory w końcówce mocy urządzenia. Wpływ konstrukcji przedwzmacniacza na brzmienie jest bardzo ważnym czynnikiem przy wyborze odpowiedniego modelu do systemu stereo. Trudno jest jednoznacznie stwierdzić, która konstrukcja – lampowa czy tranzystorowa – brzmi lepiej. Z pewnością każda z nich brzmi charakterystycznie. Wiele zależy też od konkretnego modelu urządzenia i zastosowanych w nim lamp lub tranzystorów. Powszechnie panuje opinia, że modele lampowe oferują charakterystyczne, cieplejsze brzmienie w porównaniu z modelami tranzystorowymi (jest ono wzbogacone większą liczbą składowych harmonicznych, najczęściej tych parzystych), co nie oznacza, że jest ono lepsze od tranzystorowego, jest po prostu nieco inne, a ostateczny wybór i tak zależy od preferencji kupującego. Z urządzeniami cyfrowymi i analogowymi mamy również do czynienia, jeśli chodzi o źródła dźwięku w systemach stereofonicznych. Mogą być to modele odtwarzające cyfrowy dźwięk, np. odtwarzacze sieciowe czy odtwarzacze CD, lub modele analogowe – przede wszystkim gramofony. Jak pokazują dane rynkowe, użytkownicy coraz częściej sięgają po wirtualne biblioteki muzyczne zgromadzone w różnego rodzaju serwisach streamingowych i sami nie gromadzą już fizycznych nośników z muzyką (czy to płyt CD, czy płyt winylowych). Niektóre serwisy oferują zresztą jakość dźwięku przewyższającą nawet tę znaną z płyty CD. Wygoda użytkowania i łatwość dostępu do muzyki w najlepszej jakości (bez konieczności wychodzenia z domu) przemawiają za tym rozwiązaniem. 

Kolumny podstawkowe

Nie zawsze jest konieczność czy możliwość wykorzystania w domowym systemie stereofonicznym dużych kolumn. W ofercie wielu producentów znajdziemy jednak dobrej jakości modele podstawkowe, które będą doskonałą alternatywą dla dużych i zajmujących wiele miejsca w pomieszczeniu odsłuchowym konstrukcji podłogowych. Przykładem świetnie brzmiących podstawek są kolumny Diamond B-60 v.2, czyli nowa wersja popularnych na rynku modeli Diamond B-60. Model ten to prezentacja możliwości technicznych i brzmieniowych marki TAGA Harmony, która oddaje emocje, uczucia i pasję całego zespołu zaangażowanego w tworzenie tych kolumn głośnikowych. Dotychczas dostępny na rynku model Diamond B-60 cieszył się bardzo dobrą opinią wśród użytkowników i recenzentów, dlatego nie było łatwo go udoskonalić, zachowując przy tym jego oryginalny styl. Obudowa kolumny dla potrzeb nowej wersji została nieznacznie zmodernizowana, aby zapewnić jej większą objętość wewnętrzną i sztywność. Jej kształt odgrywa niebagatelną rolę w redukcji niechcianych wibracji, dyfrakcji, zniekształceń oraz efektu fal stojących. Poprawia to płynność i charakterystykę dźwięku we wszystkich zakresach przetwarzanego pasma. Maskownice są mocowane magnetycznie. Wewnętrzne okablowanie zostało specjalnie zaprojektowane i wyprodukowane dla serii Diamond przez firmę XLO, jednego z najlepszych producentów kabli audio na świecie. Wielożyłowe przewody z miedzi beztlenowej o grubości 14 AWG wykorzystano do połączenia przetworników ze zwrotnicami, co zapewnia, że sygnał audio nie straci nic z ważnych detali na drodze transmisji.

Stereo z soundbara

W pomieszczeniu, w którym trudno o rozstawienie pary podłogowych czy nawet podstawkowych kolumn głośnikowych, doskonale sprawdzić się może soundbar. Tego typu urządzenia to ciekawa alternatywa dla klasycznych systemów głośnikowych, a zwłaszcza głośników wbudowanych w odbiornik telewizyjny, których jakość często pozostawia wiele do życzenia. Soundbary mogą obsługiwać nie tylko dźwięk stereofoniczny, ale również wielokanałowy (dzięki wbudowanym odpowiednim dekoderom). Do wytworzenia odpowiedniej przestrzeni wykorzystują również specjalne procesory DSP, ale także odbicia od poszczególnych ścian pomieszczenia, podłogi i sufitu. Niektóre modele świetnie sobie z tym radzą, ale trudno, aby soundbar dorównał pod względem przestrzenności dźwięku prawidłowo rozstawionemu systemowi surround, zwłaszcza w Dolby Atmos.

Duża rola pomieszczenia i jego akustyki

Dla ostatecznego brzmienia uzyskiwanego z wykorzystaniem stereofonicznego systemu audio niebagatelne znaczenie mają kształt pomieszczenia odsłuchowego (proporcje poszczególnych wymiarów) i akustyka wnętrza. Istotna jest również odległość słuchacza od systemu głośnikowego. Im jest ona większa, tym istotniejszą rolę zaczynają odgrywać fale odbite od rozmaitych powierzchni. Pomieszczenie odsłuchowe nie może być ani nadmiernie wytłumione, ani też zbyt mocno rozpraszać dźwięku wytwarzanego przez kolumny głośnikowe. Duże rozpraszanie spowoduje, że do ucha słuchacza dotrze zbyt dużo fal dźwiękowych odbitych, co zniekształci dźwięk i uczyni go nienaturalnym. Pogłosowość wnętrza możemy korygować z wykorzystaniem różnorodnych ustrojów akustycznych. Nie zawsze muszą to być drogie i skomplikowane panele akustyczne. Czasem wystarczy np. duży regał wypełniony książkami, gruby dywan czy szerokie zasłony. Z pomocą przychodzą również producenci sprzętu audio, którzy wyposażają swoje urządzenia w rozmaite systemy automatycznej korekcji akustyki pomieszczenia.

Nie wszystkie listwy soundbarowe odtwarzają dźwięk surround. Wiele dostępnych na rynku modeli obsługuje właśnie dwa kanały stereofoniczne, ewentualnie wsparte subwooferem.

Odtwarzacz sieciowy w systemie stereo

Funkcjonalnymi urządzeniami w zestawach stereofonicznych są różnego rodzaju odtwarzacze sieciowe, które pozwalają na odtwarzanie muzyki z wielu różnorodnych źródeł, ale przede wszystkim na streaming materiału audio bezpośrednio z Internetu. Muzyka może być odtwarzana z serwisów streamingowych (również w bezstratnych formatach audio), a także nośników danych dostępnych w lokalnej sieci internetowej. Innowacyjnym odtwarzaczem sieciowym pozwalającym na dostęp do rozmaitych internetowych serwisów muzycznych jest model 390 marki Moon. Jest to urządzenie typu „wszystko w jednym”, ale pozbawione sekcji wzmacniacza mocy. W domowym systemie audio może ono pełnić funkcje m.in. odtwarzacza sieciowego, przetwornika cyfrowo- -analogowego, wzmacniacza słuchawkowego i przedwzmacniacza gramofonowego. Co warte podkreślenia, model 390 jest pierwszym urządzeniem marki Moon, w którym zastosowana została nowa technika streamingu MiND 2 (Moon intelligent Network Device). Został wyposażony w analogowe wejścia i wyjścia XLR i RCA (w tym wejście gramofonowe MM/MC). Na tylnym panelu ma również 2 wejścia Ethernet, 4 wejścia i 1 wyjście HDMI. Dostępne są również złącze USB Host oraz cyfrowe wejścia audio – optyczne, koaksjalne i AES-EBU oraz wejście USB typu B. Na przednim panelu znajduje się wyjście słuchawkowe. Model 390 pozwala na odtwarzanie muzyki z wielu różnorodnych źródeł w bardzo dobrej jakości, w tym m.in. z aplikacji streamingowych, takich jak Deezer, Tidal czy Qobuz. Umożliwia dekodowanie formatów MQA i DSD. Oprócz modułu Wi-Fi ma wbudowany Bluetooth (z obsługą aptX). Dzięki temu możliwe jest strumieniowe odtwarzanie muzyki z urządzeń mobilnych.