Nietypowe gotowanie

Segment drobnych kuchennych urządzeń AGD przeżywa obecnie niebywały rozkwit. Coraz większa świadomość konsumentów i chęć poznawania nowych smaków sprawiają, że poszukują oni urządzeń, które pozwolą przyrządzić zdrowe dania w prosty i smaczny sposób. Stąd rosnąca popularność sprzętów takich jak wolnowary czy multicookery.

Choć są to produkty całkowicie odmienne pod względem sposobu działania, mają wspólny mianownik. Przygotowywanie dań przy ich pomocy odbiega od standardowego, dzięki czemu pozwalają urozmaicić codzienną dietę. Dodatkowo dzięki relatywnie kompaktowym wymiarom urządzenia te spiszą się świetnie także tam, gdzie nie ma miejsca na pełnoprawną kuchnie, np. w domku letniskowym. Wybierać można spośród wielu urządzeń – od wyspecjalizowanych, jak wypiekacze do chleba, ryżowary czy wolnowary, po bardziej wszechstronne, np. multicookery.

Multi, znaczy wielofunkcyjny

Urządzeniami, o których trzeba wspomnieć są tzw. multicookery. W przeciwieństwie do pozostałych opisywanych tu produktów należą one do kategorii urządzeń uniwersalnych i wielofunkcyjnych. Wzrost ich popularności z pewnością ma wiele wspólnego ze zmianami stylu życia. Żyjemy „szybciej” i dużo większą wagę przygotowujemy do tego, co jemy. W związku z tym kwestią czasu było pojawienie się na rynku urządzeń pozwalających na „automatyczne” gotowanie – tę niszę wypełniły właśnie multicookery. Z powodzeniem zastępują wypiekacz do chleba, parowar, frytownicę, kuchenkę mikrofalową czy piekarnik. Gotują, smażą, pieką, gotują na parze i podgrzewają. Ale to tylko niektóre z ich możliwości. Doskonale sprawdzają się także podczas przygotowywania lodów domowej roboty, jogurtu czy maślanki. Ich możliwości tak naprawdę zależą już od konkretnego modelu. Można w nich przyrządzić zarówno mięso, jak i warzywa, ryby czy desery. Urządzenia te odznaczają się dużą wszechstronnością zarówno pod względem wielozadaniowości, jak i obsługi. Obok modeli mających automatyczne programy można znaleźć produkty umożliwiające wprowadzanie własnych ustawień – to z kolei daje użytkownikowi możliwość dopasowania programów pracy urządzenia do własnych potrzeb. Dzięki procesorowi temperatura i cykl gotowania zostaną automatycznie dobrane do wybranego programu, więc potrawy nie przypalą się, nie przegotują i będą przyrządzone w odpowiedni sposób. W pozostałych urządzeniach użytkownik ma możliwość samodzielnego wyboru czasu czy temperatury gotowania.

Wszechstronność to najmocniejsza strona multicookerów, które można wykorzystać do pieczenia, duszenia, smażenia, a nawet gotowania na parze.

Wolnowary cieszą się coraz większą popularnością, ponieważ pozwalają wydobyć bogactwo smaku i aromatu ze składników, które zachowują także pełnię wartości odżywczych i minerałów.

Skąd brać przepisy?

Nowy sposób działania urządzeń dla niektórych użytkowników może być problemem. Gdy przez lata jesteśmy przyzwyczajeni do starych nawyków i sposobów gotowania, kreatywność może nieco zawodzić i nie wiadomo, jakie potrawy i jak przyrządzić za pomocą nowego sprzętu. Z pomocą przychodzą oczywiście producenci, którzy często do urządzeń dołączają książki kucharskie lub aplikacje mobilne dostępne na smartfony i tablety. Ciekawą inicjatywą są również blogi, gdzie autorskie przepisy prezentują ambasadorzy marek. Marka Crock-Pot okazjonalnie, w zależności od pory roku, przygotowuje przepisy na dania sezonowe i okolicznościowe. Gdy z kolei już bliżej zaznajomimy się ze sprzętem, warto pobudzić dotychczas uśpioną kreatywność i spróbować własnych przepisów i wariacji różnych dań.

Dłuższa świeżość – pakowanie próżniowe

Pakowanie próżniowe ma jeszcze inną zaletę. Można zapakowane w taki sposób produkty przechowywać w lodówce. Zamiast gromadzić zbędne opakowania z jedzeniem lub pojemniki żywnościowe, można zmniejszyć potrzebną powierzchnię produktu do minimum dzięki zapakowaniu go do woreczka próżniowego. To dodatkowo przedłuża świeżość produktów. W ten sam sposób można również mrozić produkty.

Ryżowary

To specjalne urządzenia służące do przygotowywania ryżu. Ale nie tylko. Duża część dostępnych na rynku modeli wyposażona jest w specjalne tace, umożliwiające tradycyjne gotowanie na parze, np. ryb czy warzyw. To właśnie dzięki temu rozwiązaniu ryżowary stają się produktami bardziej uniwersalnymi i, co ważne, mają większe zastosowanie. Jednorazowo możemy w nich przygotować np. do 10 porcji ryżu. Szklana pokrywa pozwala kontrolować stan gotowania oraz umożliwia odprowadzanie pary w trakcie gotowania, a wyjmowana misa umożliwia efektowne podanie ryżu zaraz po ugotowaniu. Dodatkowo funkcja podtrzymywania ciepła chroni potrawę przed wystygnięciem nawet przez np. sześć godzin. Wybierając ryżowar, warto zwrócić uwagę na zabezpieczenia. Standardowo stosuje się zabezpieczenie przed przegrzaniem, zabezpieczenie przed wygotowywaniem wody oraz automatyczne wyłączenie po dogotowaniu. Obowiązkowymi elementami urządzeń są lampki informujące o pracy urządzenia czy uruchomieniu funkcji utrzymania temperatury. Bardzo często w zestawie dostępne są także miarki (do ryżu lub do ryżu i wody) i szpatułka do nakładania ryżu. Jak działają ryżowary? Do naczynia wewnętrznego wsypuje się ryż, a następnie zalewa odpowiednią ilością wody – właściwe proporcje podawane są w instrukcjach usługi. Naczynie wkłada się do zewnętrznego garnka, dodaje produkty i przykrywa pokrywką. Ważne jest odpowiednie przymocowanie naczyń, tak by misa wewnętrzna znajdowała się nad grzałką. W większości urządzeń gotowanie odbywa się na dwa sposoby. Pierwszy to programy automatyczne przeznaczone specjalnie do gotowania ryżu, drugi służy do przygotowywania innych składników i polega na samodzielnym dobieraniu parametrów pracy urządzenia. W razie korzystania z możliwości gotowania na parze kosz z gotowanymi produktami nakłada się na misę.

Ryżowary i zupowary to urządzenia, które wciąż zyskują na popularności z uwagi na łatwość obsługi, szybkość działania i możliwość urozmaicenia diety.

Niezwykle istotna jest łatwość obsługi. Urządzenia często wyposażone są w precyzyjne cyfrowe panele sterowania, a nawet możliwość sterowania smartfonem.

Jak przygotować własny chleb?

Któż nie lubi zapachu świeżo upieczonego bochenka? Producenci sprzętów w trosce o nasz czas i wygodę postanowili stworzyć wypiekacze do chleba i tym samym zaoszczędzić nam porannych spacerów do piekarni, którą nie każdy ma przecież tuż za rogiem. Automat do wypiekania chleba jest urządzeniem wielofunkcyjnym, które ma możliwości większe, niż sądzimy. Przede wszystkim wyrabia za nas ciasto, czyli zdejmuje z nas najtrudniejszą część operacji pt. „wypiek domowego chleba”. Na rynku dostępne są modele, które wyrobią także ciasto do pizzy, bułek czy makaronu. Programów w wypiekaczu jest zazwyczaj od kilku do kilkunastu. Te mające kilkanaście funkcji zwiększają komfort użytkowania do maksimum. Ale niezależnie od tego, jaki model wybierzemy, istotne jest to, że otrzymamy gotowy produkt przy minimalnym nakładzie pracy. Wypiekacze mogą być ratunkiem dla osób, które przestrzegają rygorystycznych diet, są alergikami czy chorują, np. na cukrzycę lub nerki. Urządzenia te pozwalają na mieszanie dowolnych składników, odpowiednich do tego, jaki rodzaj chleba, z jakiej mąki i z jakimi dodatkami chcemy upiec. Wypiekacze są urządzeniami w pełni zautomatyzowanymi, dzięki czemu oszczędzamy czas. Wystarczy dobrze go zaprogramować, wprowadzając odpowiednie ustawienia, a wypiekacz zrobi resztę, czyli wyrobi ciasto i upiecze apetyczny i zdrowy bochenek, jakiego nie zawsze uświadczymy w piekarni czy spożywczej „sieciówce”.

Smak i aromat sous vide

Gotowanie próżniowe od setek lat zajmowało uczonych na całym świecie, szczególnie w USA i Paryżu. W 1799 r. po raz pierwszy napisano o tej metodzie (Benjamin Thompson). Prawdziwą rewolucję kulinarną wywołał jednak George Pralus, który w 1974 r. wprowadził dania przyrządzone tą metodą w swojej rodzinnej restauracji w Roannie we Francji. Stąd też wywodzi się metoda przyrządzania potraw – sous vide, która znaczy tyle co „w próżni”. Powolne gotowanie w niskich temperaturach (średnio 60–85 °C) daje niebywałe efekty kulinarne. Przedtem jednak produkt należy włożyć do worka i wyssać z niego powietrze. Zapakowaną próżniowo potrawę należy gotować w wodzie albo… w specjalnych piekarnikach parowych, które nawilżają powietrze i zapewniają optymalne warunki, aby woreczek nie przypalił się. Gotowanie w wodzie to rozwiązanie najprostsze to zaadaptowania w każdej kuchni, jednak wymóg utrzymania konkretnej temperatury sprawia, że użycie do tego płyty grzewczej jest problematyczne. Dlatego też zaleca się wykorzystanie urządzenia, jakim jest cyrkulator zanurzeniowy. Jest to urządzenie kształtem nieco przypominające blender ręczny. Na panelu sterującym mamy możliwość regulacji temperatury oraz czasu pracy. Przy pomocy uchwytu urządzenie umieszczamy w naczyniu z wodą. Wyposażone jest też we wskaźnik poziomu wody. Cyrkulator dba o utrzymanie właściwej temperatury gotowania, jest poręczny oraz informuje o zakończeniu pracy sygnałem dźwiękowym. Dzięki niemu łatwo spróbujemy gotowania metodą sous vide. Wyłącznik bezpieczeństwa dba o to, aby po wyjęciu urządzenia z wody lub przy jej zbyt niskim poziomie sprzęt przerwał pracę. Z metodą sous vide nierozerwalnie łączy się sposób pakowania próżniowego. Do tego celu można stosować specjalne pakowarki próżniowe, które szybko pozbędą się powietrza z woreczka, albo też mniej efektywne pompki do ręcznego odsysania. Inna możliwością jest szufl ada do pakowania próżniowego, która może być elementem kuchennej zabudowy. Niegdyś stosowana tylko w profesjonalnych zakładach, dziś pozwala w domowych warunkach szybko i sprawnie odessać powietrze z potrawy. Zamknięte i przygotowane w ten sposób danie zachowa pełnię aromatu i smaku, a co najważniejsze, wilgoć, która w normalnych warunkach wyparowałaby. Szefowie kuchni uważają, że to idealna metoda do przyrządzania mięsa, ryb, a nawet owoców i warzyw. Warto do woreczka wsypać wszystkie przyprawy lub marynatę, a podczas gotowania potrawa je wchłonie. Korzystając ze zgrzewarek próżniowych, użytkownik może regulować poziom próżni oraz czas zgrzewania. Można używać folii w postaci rękawa lub woreczków.

Gotowanie metodą sous vide zyskuje coraz więcej zwolenników głównie za sprawą możliwości wydobycia z dań pełnych walorów smakowych.

Dla niecierpliwych – szybkowary

W życiu i gotowaniu nie ma czasu do stracenia, dlatego wymyślono szybkowar. Podobny do parowaru, nieco mniej popularny, a szkoda! W szybkowarze potrawy gotowane są bowiem także zdrowo, a do tego znacznie szybciej za sprawą zwiększonego ciśnienia. To ono odpowiada za szybsze podwyższenie temperatury i krążenie ciepła, a to z kolei wpływa na zwiększenie szybkości gotowania. Jaki z tego wniosek? Ano taki, że zdrową potrawę, z zachowaniem wszystkich wartości odżywczych, można przyrządzić szybko (jak sama nazwa urządzenia wskazuje). Szybkowary są poręczne i praktyczne, choć mogą być niekiedy ciężkie (ich pogrubione dno i solidna obudowa to atuty!). Najczęściej wykonane są ze stali nierdzewnej lub aluminium. W tym ostatnim wypadku są nieco lżejsze. Każdy szybkowar zbudowany jest z garnka i pokrywy oraz specjalnej uszczelki. Jeżeli ciśnienie w garnku przekroczy daną wartość, zawór bezpieczeństwa wypuszcza nadmiar pary, aby nie doszło do rozsadzenia garnka. W zależności od rodzaju potrawy, którą chcemy ugotować, trwa to kilka, kilkanaście, do kilkudziesięciu minut. Przygotowane w szybkowarze produkty są szalenie aromatyczne, ponieważ cały czas „duszą się we własnym sosie”. Modele różnią się między sobą trybami gotowania, co jest związane z temperaturą, systemami zabezpieczeń oraz funkcjami, takimi jak na przykład automatyczne wyłączenie. Warto pamiętać, że najnowsze modele można myć w zmywarkach niemal w całości.

Wszechstronne i kompaktowe – kombiwary

Poprzednie pokolenia miały kultowe już prodiże, my mamy… kombiwary. Mniejsze i ładniejsze. No i efektywniejsze, tak w obróbce termicznej, jak i w zużyciu energii. Ich wielką zaletą jest kompaktowość. Ma to szczególne znaczenie zwłaszcza w czasach, kiedy niemalże toniemy w przedmiotach, a nasze półki uginają się od ciężaru i liczby posiadanych rzeczy (ech, ten konsumpcjonizm). Tymczasem kombiwary łączą w sobie zalety kilku urządzeń: grilla, patelni, piekarnika, a nawet mikrofalówki. Oczywiście, w pewnym uproszczeniu. Zbudowane są z pojemnika, pokrywy, grzałki i wentylatora. Ich działanie jest niezwykle proste. Grzałka służy do przetworzenia energii elektrycznej na ciepło, a wentylator rozprzestrzenia to ciepło wewnątrz pojemnika, dzięki czemu tworzy się tzw. termoobieg. Szczelność i kształt kombiwarów sprawiają, że składniki są poddane równomiernej obróbce cieplnej, przez co zachowują wszelkie walory smakowe oraz witaminy i minerały. Urządzenia wyposażone są w minutniki i termostaty. W kombiwarach możemy produkty także rozmrażać, a jeśli dany model ma specjalne tacki i ruszt, to także grillować, smażyć i piec. Istotne jest, że pieczenie w kombiwarach nie wymaga użycia tłuszczu. Można wykorzystać go także do gotowania jajek czy robienia grzanek Urządzenia mają moc około 1200–1500 W i pojemność w granicach 11–19 l. Skracają czas przygotowywania potraw w porównaniu z normalnymi piekarnikami, choć temperatura jest podobna. Najlepsze modele dysponują funkcją samooczyszczania, która przydaje się, zwłaszcza gdy chcemy w kombiwarze grillować. Warto zaopatrzyć się w model, który ma też zabezpieczenie wyłączające przy otwartej rączce. Wtedy otwarcie rączki spowoduje wyłączenie urządzenia, a my unikniemy poparzenia strumieniem bardzo gorącego powietrza.