Konserwacja i czyszczenie okapów

Efektywną pracę okapu pomaga zapewnić jego systematyczne czyszczenie i konserwacja. Przekonanie, że nie trzeba czyścić okapu jest złudne, ponieważ szczególnie w pomieszczeniu cząsteczki tłuszczów i oparów osiadają nie tylko na filtrach, ale również na panelu sterowania oraz obudowie okapu.

Filtry stosowane w okapach pełnią dwie zasadnicze funkcje. Oczyszczają i filtrują powietrze oraz skraplają wodę i tłuszcze, co zabezpiecza okap przed kondensacją pary i nadmiernym zanieczyszczeniem. Poza nielicznymi wyjątkami w dostępnych na rynku modelach okapów wyróżniamy dwa typy filtrów – filtr stały oraz filtr wymienny. Zwykle filtr stały jest filtrem metalowym, przystosowanym do pracy okapu w trybie wyciągu. Jeśli okap pracuje w trybie pochłaniacza, poza filtrem metalowym w okapie instaluje się filtr absorbujący (węglowy), który zatrzymuje przepływające wraz z powietrzem zanieczyszczenia.

Filtr stały

Choć nazwa tego nie sugeruje, to oczywiście filtr stały można demontować i myć pod bieżącą wodą lub w zmywarce. Jego budowa jest bardzo prosta. Składa się on zwykle z metalowej ramki i gęstej siatki ze stali (niekiedy wykonany jest z aluminium). W bardziej wysublimowanych konstrukcjach filtr taki może składać się z profilowanych arkuszy metalowych z mikrootworami. W praktyce filtr metalowy nazywany jest często filtrem przeciwtłuszczowym lub tłuszczowym. Dzięki niemu zasysane powietrze oczyszcza się z drobin tłuszczu powstałych podczas gotowania i smażenia, a także z pary wodnej. Zastosowanie takich filtrów to bardzo komfortowe i niedrogie rozwiązanie. Nie trzeba ich bowiem wymieniać, są trwałe i łatwe w użyciu i przy okazji stanowią element wykończenia okapu. Choć mówimy o filtrze, to w praktyce zazwyczaj mamy zainstalowane dwa moduły (dwie kratki) tego typu filtrów, choć zdarzają się konstrukcje z trzema, a nawet czterema takimi filtrami. Jedynym wymogiem co do eksploatacji filtrów metalowych jest częstsze ich mycie i odpowiednia konserwacja.

Dbałość o czystość urządzenia i wykorzystywanych w jego konstrukcji podzespołów pozwala utrzymywać efektywność pochłaniania przez cały okres eksploatacji sprzętu.

Filtr wymienny

Jak sama nazwa wskazuje, takie filtry przeznaczone są do krótkotrwałego użytkowania (poza pewnymi wyjątkami o czym za chwilę) i wymiany. Nie są one stałym elementem obudowy okapu. Montuje się je zazwyczaj w sytuacji, kiedy okap pracuje w trybie pochłaniacza (choć nie jest to regułą). Zasada ich działania opiera się na absorpcji zanieczyszczeń, dlatego najczęściej spotykanymi filtrami wymiennymi są filtry węglowe. Zdarza się, że producenci filtrów wprowadzają na rynek filtry wykonane z akrylu, papieru, flizeliny i innych materiałów. Jakość, trwałość i skuteczność takich filtrów bywa różna, dlatego należy je na jednym egzemplarzu bardzo dokładnie sprawdzić. Warto wiedzieć, że nie ma lepszego materiału absorbującego zanieczyszczenia niż związki węgla i ich pochodne. Im go więcej i bardziej wyrafinowana jest jego forma (granulat, spiekane warstwy, stosowanie zeolitu) – tym lepiej. Aktywny węgiel zastosowany w filtrze wymiennym, nazywanym także filtrem węglowym, odpowiada za pochłanianie i neutralizację zapachów. Pewnym wysublimowanym odstępstwem od tej reguły są specjalne filtry odnawialne, które „hartuje” się w piekarniku. Tłuszcz w takim filtrze jest wypalany w wysokiej temperaturze, dzięki czemu może być on ponownie użyty. Warto dodać, że standardowo wraz z okapem dostarczane są zawsze filtry metalowe. Filtry wymienne (węglowe) bywają załączone jedynie przez kilku producentów, dlatego jeśli będą używane, należy sprawdzić i zanotować ich rodzaj oraz symbol.

Jak czyścić filtry

Efektywność działania filtrów metalowych jest tym większa, im czystszy będzie filtr. Wobec tego należy je myć, w zależności od częstości używania okapu. Najlepiej zrobić to przy wykorzystaniu zmywarki, gdyż jest to najbardziej komfortowe rozwiązanie. Większość filtrów metalowych nadaje się do zmywania mechanicznego, ale zawsze należy to sprawdzić. Należy pamiętać również, że filtry (np. aluminiowe) mogą ulec lekkiemu przebarwieniu. Warto wiedzieć, że na rynku istnieje wąska grupa filtrów pochłaniających (w tym węglowych), które mogą być także myte (zwykle się je wyrzuca). Należy jednak stosować się bardzo dokładnie do rad i zaleceń producenta. Mycie ręczne filtra stałego należy rozpocząć od namoczenia go. Następnie przy pomocy wilgotnej ściereczki z neutralnym detergentem na bazie mydła trzeba wyczyścić powierzchnię. Warto również zwrócić uwagę na mocowanie filtra, które również wymaga wyczyszczenia. Filtry należy myć często. Zwiększa to znacznie efektywność oczyszczania powietrza. Osoby, które codziennie gotują wiele godzin, powinny myć go raz na kilka tygodni (5– 7). Producenci sugerują czyszczenie filtra co dwa miesiące.

Czy da się uniknąć serwisowania?

Żeby uniknąć niepotrzebnego serwisowania warto już od początku dbać o stan okapu. Niektórzy właściciele okapów nie przywiązują wagi do czyszczenia filtrów. Jest to poważny błąd, który wpływa nie tylko na znaczne zmniejszenie skuteczności pracy urządzenia, ale może być źródłem nieszczęścia. Filtry nasycone zanieczyszczeniami (głównie aluminiowe filtry na których osiada dają tłuszcze) mogą zająć się ogniem z przygotowywanych potraw, przy czym w warunkach domowych nie powinno się przygotowywać dań podpalanych bezpośrednio pod okapem (np. flambirowanie). Nieczyszczone filtry metalowe mogą również przyczyniać się do zwiększenia głośności pracy okapu, zaś niewymieniane filtry z węglem aktywnym po upływie określonego czasu (od miesiąca do czterech) przestają pochłaniać zapachy. Co ciekawe, w nowoczesnych okapach producenci umieszczają wskaźniki nasycenia filtrów, które przypominają o konieczności ich wymiany lub czyszczenia. Warto zwrócić uwagę na takie rozwiązanie – jest wyjątkowo praktyczne.

Jak czyścić okapy sufitowe i nablatowe?

Okapy sufitowe i nablatowe są niemal niewidoczne, co jest niewątpliwą zaletą dla tych, którzy cenią sobie minimalizm. Jednak ze względu na nietypowe umieszczenie (okapy sufitowe) bardzo istotne jest ich komfortowe czyszczenie. Dlatego też producenci zadbali o to, żeby ten aspekt nie stanowił dla użytkownika problemu. Większość paneli dekoracyjnych można łatwo zdejmować i czyścić, a niektóre nawet myć w zmywarce. W niektórych modelach o bezpieczeństwo wyjmowania i wkładania poszczególnych części dba specjalny system, np. relingów. Dodatkowo specjalna konstrukcja tego typu okapów pozwala na wygodną wymianę filtrów. Do czyszczenia okapów nablatowych czy sufitowych ze stali nierdzewnej należy używać wilgotnej szmatki i obojętnych środków myjących lub specjalnych środków przeznaczonych do tego celu, natomiast elementy szklane powinno się czyścić środkami do mycia okien i szkła. Należy zaznaczyć, że środki dezynfekujące, które zawierają wybielacze (podchloryn sodowy), mogą spowodować uszkodzenia powierzchni ze stali nierdzewnej, jeśli ich stężenie jest zbyt duże lub zbyt długo mają z nią kontakt. Również sól i inne środki czyszczące wzbogacone chlorkami mogą spowodować uszkodzenia. Aby uniknąć przykrych niespodzianek, przed użyciem soli należy je wcześniej rozpuścić i ograniczyć czas ich oddziaływania do minimum.

W innowacyjnych okapach marki Gorenje aluminiowe filtry przeciwtłuszczowe są wzmocnione specjalną pianką poliuretanową, która eliminuje do 98 proc. wszystkich cząsteczek tłuszczu i innych zanieczyszczeń.

Czyszczenie różnorodnych materiałów

Stal nierdzewna, powierzchnia lakierowana oraz aluminium i tworzywo sztuczne – tego typu powierzchnie najczęściej mają obudowa okapu wraz z korpusem. Elementy te myje się dosyć łatwo, ponieważ wystarczy nanieść cienką warstwę odpowiedniego środka i delikatną ściereczką rozprowadzić go po całej powierzchni. Kolistymi ruchami należy wmasować specyfik w elementy, tak aby domyć wszelkie zabrudzenia. Jeśli zabrudzenie lub plama są trudne do usunięcia, należy docisnąć ściereczkę lub po prostu zastosować specjalny rozpuszczalnik do plam z tłuszczów lub trudno zmywalnych zabrudzeń. Okapy mają często szklane panele, które nadają urządzeniu elegancki wygląd. Wykończenia te można myć delikatnym detergentem, jednak mogą pojawić się smugi. By je usunąć, warto zastosować płyn do szyb, który doda elementom połysku. Myjąc panel sterowania należy zachować dużą ostrożność, ponieważ woda, która mogła dostać się pod panel (np. przez szczeliny przy otworach przycisków), mogłaby uszkodzić urządzenie. Dlatego też nie zaleca się mycia panelu gąbką nasączoną wodą.

Wybrane modele okapów wyróżniające się cichą pracą