Dyski SSD w konsolach i komputerach

Zastosowanie dysków SSD w komputerach i konsolach było prawdziwą rewolucją. Dzięki nim gry oraz programy uruchamiają się błyskawicznie, a komfort pracy ze sprzętem jest znacznie lepszy. W szczególności dotyczy to nowoczesnych dysków M.2, które są równ ież łatwe w instalacji.

Duża wydajność to niejedyna zaleta dysków SSD. Warto wspomnieć również o odporności na wstrząsy, dzięki której świetnie sprawdzają się np. w laptopach gamingowych. Zajmują także niewiele miejsca. Niektóre laptopy i „pecety” mogą obsłużyć jednocześnie do nawet czterech dysków typu M.2. Warto wiedzieć, jakie wymagania powinny spełniać dyski SSD do konkretnych zastosowań, np. w konsolach lub „pecetach”.

SILICON POWER P34A60; Transcend MTE 110Q

Budowa dysku

Dyski SSD są zbudowane z komórek pamięci 3D NAND, wykonanych w technologii SLC, MLC, TLC lub QLC. W nośnikach klasy konsumenckiej są stosowane przede wszystkim TLC oraz QLC. Poszczególne rodzaje komórek różnią się liczbą możliwych do zapisania danych oraz trwałością. Pamięć TLC może zapisywać trzy bity w pojedynczej komórce, z kolei QLC w jednej komórce zapisuje cztery bity. W porównaniu do TLC zyskujemy więc o 33 proc. danych więcej na jednej komórce. Każdy kolejny typ komórki cechuje się jednak zmniejszeniem trwałości, czyli liczby cykli zapisu. Oznacza to, że dane na komórce TLC zapiszemy większą liczbę razy niż na QLC, zanim się ona zużyje. Pracą dysku zarządza jego kontroler, który odpowiada m.in. za takie dysponowanie zapisem danych, żeby komórki zużywały się równomiernie. Niektóre dyski wyposażone są również w szybką pamięć podręczną DRAM, pozwalającą na znaczne przyspieszenie zapisu danych.

Wykorzystując odpowiednią obudowę możemy samodzielnie przygotować przenośny, szybki dysk SSD, z posiadanego już nośnika. (Fot. Silicon Power)

Rodzaj interfejsu

Wybór dysku SSD z odpowiednim interfejsem powinniśmy zacząć przede wszystkim od specyfikacji komputera, określenia zastosowań oraz dostępnych złączy. Wszystkie nowe płyty główne oraz laptopy wyposażone są w port M.2 obsługujący standard NVMe, co pozwala zastosować w nich najwydajniejsze dyski. Złącza SATA są zaś powszechnie dostępne w większości płyt głównych (zazwyczaj minimum 4) oraz coraz rzadziej w laptopach. Pod względem fizycznym dyski dla portu M.2 są mniejsze niż SATA i wpina się je bezpośrednio do płyty głównej. To ułatwia instalację zestawu komputerowego, zwłaszcza w niewielkiej obudowie. Większość nowych komputerów stacjonarnych oraz laptopów jest wyposażona w złącze M.2 umieszczone na płycie głównej, najczęściej w wersji 2280. Oznacza to, że szerokość nośnika to 22 mm, a jego długość maksymalnie 80 mm. Najwydajniejsze dyski SSD podczas intensywnej pracy nagrzewają się, dlatego niektórzy producenci, aby ułatwić odprowadzanie ciepła, wyposażają je w radiatory, które jednak zwiększają także grubość samego dysku. Dlatego wybierając dysk SSD z radiatorem, powinniśmy sprawdzić, czy zmieści się w miejscu przeznaczonym do montażu, bowiem usunięcie radiatora skutkowałoby utratą gwarancji producenta. Jeśli radiatora nie ma w zestawie, możemy go dokupić dodatkowo, często jest również dołączony do płyty głównej.

Samsung 980 Pro Heatsink; GIGABYTE Aorus Gen4 7000s

Magistrala PCIe w SSD

Wykorzystanie protokołu NVMe oraz magistrali PCI-Express sprawia, że kompatybilne z nim dyski na M.2 są znacznie szybsze niż SATA. Obecnie w większości dostępne na rynku komputery wykorzystują standard PCIe 3x4. Oznacza to, że port dysku wykorzystuje 4 linie magistrali PCIe 3.0. Każda linia zapewnia przepustowość na poziomie 7,877 Gbit/s (984,6 MB/s), a więc w wersji PCIe 3x4 gwarantuje transfer do 3,93 GB/s. To bardzo duża wydajność, która spełni oczekiwania większości użytkowników, w tym graczy i profesjonalistów.

Dla konsumentów, których oczekiwania są jeszcze większe, powstał nowy standard – PCIe 4x4, wykorzystujący magistralę PCIe 4.0, której pojedyncza linia zapewnia przepustowość na poziomie 15,752 Gbit/s (1969 MB/s). Jest więc dwukrotnie wydajniejszy niż poprzednik. Dlatego standard PCIe 4x4 oferuje przepustowość 7,86 GB/s. Oferta dysków wykorzystujących ten interfejs stale się powiększa i są one przeznaczone dla najbardziej wymagających użytkowników. Korzyści, jakie daje szybki dysk dla złącza M.2, docenią np. osoby zajmujące się obróbką plików wideo, pracujące na plikach o dużej rozdzielczości i dużej przepływności. Wydajny dysk SSD pozwala na płynny podgląd materiału czy szybsze działanie przy przewijaniu osi czasu. Oczywiście, najwydajniejsze dyski pozwalają także na szybsze kopiowanie plików, instalację programów czy wczytywanie poziomów w grach. Jednak często takie różnice mogą być trudne do odczucia dla zwykłego użytkownika ze względu na to, że wynoszą one dosłownie kilka sekund. Dlatego najwięcej na wykorzystaniu standardu PCIe 4x4 skorzystają właśnie profesjonaliści pracujący na dużych plikach i zbiorach danych. Z możliwości dysków SSD PCIe 4x4 skorzystamy np. w „pecetach” oraz laptopach opartych na najnowszych platformach procesorów AMD oraz Intel.

SILICON POWER Ace A55; GOODRAM IRDM Pro M.2 SSD

SSD do PS4 i Xbox One

W urządzeniach starszej generacji – PS4 oraz Xbox One w standardzie znajdziemy zwykłe 2,5-calowe HDD, które można wymienić na SSD w tym formacie. Wielu graczy donosi o odczuwalnej poprawie komfortu korzystania ze sprzętu, zwłaszcza pod kątem szybkości uruchamiania i ładowania poziomów gier. Wymiana dysku w PS4 jest bardzo łatwa. Możemy wykonać obraz systemu na nowy dysk lub wgrać go od nowa. Firma Sony udostępnia nawet odpowiednie oprogramowanie. Sama instalacja nie sprawia trudności, ponieważ wystarczy wyjąć zaślepkę, a uzyskamy dostęp do dysku. Potrzebny będzie jedynie wkrętak krzyżakowy. Wymiana dysku w konsolach Xbox One jest znacznie trudniejsza, jednak w sieci bez problemu znajdziemy filmy instruktażowe, jak się z nią uporać. Alternatywnie w przypadku obu konsol można zastosować zewnętrzny SSD podłączany do portu USB.