Wzmacniacze zintegrowane – klasyka i funkcjonalność

Klasyczny zestaw do odsłuchu muzyki stereo to wzmacniacz zintegrowany oraz para kolumn głośnikowych. Wybór wzmacniacza nie jest prosty, ponieważ różnią się one konstrukcją, a ich ceny są zróżnicowane w zależności od użytych materiałów i podzespołów. (Fot. TAGA Harmony)

Miłośnicy dobrej jakości odtwarzania muzyki najczęściej korzystają z zestawu stereo (wzmacniacz i kolumny głośnikowe kanału lewego i prawego), który jest w stanie najwierniej oddać nagrania w studio czy muzykę koncertową. Wzmacniacz zintegrowany w systemie audio jest połączeniem przedwzmacniacza, który wzmacnia sygnał wejściowy ze źródła muzyki, i końcówki mocy, która umożliwia wysterowanie kolumn głośnikowych.

W systemach stereofonicznych do zasilenia kolumn głośnikowych można wykorzystać wzmacniacze wykonane w technice tranzystorowej, lampowej lub hybrydowej (lampowo-tranzystorowe). Konstrukcja wzmacniacza ma wpływ na brzmienie dźwięku, jest więc istotnym czynnikiem przy wyborze odpowiedniego modelu. Każda z tych konstrukcji ma zarówno swoje zalety, jak i wady, a tym samym swoich przeciwników, jak i zwolenników.

CAMBRIDGE AXA25

Wzmacniacz zintegrowany tranzystorowy

Wzmacniacze tranzystorowe zintegrowane zawierają w jednej obudowie przedwzmacniacz i wzmacniacz mocy, zasilający kolumny głośnikowe. Przedwzmacniacz jest odpowiedzialny za wstępną obróbkę sygnału ze źródła audio. W przedwzmacniaczu zachodzą dekodowanie sygnału cyfrowego na analogowy, regulacja wzmocnienia, barwy dźwięku, kształtowana jest charakterystyka przenoszenia. We wzmacniaczu mocy odpowiednie podzespoły, np. polowe tranzystory mocy MOSFET, wytwarzają duży prąd zmienny, zasilający cewki głośników, żeby wytworzone przez nie pole magnetyczne doprowadziło do drgań membran w głośnikach.

MARANTZ PM7000N

Wzmacniacze lampowe

Powszechnie panuje opinia, że modele lampowe oferują charakterystyczne, cieplejsze brzmienie w porównaniu z modelami tranzystorowymi, co nie oznacza, że jest ono lepsze od tranzystorowego, jest po prostu nieco inne. Zależy to m.in. od sposobu ich wytwarzania, a także napięć, z którymi mają pracować, oraz od warunków pracy samego urządzenia. We wzmacniaczach lampowych istotną cechą jest m.in. trwałość lamp, zależna od technologii produkcji, a także od warunków pracy lampy. Trwałość lamp może skrócić np. brak odpowiedniej wentylacji. Wzmacniacze lampowe są znacznie wrażliwsze na drgania niż modele tranzystorowe.

Xindak XA6800R (II) to wzmacniacz klasy A z wejściem USB i 4 wejściami stereo RCA oraz pilotem. (Fot. Xindak)

Wzmacniacze hybrydowe

Wspomniane już konstrukcje hybrydowe najczęściej wykorzystują lampy w przedwzmacniaczu, a tranzystory w końcówce mocy. Pozwala to uzyskać lampowy charakter brzmienia, a jednocześnie tranzystory zapewnią dużą moc urządzenia.

TAGA Harmony HTA-25B

Jaka klasa wzmacniacza?

Wzmacniacze, w zależności od ich konstrukcji, możemy klasyfikować także pod względem tzw. klasy pracy. Są one oznaczane literami alfabetu. To, do jakiej klasy zaliczamy wzmacniacz, zależeć będzie od tego, przez jaką część okresu sygnału sinusoidalnego jest wykorzystywany we wzmacniaczu tranzystor lub lampa, która przewodzi prąd. O klasie pracy wzmacniacza decyduje tzw. punkt pracy. Jest to stan, w którym znajduje się lampa lub tranzystor wówczas, gdy na wejście wzmacniacza nie jest podawany sygnał. We wzmacniaczach liniowych najczęściej stosuje się klasy A i AB, a we wzmacniaczach impulsowych D. Różnią się one sprawnością energetyczną i poziomem zniekształceń. Wzmacniacze liniowe klasy A charakteryzują się najmniejszymi zniekształceniami dźwięku, niestety, mają najmniejszą sprawność (kilkunastuprocentową), co powoduje, że pozostała część energii zamieniana jest na ciepło.

Większą sprawność mają wzmacniacze klasy AB. Przy bardzo małych sygnałach pracuje wzmacniacz klasy A, a przy dużych klasy B. Taka konstrukcja zapewnia sprawność na poziomie 50 – 60 proc.

Najpopularniejszą obecnie klasą wzmacniaczy jest klasa D. Są to tzw. wzmacniacze impulsowe o sprawności 90 proc. i niewielkim poziomie zniekształceń harmonicznych. Ich praca jest dwustanowa, tzn. wzmacniacz w pełni przewodzi prąd albo nie przewodzi w ogóle. Modele klasy D nazywane są potocznie wzmacniaczami cyfrowymi, właśnie z uwagi na charakter pracy takiego wzmacniacza. Mylące może być także oznaczenie literowe – „D”, które kojarzy się z angielskim „digital”, co oznacza „cyfrowy”. Do ich zasilania są wykorzystywane zasilacze o mniejszej mocy.

MOON 250i v2

Oddzielne przedwzmacniacze i końcówki mocy

Tego typu modele jako osobne urządzenia wykorzystywane są w droższych, bardziej rozbudowanych systemach audio high end w celu uzyskania najlepszej jakości dźwięku przez stosowanie rozbudowanych układów elektronicznych. Przedwzmacniacz wyposażony jest w różnorodne wejścia audio, dekodery i przetworniki oraz filtry. Współpracuje on z końcówką mocy, której zadaniem jest ostateczne wzmocnienie sygnału i przesłanie go do kolumn głośnikowych.