Jak kupić dobrą kosiarkę spalinową?

Jak wybrać dobrą kosiarkę spalinową? Z napędem czy bez?

Kosiarka spalinowa z silnikiem benzynowym cechuje się dużą mocą i wydajnością pracy, dzięki czemu koszenie nawet rozległych terenów przebiega sprawnie. Jednocześnie urządzenia te zapewniają pełną niezależność od źródła zasilania – możemy kosić trawnik z dala od domu, nie martwiąc się o długość przewodu czy czas pracy akumulatora. Profesjonalny poradnik zakupowy poniżej podpowie, na co zwrócić uwagę, aby wybrać dobry sprzęt.

Pierwszym aspektem, który należy rozważyć, jest rodzaj napędu kosiarki spalinowej. Na rynku spotkamy dwa podstawowe typy: pchane (bez własnego napędu) oraz samobieżne (z napędem na koła). Każde z tych rozwiązań ma swoje zalety i najlepiej sprawdza się w określonych warunkach. Kosiarka spalinowa bez napędu wymaga siły użytkownika do pchania maszyny. Tego typu model bywa lżejszy od odpowiednika z napędem, ale nadal należy pamiętać, że kosiarki spalinowe są z natury dość masywne – ich masa często sięga 30 – 40 kg. Pchanie takiego ciężaru po trawniku może być męczące, zwłaszcza podczas dłuższej pracy lub na nierównym terenie. Dlatego kosiarki bez napędu polecane są głównie do mniejszych, równych ogrodów oraz dla osób, którym nie przeszkadza wysiłek fizyczny przy koszeniu.

Jeżeli natomiast dysponujemy dużą działką (np. powyżej 800 – 1000 m²) lub trawnik ma pochyłości, lepszym wyborem będzie kosiarka spalinowa z napędem. W modelach samobieżnych silnik napędza nie tylko ostrze tnące, ale i koła, co znacząco odciąża operatora. Użytkownik musi jedynie nadawać kierunek i czuwać nad torem jazdy urządzenia, bez konieczności ciągłego pchania. Napęd na koła pozwala utrzymać stałą prędkość koszenia i przyspiesza pracę na długich prostych odcinkach trawnika. W rezultacie nawet rozległe trawniki można skosić szybciej i mniejszym nakładem sił. Dodatkowo napęd jest nieoceniony, gdy teren jest nierówny lub pagórkowaty – kosiarka sama wjeżdża pod górę, co oszczędza nasze plecy i energię.

Warto jednak pamiętać, że kosiarka z napędem ma nieco inną charakterystykę prowadzenia. Napęd zazwyczaj działa tylko na biegi do przodu – oznacza to, że aby cofnąć urządzenie, trzeba rozłączyć napęd i ręcznie je pociągnąć. Przy częstym manewrowaniu między drzewami czy krzewami model samobieżny może być nieco mniej zwrotny niż pchany, ponieważ przekładnia napędowa w kołach stawia lekki opór nawet w pozycji neutralnej. Przy kosiarkach z napędem warto też zwrócić uwagę na rodzaj i umiejscowienie napędu. Większość popularnych modeli ma napęd na tylne koła, co zapewnia dobrą przyczepność – zwłaszcza gdy kosimy z pełnym koszem trawy, obciążającym tył maszyny. Istnieją również kosiarki z napędem na przednią oś – ułatwiają one skręcanie (można lekko unieść front kosiarki, by przestała ciągnąć), jednak na nierównościach czy w przypadku ciężkiego kosza mogą tracić trakcję. W obu przypadkach istotny jest mechanizm załączania napędu – zwykle odbywa się to przez pociągnięcie dodatkowej dźwigni przy uchwycie kierującym.

Jaka kosiarka spalinowa będzie najlepsza? Moc, pojemność skokowa

Sercem każdej kosiarki spalinowej jest silnik benzynowy, od którego mocy zależy w dużym stopniu wydajność koszenia. Moc silnika podawana bywa w koniach mechanicznych (KM) lub kilowatach (kW). Większa liczba jednostek oznacza, że kosiarka dysponuje większą siłą do cięcia gęstej, wysokiej trawy i radzi sobie lepiej w trudniejszych warunkach. Mocniejszy silnik może również przekładać się na większą szerokość roboczą urządzenia, co pozwala kosić większy pas trawy za jednym przebiegiem. Do średniej wielkości ogrodów często wystarczają kosiarki o mocy rzędu 2,5 – 4 KM. Jeśli jednak trawnik jest naprawdę rozległy, a koszenie odbywa się rzadziej (co skutkuje wyższą trawą), warto rozważyć model o mocy 5 – 6 KM lub większej, by zapewnić sobie zapas mocy i sprawną pracę bez przestojów. W kontekście silnika istotna jest także pojemność skokowa, wyrażana w centymetrach sześciennych (cm³). Pojemność silnika zwykle idzie w parze z jego mocą – typowe kosiarki spalinowe do użytku przydomowego mają silniki o pojemności od około 120 cm³ do 200 cm³. Większa pojemność oznacza, że cylinder mieści więcej mieszanki paliwowo-powietrznej, co potencjalnie generuje większą moc, ale również wiąże się z nieco większym zużyciem paliwa. Warto dobrać pojemność i moc silnika do wielkości trawnika i częstotliwości koszenia.

Sięgnąć po silnik dwusuwowy czy czterosuwowy?

W temacie silnika warto wspomnieć o konstrukcji samej jednostki napędowej. Na rynku spotkać można dwa typy silników spalinowych w kosiarkach: dwusuwowe (2T) oraz czterosuwowe (4T). Współcześnie dominują te drugie. To te, które znamy choćby z samochodów czy większych maszyn ogrodniczych. Silnik czterosuwowy w kosiarce spalinowej uchodzi za bardziej ekologiczny i cichszy. Jego praca jest płynniejsza, spaliny czystsze, a zużycie paliwa zwykle mniejsze niż w odpowiedniku dwusuwowym. Wynika to z samej zasady działania. Czterosuw spala czystą benzynę (najczęściej zwykłą bezołowiową), a olej silnikowy krąży w osobnym obiegu, dzięki czemu spalanie jest efektywniejsze i generuje mniej dymu. Plusem jest też brak konieczności mieszania paliwa z olejem. Po prostu wlewamy benzynę do baku, a olej uzupełniamy osobno w karterze silnika. Silniki 4T są jednak konstrukcyjnie bardziej złożone (mają m.in. zawory, rozrząd) i przez to cięższe. Większa masa może wpływać na ogólny ciężar kosiarki. Mimo to są one dziś standardem w większości kosiarek spalinowych do trawy ze względu na kulturę pracy i normy emisji spalin.

Silnik dwusuwowy jest prostszy w budowie. Nie ma oddzielnego smarowania ani rozrządu, mieszanka paliwowa zawiera już olej i podawana jest bezpośrednio do cylindra. Dzięki uproszczonej konstrukcji silniki 2T potrafią być lżejsze i tańsze w produkcji oraz ewentualnej naprawie. Charakteryzują się także dużą mocą w przeliczeniu na masę własną – z niewielkiej pojemności można wyciągnąć sporo siły, jednak najczęściej uwalnia się ona przy dość wysokich obrotach. Kosiarki z silnikami dwusuwowymi były popularniejsze kilkanaście lat temu; dziś spotyka się je rzadziej, głównie w mniejszych urządzeniach lub specjalistycznych zastosowaniach. Wadami „dwusuwów” są głośniejsza praca i bardziej zauważalne spaliny (dymek i intensywny zapach spalonej mieszanki oleju z benzyną). Są też mniej przyjazne środowisku ze względu na większą emisję spalin i większe zużycie paliwa. Jeśli jednak zależy nam na maksymalnej prostocie obsługi i niskich kosztach serwisowania, a nie przeszkadza wyższy poziom hałasu, można rozważyć taki model – szczególnie do niewielkiego trawnika, gdzie lekkość urządzenia może być priorytetem. Niemniej obecnie przy zakupie nowej kosiarki do ogrodu prawie zawsze będzie to czterosuw.

Szerokość koszenia a wielkość trawnika

Kolejnym kluczowym parametrem każdej kosiarki jest szerokość koszenia, czyli szerokość pasa trawy, jaki urządzenie ścina podczas jednego przejazdu. W przypadku kosiarek spalinowych zazwyczaj mamy do czynienia ze sporymi szerokościami roboczymi, ponieważ mocny silnik jest w stanie skutecznie napędzić dłuższe ostrze. Typowe wartości to około 40 – 55 cm szerokości cięcia. Do małych przydomowych ogródków (rzędu kilkuset metrów kwadratowych) wystarczają węższe kosiarki, np. 40 – 45 cm. Takie urządzenie będzie poręczniejsze między rabatami i na wąskich ścieżkach trawnika. Natomiast posiadacze rozległych trawników docenią modele o szerszym zakresie, nawet powyżej 50 cm, ponieważ pozwalają one skrócić czas koszenia – im szerszy nóż, tym mniej rund tam i z powrotem musimy wykonać, żeby skosić całą murawę. Warto przy tym pamiętać, że wraz z szerokością koszenia rosną zwykle gabaryty kosiarki. Szeroka obudowa mieści dłuższe ostrze i zwykle również obszerniejszy wylot do wyrzutu trawy. Większa maszyna może być odrobinę trudniejsza w manewrowaniu w ciasnych zakątkach ogrodu. Dlatego optymalnie jest dobrać szerokość kosiarki do charakteru terenu. Jeśli teren jest otwarty i pozbawiony wielu przeszkód, szerokie urządzenie będzie najlepsze, bo szybko upora się z dużą połacią trawy. Jeśli natomiast trawnik jest podzielony na mniejsze fragmenty, poprzeplatany drzewami, kwietnikami czy meandrującymi ścieżkami, nieco węższa kosiarka może okazać się bardziej praktyczna, mimo że teoretycznie wydłuży pracę o kilka dodatkowych przejść.

Jaka kosiarka spalinowa? Wysokość i regulacja cięcia

Efekt końcowy koszenia, czyli wygląd trawnika, zależy w dużej mierze od ustawionej wysokości cięcia. Różne gatunki trawy i różne preferencje estetyczne sprawiają, że raz możemy chcieć pozostawić murawę wyższą, „łąkową”, a kiedy indziej przystrzyc ją niemal jak dywan. Dobra kosiarka spalinowa powinna oferować wygodną i dość szeroką regulację wysokości koszenia. Zakres wysokości, jakie możemy ustawić, w większości modeli zawiera się między około 20 a 70 – 100 mm. Najniższe nastawy przydają się do uzyskania krótko przyciętego, reprezentacyjnego trawnika z gęstą darnią – trzeba jednak uważać, by nie skaleczyć gleby lub nie przyciąć zbyt drastycznie roślin w jednym przejeździe. Wyższe ustawienia są odpowiednie do rzadszego koszenia lub na okresy suche, gdy zaleca się zostawiać trawę nieco dłuższą, by chronić podłoże przed utratą wilgoci. Wreszcie najwyższe pozycje wysokości noża pozwalają kosić zapuszczony trawnik czy łąkę bez dławienia silnika – czasem praktykuje się koszenie bardzo wysokiej trawy w dwóch etapach: najpierw na maksymalnej wysokości (żeby skrócić połowę łodyg), a dopiero przy kolejnym przejeździe obniża się nóż do pożądanej docelowej wysokości.

System regulacji wysokości może różnić się w zależności od klasy sprzętu. W tańszych i prostszych kosiarkach bywa to rozwiązane osobno na każde koło lub parę kół – na przykład trzeba przy każdym kole zmienić położenie osi w odpowiednim otworze lub przełożyć zawleczkę. Taki mechanizm jest mniej wygodny, bo wymaga schylania się przy każdym kole z osobna, a czasem użycia narzędzi (np. klucza) do odkręcenia śruby mocującej oś. Z tego powodu coraz częściej nawet niedrogie kosiarki spalinowe wyposażane są w centralną regulację wysokości cięcia. Centralna regulacja to nic innego jak jedna dźwignia lub uchwyt, którym jednocześnie zmieniamy położenie całego mechanizmu jezdnego kosiarki względem noża. Zazwyczaj taka dźwignia umieszczona jest z boku obudowy i ma podziałkę z kilkoma (np. 5 – 7) pozycjami wysokości. Jednym ruchem jesteśmy w stanie podnieść lub opuścić całą kosiarkę, co jest znacznie szybsze i wygodniejsze niż regulacja każdego koła oddzielnie.

Mechanizm tnący i systemy wyrzutu trawy kosiarek spalinowych

Kluczowym elementem kosiarki jest oczywiście mechanizm tnący, czyli nóż (lub noże) obracający się pod obudową. Większość kosiarek spalinowych do trawy wykorzystuje pojedyncze poziome ostrze rotacyjne o dwóch końcach tnących. Mimo podobnej zasady działania noże mogą mieć różny kształt i profil, co wpływa na efekty koszenia oraz sposób rozdrabniania trawy. Najprostszy typ to nóż prosty – płaski, z ostrzami na obu końcach, zamocowany centralnie do wału silnika. Taki nóż skutecznie ścina trawę i wyrzuca ją na bok lub do tyłu pod wpływem siły odśrodkowej, ale jest zazwyczaj stosowany w kosiarkach bez kosza lub z bocznym wyrzutem. W modelach wyposażonych w kosz na trawę częściej spotyka się noże profilowane. Ich końce są zakrzywione lub zaopatrzone w łopatki wygięte w górę. Dzięki temu przy wysokich obrotach wytwarzają silny strumień powietrza, który unosi ściętą trawę i transportuje ją do kanału wylotowego prowadzącego do kosza. Profilowany nóż znacznie poprawia zbieranie pokosu – sprawia, że trawa nie pozostaje na ziemi, tylko jest skutecznie zasysana do worka.

Coraz więcej nowoczesnych kosiarek oferuje także funkcję mulczowania trawy (mielenia jej na drobne kawałki i pozostawiania na trawniku jako naturalnego nawozu). Jeśli zależy nam na tej opcji, zwróćmy uwagę, czy dana kosiarka ma przystawkę do mulczowania (bywa to zaślepka do kanału wyrzutowego) i odpowiednio zaprojektowany nóż mulczujący. Ostrza przystosowane do mulczowania często mają ząbkowane krawędzie lub dodatkowe skrzydełka, które wielokrotnie tną trawę w komorze, zanim zostanie ona wyrzucona na zewnątrz. Dzięki temu skoszona materia jest rozdrobniona na drobne ścinki, które łatwo opadają między źdźbła trawnika i ulegają rozkładowi, użyźniając glebę. Mulczowanie jest ekologiczne i wygodne (nie musimy opróżniać kosza), ale wymaga regularnego koszenia – jeśli trawa urosła zbyt wysoka, mulczowanie dużej ilości naraz może skutkować pozostawieniem zbitego filcu na powierzchni, co nie jest korzystne dla trawnika.

W kontekście systemu wyrzutu trawy mamy zazwyczaj trzy możliwości: zbieranie do kosza, wyrzut tylny na ziemię lub wyrzut boczny. Wiele kosiarek spalinowych to konstrukcje 2 w 1 lub 3 w 1, pozwalające wybrać preferowany sposób postępowania ze skoszoną trawą. Zbieranie do kosza jest najbardziej schludne – trawnik po koszeniu jest czysty, a zebrane ścinki można kompostować lub utylizować. Wyrzut tylny (bez zakładanego kosza) oznacza, że trawa będzie pozostawać na murawie za kosiarką; taki tryb bywa stosowany przy bardzo częstym koszeniu, gdy pokos jest drobny i szybko znika między roślinami albo gdy zamierzamy zaraz zgrabić trawę ręcznie. Natomiast wyrzut boczny sprawdza się przy koszeniu rzadziej pielęgnowanych obszarów lub łąk – kosiarka z otwartą klapką bocznego wyrzutu będzie układać pokos w rzędach z boku, co ułatwia późniejsze zgrabienie lub pozostawienie go w międzyrzędziach. Nie wszystkie modele mają fabrycznie boczny wyrzut, ale bywa on dostępny w zestawie lub jako opcjonalna nakładka.

Pojemność i konstrukcja kosza na trawę

Większość kosiarek spalinowych wyposażona jest w kosz na trawę, czyli pojemnik, do którego trafiają ścięte źdźbła. Kosz jest niezwykle przydatny, bo pozwala utrzymać porządek – nie trzeba po skończonej pracy dodatkowo grabić trawnika. Pojemność kosza powinna być dostosowana do wielkości trawnika i mocy kosiarki. Mniejsze kosiarki miewają kosze o pojemności rzędu 40 – 50 l, podczas gdy mocniejsze modele do dużych ogrodów oferują kosze nawet 60 – 70-litrowe lub większe. Zasadniczo im większy kosz, tym rzadziej trzeba się zatrzymywać, żeby go opróżnić. Przy bardzo dużej działce duży kosz jest więc atutem – zaoszczędzi wielu rund do kompostownika. Trzeba jednak pamiętać, że w miarę napełniania kosza rośnie waga, jaką musi dźwigać kosiarka (i my przy jego opróżnianiu). W pełnym 70-litrowym koszu może znajdować się kilka kilogramów trawy, co odczujemy, np. podnosząc go do wysypania.

Kosiarka spalinowa z rozrusznikiem czy bez?

Uruchamianie silnika spalinowego bywa dla wielu osób najmniej przyjemną częścią obsługi kosiarki. Tradycyjny sposób to pociągnięcie za linkę rozrusznika ręcznego, co wymaga użycia pewnej siły i może być kłopotliwe, np. dla osób starszych. Na szczęście technika idzie naprzód również w tej dziedzinie i na rynku pojawiają się udogodnienia ułatwiające rozruch. W podstawowych kosiarkach nadal dominują rozruszniki ręczne – linka zwijana na sprężynowym bębnie, zakończona uchwytem. Przed szarpnięciem linką zaleca się przygotować silnik: w większości modeli znajdziemy gumową pompkę tzw. „primer”, którą należy kilkukrotnie nacisnąć, by podać paliwo do gaźnika. Jeśli silnik jest zimny, często potrzebne jest także zamknięcie ssania (przestawienie dźwigni ssania lub półautomatyczne ssanie uruchamiane odpowiednio przez primer). Dopiero wtedy energiczne pociągnięcie linki spowoduje obrót wału silnika i – miejmy nadzieję – jego zapłon.

Droższe i nowocześniejsze modele kosiarek spalinowych są niekiedy wyposażone w elektryczny rozrusznik. Taka kosiarka ma mały akumulator (najczęściej litowo-jonowy) oraz silnik rozrusznika – podobnie jak w samochodzie. Uruchamianie sprowadza się do przekręcenia kluczyka lub wciśnięcia przycisku start (zależnie od konstrukcji), co obraca rozrusznik i odpala silnik bez żadnego szarpania. Oczywiście akumulator wymaga ładowania – zwykle po kilkunastu – kilkudziesięciu uruchomieniach trzeba go doładować z gniazdka. Niemniej jest to ogromna wygoda, zwłaszcza jeśli kosi osoba o mniejszej sile fizycznej. Pośrednim rozwiązaniem wspomagającym rozruch ręczny są różne systemy sprężynowego odciążenia czy automatycznego ssania w silnikach czterosuwowych. Niektóre marki chwalą się rozwiązaniami, które redukują opór linki (np. dzięki zaworowi dekompresyjnemu w silniku) albo zapamiętują położenie tłoka tak, by kolejny rozruch był łatwiejszy. Inne mają ssanie sterowane termicznie. Nie musimy pamiętać o jego włączaniu i wyłączaniu, bo silnik zrobi to za nas. Te udogodnienia może nie eliminują potrzeby pociągnięcia linki, ale sprawiają, że zapalanie kosiarki staje się bardziej niezawodne i mniej siłowe.

Oferta jest naprawdę bogata. Jeśli interesuje Cię choćby mała kosiarka spalinowa, na pewno znajdziesz odpowiedni model w sklepach oferujących narzędzia ogrodowa. A jeśli potrzebna Ci kosiarka spalinowa z napędem do dużych powierzchni, to także nie będziesz miał powodów do narzekania.