Maszynki do mielenia, krajalnice i szatkownice

Kuchnia polska słynie z wyrobów tradycyjnych. Dotyczy to nie tylko wędlin czy kiełbas, ale również popularnych sałatek oraz innych produktów. Ich przygotowanie oczywiście ułatwi sprzęt AGD, np. maszynka do mielenia, krajalnica czy szatkownica. Jeśli w kuchni cenimy sobie funkcjonalność i ważny jest dla nas także wygląd dania, to urządzeń tych nie może zabraknąć. (Fot. Amica)

Choć maszynki do mielenia kojarzymy przede wszystkim z przygotowywaniem mięsa, to zakres ich zastosowania jest znacznie szerszy ze względu na dołączone akcesoria. Pomogą w przygotowaniu sałatek dzięki szatkownicy, rozdrobnią farsz czy nawet wycisną sok. Krajalnice to zaś urządzenia niezbędne, jeśli cenimy sobie właściwe podanie ulubionych dań. Przygotują cienkie i równe plastry serów, wędlin, pieczywa i innych potraw z niebywałą precyzją.

ADLER AD 4811; ZELMER ZMM9801B; MPM MMM-05

BOSCH MFW67440; AMICA MM 4011

Typy maszynek do mielenia

Maszynki dzielimy na ręczne oraz elektryczne, a więc w pełni automatyczne. Ręczne wykonane są najczęściej ze stali nierdzewnej lub żeliwa i przymocowuje się je do blatu za pomocą przyssawki lub ścisku. Dostępne są również modele wykonane z tworzywa sztucznego, łącznie ze ślimakiem i komorą mielenia, jednak taka konstrukcja może być za mało wytrzymała do mielenia twardego mięsa. Maszynki ręczne wymagają użycia siły mięśni, a korzystając z nich, traci się więcej czasu niż w wypadku urządzeń elektrycznych. Atutem jest jednak fakt, że nie wymagają one podłączenia do zasilania, co daje swobodę użycia w różnych warunkach.

Maszynki elektryczne są także bardziej wszechstronne ze względu na mnogość końcówek i nakładek do nich dołączanych. Konstrukcja dostępnych na rynku modeli jest bardzo zbliżona. Podstawę stanowi maszyna, w której umieszczony jest silnik elektryczny i znajdują się przyciski sterujące pracą. Najważniejszą częścią urządzenia jest komora mielenia, składająca się z gardzieli i podajnika, które zazwyczaj wykonane są z trwałej stali. W kwestii konstrukcyjnej warto jeszcze zwrócić uwagę, że niektóre maszynki wykorzystują noże z podwójnymi ostrzami, które są dwukrotnie trwalsze. Większość elementów maszynki mających kontakt z żywnością powinna być wykonana ze stali nierdzewnej, która jest łatwa w czyszczeniu i nie wpływa na smak obrabianych składników. Niektóre elementy można myć w zmywarce, określa to dokładnie instrukcja obsługi.

Maszynki do mielenia mają różnorodne możliwości dzięki wymiennym akcesoriom. (Fot. Amica)

Podstawowe parametry

Wybierając maszynkę, powinniśmy, oczywiście, zapoznać się z jej podstawowymi parametrami technicznymi. Informują one przede wszystkim o możliwościach i wydajności sprzętu. Moc silnika to podstawowy parametr każdej maszynki, który znacząco wpływa na jej wydajność. Wielu producentów podaje faktyczną moc silnika – zazwyczaj to wartość od 400 do 500 W, co dla większości konsumentów będzie wystarczające. Niektóre marki informują także o mocy zablokowania silnika, która jest znacznie większa. Może wynosić nawet 3000 W i oznacza maksymalną moc, jaką może osiągnąć maszynka przy dużym obciążeniu. Wydajność jest podstawowym parametrem, który określa możliwości maszynki do mielenia mięsa. Informuje o tym, ile kilogramów mięsa urządzenie jest w stanie przetworzyć w ciągu minuty. W podstawowych modelach maszynek jest to od 1,2 do 1,5 kg. Wydajne urządzenia z segmentu średniego radzą sobie z nawet 2,5 kg, a najwydajniejsze maszynki w ciągu minuty przerobią nawet 3,5 kg mięsa. Oczywiście, im szybsza maszynka, tym lepiej, jednak pamiętajmy, że taka maszynka jest także droższa i większa. Jeśli z maszynki korzystamy okazjonalnie, warto postawić na model ze średniej półki, który można łatwiej przechowywać, a jego wydajność w pełni zaspokoi nasze oczekiwania. Podobnie jak w przypadku innych urządzeń kuchennych rozmiary maszynki zależą przede wszystkim od jej mocy i wydajności. Urządzenia z silnikami o mniejszej mocy zajmą mniej miejsca, a te o większej zazwyczaj więcej. Ma to znaczenie podczas pracy oraz przechowywania sprzętu. Powinniśmy zwrócić uwagę, czy zmieści się on w szafkach kuchennych oraz czy wygospodarujemy odpowiednio dużą ilość miejsca na blacie. Gdy sprzęt nie jest użytkowany często, można wybrać mniejszą maszynkę. Łatwiejsze przechowywanie będzie atutem, a ograniczona wydajność w takiej sytuacji nie powinna stanowić problemu.

CAMRY CR 4812; BOSCH MFW2510W; ZELMER ZMM2855B

Rozwiązania w maszynkach

Oczywiście, podstawową funkcją maszynki jest mielenie mięsa, co opiszemy dalej, skupiając się na akcesoriach. Oprócz tego jednak maszynka może być wyposażona w kilka przydatnych rozwiązań. Bez wątpienia jest to uchwyt, który ułatwia przenoszenie. W obudowie często umieszczony jest także schowek na akcesoria, możemy tam trzymać np. sitka o różnej średnicy. Dzięki temu będą zawsze pod ręką. Przydatną funkcją w maszynce do mięsa jest tzw. rewers. To nic innego jak możliwość uruchomienia obrotów wstecznych. Jest ona niezwykle użyteczna, zwłaszcza gdy mielemy twardsze mięso, ponieważ grubszy kawałek może wtedy zablokować maszynkę. Przy pomocy obrotów wstecznych łatwo wycofamy felerny kawałek mięsa i udrożnimy maszynkę. Urządzenie powinno być wyposażone również w ochronę przed przegrzaniem. W trakcie długiej pracy z dużym obciążeniem maszynka może wyłączyć się automatycznie, chroniąc silnik przed przegrzaniem i spaleniem. Sterowanie maszynką jest bardzo łatwe. Większość modeli jest wyposażona po prostu we włącznik oraz przełącznik uruchamiający obroty wsteczne. Mogą być dostępne dwa tryby obrotów, różniące się prędkością pracy. To sprawia, że łatwo dostosujemy je do przetwarzanych składników czy aktualnie użytkowanych akcesoriów. Na rynku dostępne są maszynki do mielenia wyposażone w wyświetlacz i panel dotykowy, jednak takie rozwiązanie jest niezmiernie rzadkie. Znacznie częściej na obudowie znajdują się po prostu fizyczne przyciski przełączniki. W zestawie z maszynką znajduje się popychacz do mięsa. Pozwala on na efektywniejszą i bezpieczniejszą pracę oraz lepsze rezultaty mielenia. Na wlocie maszynki montowana jest zazwyczaj tacka podawcza, najczęściej wykonana z tworzywa sztucznego, która pomaga zachować porządek w miejscu pracy. Przy pomocy popychacza możemy zgarniać mięso z tacki podawczej wprost do otworu wlotowego. Podstawa maszynki często stoi na gumowych antypoślizgowych nóżkach. Zapewniają one stabilną pozycję, co jest szczególnie istotne, ponieważ nierzadko blat kuchenny jest dosyć śliski. Niektóre maszynki wyposażone są również w schowek na kabel. Łatwo wysuniemy go na odpowiednią długość i unikniemy plątaniny przewodów. Całość można także wygodnie przechowywać.

MPM MMM-07M; CONCEPT MM4310; ZELMER ZMM3501B

Akcesoria do maszynek

Oferta maszynek do mielenia mięsa jest bardzo duża i mogą być one wyposażone w liczne akcesoria. Dzięki nim sprzęt zyskuje wszechstronne zastosowanie i może zastąpić inne domowe urządzenia. Dlatego przyjrzymy się najpopularniejszym z nich.

Mielenie mięsa to podstawowa funkcja, dlatego w zestawie znajdziemy zazwyczaj dwa lub trzy sitka z oczkami o różnej średnicy – drobne, średnie i grube. Dzięki nim można dostosować grubość mielenia do potrzeb. W końcu często mielemy nie tylko mięso, ale także np. mak, grzyby czy warzywa na farsz lub do pasztetu. Za prawidłową jakość mielenia odpowiada nożyk. Producenci bardzo często stosują nożyki dwustronne, których zaletą jest zwiększona trwałość. Możemy je użytkować dwukrotnie dłużej niż jednostronne.

Kolejnym z przydatnych dodatków dla miłośników mięsa jest nakładka masarska. Przy jej pomocy przygotujemy przede wszystkim pyszne domowe kiełbasy, oprócz tego ułatwia wypełnianie potraw farszem. Oczywiście, nic nie stoi na przeszkodzie, żeby przy pomocy nasadki do kiełbas przygotowywać również ich wegańskie i wegetariańskie wersje, które następnie zostaną np. uwędzone.

Nie brakuje jednak jeszcze ciekawszych akcesoriów do maszynek. Dzięki nim możliwe jest przygotowanie oryginalnych przekąsek czy sałatek lub soków. Maszynka do mielenia mięsa kojarzy nam się przede wszystkim z polską kuchnią tradycyjną. Przystawka do kibbehu pozwoli zasmakować nutki orientu. To tradycyjna potrawa kuchni arabskiej. Kibbeh ma kształt nieco podłużny lub mięsnej kulki, która tradycyjnie jest wypełniona farszem. W uproszczonej wersji kibbeh nie ma farszu, a mięso jest zmieszane i zmielone, np. z kaszą bulgur, orzeszkami pinii i innymi składnikami. Całość jest smażona w głębokim tłuszczu. Danie świetnie sprawdzi się np. jako przekąska na spotkaniach z bliskimi. Co ważne, nasadka formuje mielone składniki w rurkę, którą po podziale z łatwością wypełnimy farszem. Różni producenci maszynek do mięsa stosują również takie nazewnictwo jak nakładka do kebabu, kebbe czy kulek mięsnych. Jednym z bardziej popularnych i przydatnych w kuchni dodatków do maszynki mielącej mięso jest szatkownica. Najczęściej w zestawie jest kilka wymiennych bębnów – do cięcia w plastry oraz tarkowania na wiórki o różnym rozmiarze oraz ucierania ziemniaków na placki. Bębny powinny być wykonane ze stali nierdzewnej, która nie wpływa na smak przetwarzanych warzyw i innych produktów oraz jest łatwa w czyszczeniu. Najbardziej uniwersalne maszynki do mielenia można wyposażyć także w wyciskarkę do soku. Jest przeznaczona do obróbki miękkich warzyw i owoców, świetnie poradzi sobie np. z aronią czy przygotowaniem przecieru pomidorowego. Z jednej strony wylatuje pulpa, a drugiej sok. Stopień wyciskania jest regulowany, a w razie potrzeby pulpę można jeszcze raz przepuścić przez wyciskarkę. Skoro mowa o owocach, jako oddzielne akcesorium do niektórych maszynek jest oferowana także wyciskarka do cytrusów. Wystarczy przeciąć owoce na pół i umieścić je w wyciskarce, by do szklanki wypłynął świeży i aromatyczny sok.

Popularnym dodatkiem jest również nasadka do przygotowywania ciastek. Zazwyczaj dostępne są formy o różnym kształcie, a w zależności od typu ciasta, jakie przygotujemy, przy ich pomocy można nawet przyrządzić popularne w Hiszpanii churrosy. Maszynki do mielenia mają coś do zaoferowania nawet domowym baristom. Przystawka w postaci młynka żarnowego nie jest może najpopularniejszym dodatkiem, jednak – nie da się ukryć – bardzo funkcjonalnym. Oczywiście, przy jej pomocy oprócz zmielenia ziaren kawy na określoną grubość możemy także poddać obróbce orzechy, nasiona, zioła czy przyprawy. Jak widać, oferta dodatkowych akcesoriów do maszynek może być bardzo duża. Dlatego warto wybierać model, który w przyszłości będzie można rozbudować dodatkowymi funkcjami.

BOSCH MFW3640A; GORENJE MG1600W

Czyszczenie maszynek

Możemy łatwo zadbać o czystość maszynki do mielenia i akcesoriów pod pewnymi warunkami. Przede wszystkim urządzenie najlepiej myć zaraz po użyciu. Korpus wystarczy przetrzeć lekko wilgotną ścierką, a następnie wytrzeć do sucha. Większość elementów, jak ślimak, sitka czy nożyki, należy myć ręcznie, płucząc pod bieżącą wodą. Zaraz po umyciu należy je wytrzeć do sucha, co zapobiegnie powstawaniu korozji. Dobrym zwyczajem jest również natarcie metalowych elementów jadalnym olejem, który dobrze konserwuje. Do mycia nie należy używać środków ściernych czy bazujących na alkoholu. W zmywarce można myć elementy wykonane z tworzywa sztucznego, pod warunkiem że pozwala na to producent w dołączonej do urządzenia instrukcji.