Odwiedziliśmy ultranowoczesny zakład przetwarzania ZSEE

Mieszczące się w Lublinie okazałe linie technologiczne PKR zostały zaprojektowane z myślą nie tylko o nowoczesnym i bezpiecznym demontażu i recyklingu zużytego sprzętu, ale i zaawansowanej produkcji składników dla przemysłu czy sektora usługowego. Odzyskuje się tu nie tylko wiele cennych surowców, takich jak metal czy szkło, ale i wytwarza ultranowoczesne i „czyste” granulaty do tworzyw sztucznych. Są one ponownie wykorzystywane przy produkcji urządzeń gospodarstwa domowego czy elektroniki konsumenckiej. Część z nich używana jest do wielu zaskakujących i niezwykle praktycznych celów. O tym wszystkim przeczytają Państwo w niniejszym artykule.

Wiedza i doświadczenie oraz niezbędna pasja

Przybywające do PKR z całej Polski urządzenia AGD i RTV, a także sprzęt IT, e-rowery czy panele fotowoltaiczne trafiają w odpowiedzialne ręce i bez wątpienia na najlepsze na świecie taśmy recyklingowe. Wszystkie procesy odbywają się tu pod czujnym okiem bezbłędnych i perfekcyjnych w każdym ruchu robotów i wręcz futurystycznych maszyn. Oczywiście, rola człowieka jest tu nadrzędna i w wielu sferach jest i pozostanie niezastąpiona.

Smutna wiadomość dla wszystkich oczekujących, że magiczna cyfryzacja oraz szumnie zapowiadana AI wyręczą ich w pracy, włącznie ze zrobieniem śniadania w przerwie dłuższej od… samej pracy, jest taka, że owszem, cyfryzacja i robotyka pomogą, ale bez wiedzy ludzkiej, pasji i doświadczenia nie ma mowy o wytwarzaniu czegokolwiek, zwłaszcza w procesie recyklingu. Wymaga on akademickiej wiedzy i dodatkowo niebotycznych inwestycji i najlepszych rozwiązań. Mówimy bowiem o ekologii i opanowaniu wielu niebezpiecznych dla środowiska związków.

W pewnym sensie jest to totalna odwrotność dzisiejszej produkcji. Obecny przemysł nastawiony jest na wytwarzanie niezliczonych mas urządzeń, trafiających na krótką chwilę w ręce próżnego homo sapiens, który chwilę się nimi pobawi, a efektem tej zabawy są góry śmieci i zdegradowane środowisko naturalne.

O wszystkim tym wiedzą i doskonale rozumieją to właściciele i założyciele Polskiej Korporacji Recyklingu – Grażyna Rokosz oraz Witold Chemperek. Bez dwóch zdań ich wieloletnia znajomość branży, ogromne doświadczenie i oddanie sprawie przyniosły sukcesy PKR na polskim rynku ZSEE.

„Nasza szkapa” – system zbierania ZSEE

O tym, jak wygląda w praktyce w Polsce system zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (ZSEE), mówiliśmy na przestrzeni dekad wielokrotnie. Za każdym razem przewijały się tam te same słowa: „bałagan”, „absurd”, „nonsens”, „kwity”…

Jak w znanym powiedzeniu – „koń jaki jest, każdy widzi”, nasza branża owe „stworzenie” obejrzała w kilku już mizernych odsłonach. Od początku zasady funkcjonowania i kontroli systemu ZSEE tworzonego przez (także niezliczone już) rządy i ich fachowców oraz doradców przypominały i przypominają bardziej fabułę i bohatera szkolnej lektury „Nasza szkapa” niźli zaplanowany, przemyślany, w pełni logiczny i – co najważniejsze dla biznesu – przewidywalny system. Z tego punktu widzenia zadziwiająco szokujący jest fakt, jak niewyobrażalnie profesjonalny, dobrze wyposażony jakościowo i przemyślany jest zakład PKR w Lublinie. Wyprzedza ową logikę systemu minimum o dekadę. Sam system mniej więcej zaś o wiek, i to chyba ten z rewolucji przemysłowej. Pozostaje jedynie otwarte pytanie, czy będzie to nad Wisłą w pełni docenione.

Tak na marginesie przychodzi na myśl jeszcze jedna konstatacja. Nie ujmując nic żadnej inicjatywie rynkowej, jest jednak kolosalna różnica w prowadzeniu wielomilionowych inwestycji w ekologię, wyszkolenie ludzi, zakup maszyn i technologii czy oprogramowania w oparciu o niestabilne i ułomne prawo, zbliżone do wybranego losowania totolotka a obsługą i sprzedażą gotowego, ładnie zapakowanego produktu.

Innowacyjne możliwości PKR

Zakład PKR posiada nowoczesne linie technologiczne, które w sposób w pełni automatyczny całkowicie przetwarzają i segregują frakcje z urządzeń AGD, RTV, IT, elektrycznego sprzętu sportowego oraz innych sprzętów elektrycznych i elektronicznych. Panują tu permanentny porządek i ściśle określone reguły, które wszędobylskim dziennikarzom nieco w pracy przeszkadzają. No niestety, nie wszędzie można wejść i nie wszystko zobaczyć z bliska. Całością sterują najnowszej generacji sterownie cyfrowe, obsługiwane przez komputery i zaawansowane programy informatyczne. Automatyka przemysłowa należy tutaj do światowej czołówki, a niektóre z linii są jedynymi takimi nad Wisłą. Osoby z branży recyklingu powinny je zobaczyć na własne oczy niczym branżową mekkę.

Ciekawostką jest fakt, że linia do recyklingu lodówek przetwarza dziennie od 1200 do 1400 sztuk lodówek, zarówno starszych, jak i nowej generacji. Takim wynikiem może dziś pochwalić się tylko PKR.

W codziennej pracy PKR stosuje podejście zgodne polityką zrównoważonego rozwoju. Firma ma przy tym, jako jedyny zakład przetwarzania w Polsce, w pełni wdrożony i certyfikowany Europejski System Zarządzania Środowiskowego (EMAS) i jest co rok audytowana.

Jak podkreśla Witold Chemperek: PKR od początku swojej działalności dąży do zeroemisyjności i przetwarzania zużytego sprzętu według zasady „zero waste”. Aby osiągnąć wszystkie te cele, firma stale inwestuje w badania i rozwój.

W roku 2020 PKR wyodrębniła samodzielną jednostkę organizacyjną, jaką jest dziś Centrum Badawczo-Rozwojowe PKR (CBR). Prowadzone są tam prace badawcze i wdrożeniowe, a ich efektem jest nie tylko usprawnienie i unowocześnienie już dziś najwyższych lotów instalacji, ale i opracowywanie nowych surowców do produkcji czy ochrony środowiska, takich jak polimery, metale – w tym metale tzw. „krytyczne”, oraz re-surowce mineralne. CBR współpracuje z ośrodkami badawczymi czołowych polskich uczelni, jednostkami Polskiej Akademii Nauk oraz instytutów naukowych.

Efektem wszystkich tych prac jest stworzenie unikatowej w skali europejskiej i światowej technologii produkcji wysokowydajnego sorbentu poliuretanowego o znakomitych właściwościach absorpcyjnych (hydrofobowych), który powstaje w 100 proc. z recyklingu. „Re-Absorbent Oil”, bo tak brzmi jego zastrzeżona nazwa, służy m.in. do skutecznego zbierania zanieczyszczeń olejowych i ropopochodnych z powierzchni stałych i z powierzchni wód. Bez wątpienia tego typu rozwiązania zastąpią w przyszłości znane nam z dróg pomarańczowe plamy po wypadkach czy mało efektywne zbieracze fizyczne umieszczane na lustrach wody w wypadku katastrof ekologicznych.

Zastosowań zresztą może być nieskończenie wiele. W laboratoriach PKR testuje się np. rodzaj specjalnego ekogranulatu, który zbierałby zużyty olej… z patelni po smażeniu. Prawda, że praktyczne? I wszystko z wydawać by się mogło bezużytecznej pralki czy telewizora. Oczywiście, za tak innowacyjnym recyklingiem stoją najnowocześniejsza technologia, pomysłowość, ale i głęboko osadzona w świadomości PKR odpowiedzialność ekologiczna.

Jak podkreśla Grażyna Rokosz: stale unowocześniany odzysk tworzyw sztucznych w PKR, nie jest tylko sposobem na pozyskanie cennych składników do produkcji nowych urządzeń AGD czy RTV. To także skuteczna walka z zanieczyszczaniem środowiska. Dla przykładu wyprodukowanie jednej pralki z materiałów polimerowych wyseparowanych i przetworzonych w naszych zakładach pozwala zredukować emisję CO₂ aż o 9,62 kg w stosunku do użycia materiałów pierwotnych.

Dodajmy, że funkcjonują przy tym kategorie, w przypadku których wyniki te są jeszcze bardziej okazałe i zarazem zdumiewające. Otóż w przypadku kserokopiarki będzie to aż 42 kg(!) redukcji emisji CO₂ na 1 urządzenie. Te wyniki stawiają polską firmę w absolutnej światowej czołówce pod względem osiągnięć badawczych i technologii recyklingu.

Co tak naprawdę na co dzień robi PKR?

Czytelnik po przeczytaniu powyższych rozdziałów może dojść do wniosku, że PKR to proekologiczna, ultranowoczesna jednostka badawcza zajmująca się doświadczeniami „na” sprzęcie AGD-RTV i przy okazji jego recyklingiem. Nic bardziej mylnego!

Polska Korporacja Recyklingu to z krwi i kości spółka, która współpracuje z największymi w kraju organizacjami odzysku, producentami, sieciami handlowymi czy samorządami i władzami lokalnymi, przyjmując od nich zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny.

Oferta PKR w tym zakresie, poza jakością i aspektami ekologicznymi, nie odbiega od rynkowych standardów i pomaga w spełnieniu obowiązków i wymagań, jakie nałożyła ustawa o ZSEE. Zasady odbioru sprzętu w ramach ZSEE określać oczywiście musi z mocy prawa każdorazowo umowa o współpracy. Warto przypomnieć, że producenci, importerzy oraz dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia sprzętu są zobowiązani ustawą o ZSEE do zorganizowania i sfinansowania zbierania, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu, oraz unieszkodliwiania zużytego sprzętu przeznaczonego zarówno dla gospodarstw domowych, jak i również dla innych użytkowników.

Zamiast zakończenia, czyli certyfikaty PKR

Oczywiście, tak nowoczesny i tak przychylny środowisku naturalnemu zakład ma szereg certyfikatów i otrzymał wiele niezliczonych nagród. Nie sposób wszystkich ich wymienić i odnotować, ale warto pochylić się nad tymi najistotniejszymi od strony ekologii czy codziennej działalności firmy.

PKR od wielu lat pracuje w oparciu o normę ISO 9001, będącą międzynarodowym standardem określającym wymagania dotyczące systemu zarządzania jakością. Certyfikat potwierdza m.in. zdolność organizacji do konsekwentnego dostarczania wyrobów i usług spełniających wymagania klienta oraz obowiązujące przepisy. Do innych najbardziej prestiżowych wymogów, jakie spełnia PKR, zaliczyć należy standard ISO 14001. Określa on z kolei surowe wymagania dla systemu zarządzania środowiskowego i wspiera oraz nadzoruje zakład w identyfikowaniu, monitorowaniu i minimalizowaniu jego codziennego wpływu na środowisko naturalne.

Wśród kilku innych ważnych certyfikatów i norm warto wymienić choćby KNR Green (polski certyfikat potwierdzający zgodność materiałów i produktów z zasadami zrównoważonego rozwoju), RecyClass (oceniający poziom pochodzenia materiałów z tworzyw sztucznych i wspierający projektowanie produktów bardziej przyjaznych dla procesów recyklingowych) czy system EMAS, a więc Eco-Management and Audit Scheme. Ten ostatni jest dobrowolnym unijnym systemem zarządzania środowiskowego i audytu, który umożliwia organizacjom poprawę efektywności ekologicznej. Bardzo często przewyższa on w praktyce inne standardy (jak choćby wspomniany ISO 14001) i jest nie tylko wymownym potwierdzeniem proekologicznej działalności danej firmy, ale i ukazuje jakże ważną transparentność działań w tym obszarze.