ASEKOL PL Recykling, rzetelność i dialog w branży odpadów [promocja]

Redakcja: Pani Joanno, na początek proszę opowiedzieć kilka słów o Pani doświadczeniu w branży recyklerskiej.

Joanna Janczewska: Od ponad 20 lat jestem związana z branżą gospodarki odpadami, z czego aż 19 lat spędziłam w Organizacjach Odzysku Opakowań, skutecznie realizując wymagane poziomy recyklingu dla największych przedsiębiorstw wprowadzających opakowania na rynek, współpracując z instalacjami przetwarzania odpadów w całej Polsce.

Mottem, który przyświeca mi w biznesie jest „Rzetelność w oparciu o obowiązujące przepisy oraz dialog jako klucz do stabilnej współpracy”.

Zanim przejdziemy do meritum naszej rozmowy, dla tych Czytelników, którzy nie spotkali się jeszcze z tematyką rozporządzenia PPWR – proszę w skrócie opowiedzieć co to właściwie jest?

16 grudnia 2024 roku Rada Unii Europejskiej zatwierdziła rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące opakowań oraz odpadów opakowaniowych. Skrót PPWR tłumaczymy jako Packaging and Packaging Waste Regulation i oznacza to „Rozporządzenie w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych”.

Nowe przepisy mają na celu ograniczenie negatywnego wpływu opakowań i ich odpadów na środowisko oraz zdrowie ludzi, a także wspieranie transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym. Nowe regulacje obejmą przede wszystkim producentów, dostawców, importerów i dystrybutorów opakowań, a także podmioty zajmujące się sprzedażą detaliczną oraz świadczeniem usług realizacji zamówień. Zgodnie z rozporządzeniem, każde państwo członkowskie będzie zobowiązane do zmniejszenia ilości wytwarzanych odpadów opakowaniowych na mieszkańca względem poziomu z 2018 roku: o 5 proc. do roku 2030, o 10 proc. do roku 2035, oraz o 15 proc. do roku 2040.

Dodatkowo, kraje członkowskie będą musiały wdrożyć działania pozwalające na osiągnięcie określonych poziomów recyklingu na całym swoim terytorium.

Chcemy dziś poruszyć temat niezwykle istotny, jakim jest projekt ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (UC100) – ROP w odniesieniu do celów PPWR. Niezaprzeczalnie, jest Pani jedną z największych specjalistek w Polsce w tym zakresie. Jakie jest Pani stanowisko w tej sprawie?

Na początek kilka faktów. Podsumujmy, jakie są główne założenia przedstawione w rozporządzeniu PPWR:

• wszystkie opakowania od 2030 r. muszą nadawać się do recyklingu,
• opakowania, których zdolność do recyklingu będzie poniżej 70 proc., będą od 2030 r. zabronione,
• każde opakowanie z tworzyw sztucznych będzie musiało zawierać określony w PPWR %, zależny od opakowania: od 10 proc. do 35 proc. materiałów z recyklingu odpadów wytworzonych przez konsumentów,
• przedsiębiorca wprowadzający produkt w opakowaniu będzie musiał zapewnić recykling odpadów opakowaniowych i osiągnąć zdolność do recyklingu wprowadzanego opakowania na poziomie minimum 70 proc.

Projekt UC100 nadaje przedsiębiorcom wprowadzającym produkty w opakowaniach na rynek rolę płatnika biernego, bez żadnego wpływu na to, czy i jak opakowania będą zbierane, sortowane i poddawane recyklingowi, dążąc do osiągnięcia celów wskazanych w Rozporządzeniu PPWR.

Jaki będzie tego skutek? Otóż, opakowanie o zdolności do recyklingu poniżej 70 proc. będzie oznaczało zakaz wprowadzania na rynek; od 2030 roku niektóre produkty mogą nie mieć opakowań!

Jaki wpływ będzie to miało na współpracę pomiędzy wprowadzającymi a np. recyklerami?

Rozpatrywałabym ten wątek nieco szerzej. Brak korelacji współpracy pomiędzy: wprowadzającymi, gminą, sortownią, recyklerem stanowi zagrożenie dla realizacji wyżej wymienionych celów. Na rynku wiele mówi się o ekoprojektowaniu, o recyklingu opakowań.

Należy pamiętać, że to na poziomie sortowni jest odzysk odpadu opakowaniowego i przygotowanie do recyklingu. Głos sortowni jest bardzo ważny ze wskazaniem barier, potrzeb, możliwości technologicznych do wysortowania m.in. małych opakowań trafiających do frakcji podsitowej, nie ze względu na skład, ale ze względu na wielkość. To tylko jeden z przykładów. Powiedzmy sobie wprost:

Bez sortowania nie ma recyklingu. Bez recyklingu nie ma realizacji skali recyklingu opakowania. Brak skali recyklingu to zaś zakaz wprowadzania na rynek!

Kto Pani zdaniem poniesie za to konsekwencje?

Konsekwencje będą głównie dla firm wprowadzających produkty w opakowaniach, a nie dla NFOŚiGW. Rola Organizacji Odzysku Opakowań byłaby tu nieoceniona, tworząc aktywną współpracę jako pomost pomiędzy: wprowadzającymi, gminą, sortownią i recyklerem, sprawozdając do NFOŚiGW. Dla przykładu, model czeski ROP oparty jest właśnie o taką współpracę.

Ponadto, przekazywanie dofinansowania zza biurka, wyłącznie w oparciu o dokumenty, jest ryzykiem zasadności finansowania procesów gospodarki odpadami niezgodnych z rzeczywistością. Zmiana powinna naprawić to, co złe i wykorzystać to, co dobre – rzetelnie działające firmy mogą wiele dobrego wnieść do realizacji ROP i osiągnięcia ambitnych celów nadanych Rozporządzeniem PPWR.