Telewizory i dekodery do kina domowego

Wybór telewizora do kina domowego nie jest zadaniem łatwym. Założeniem jest, żeby w warunkach domowych uzyskać atmosferę jak w kinie, czyli obraz był duży, dźwięk przestrzenny, o dużej mocy, ze słyszalnymi efektami specjalnymi. Najbliższe tej koncepcji były projektory wideo, ale przegrały z telewizorami o dużych przekątnych z bardzo dobrymi systemami dźwiękowymi, wspomaganymi subwooferami.

Duży ekran podstawa kina

Mieszkania w blokach nie mają dużych salonów i najlepiej sprawdzają się w nich telewizory 55- i 65-calowe, ale wzrasta sprzedaż modeli 70, 75- i 77-calowych, które dobrze się będą prezentować w apartamentach i w salonach domów jednorodzinnych. Wizytówką możliwości technicznych produktów są telewizory od 80 do 100 cali, które są przy tym bardzo drogie. To także wyzwanie logistyczne w transporcie, jeżeli nie zmieszczą się do windy.

Wśród cieszących się największą popularnością telewizorów znajdziemy modele 4K Ultra HD. Spadło zainteresowanie ekranami 8K Ultra HD, których rozdzielczość obrazu jest optymalna dla bardzo dużych przekątnych. Dla porównania 4K Ultra HD to 3840 × 2160 około 8 mln pikseli, a 8K – 7680 × 4320 pikseli, czyli około 33 mln pikseli. Przy wyborze wielkości ekranu warto poznać współczynnik PPI, czyli liczbę pikseli rozmieszczonych na jednym calu. Im większy PPI, tym więcej pikseli na cal, czyli lepsza jakość obrazu. Na przykład w 75-calowym telewizorze 8K liczba PPI wynosi 117, podczas gdy w telewizorach 4K i Full HD o tym samym rozmiarze odpowiednio 59 i 29, co oznacza, że piksele są znacznie większe, a szczegółowość obrazu się zmniejsza. Ważna jest też odległość, w jakiej siedzimy od ekranu. Najlepiej, żeby wzrok obejmował sam obraz, tak jak jest w kinie, wtedy zobaczymy najwięcej szczegółów.

HDR ważny dla kinomanów

Technika HDR (High Dynamic Range), czyli zwiększenie dynamiki obrazu, zmieniła podejście inżynierów i filmowców do jakości obrazu. Rozdzielczość, parametr obrazu uznawany dotychczas za najważniejszy, stała się jednym z wielu, które mają wpływ na jakość obrazu. HDR w praktyce oznacza dynamicznie zwiększenie jasności obrazu punktowo w ściśle określonych miejscach oraz w ciemnych i jasnych obszarach obrazu. Najlepiej, żeby telewizor był zgodny z Dolby Vision (kinowy), stosowane są formaty HDR10, HDR10+ i rzadziej HLG (telewizja na żywo DVB-S2).

HDR Dolby Vision i Dolby Vision IQ

Zdecydowana większość produkcji kinowych jest realizowana w formatach HDR Dolby Vision, które zostały opracowane przez amerykańską firmę Dolby Vision. Każda klatka obrazu HDR Dolby Vision ma dokładnie określoną jasność i pakiet dynamicznych metadanych. W najnowszej wersji Dolby Vision IQ zastosowano „inteligentną” optymalizację obrazu HDR, dodatkowo w oparciu o czujnik światła w telewizorze, określający natężenie światła w pokoju. W telewizorze dynamika obrazu zależy od zakresu luminancji (jasności) obrazu, który zależy o rodzaju matrycy telewizora. Im większy, tym jakość efektów jest bardziej widoczna. Minimalne efekty są widoczne dla zakresu wartości luminancji 350 – 500 cd/m2, który dotyczy tańszych telewizorów. Dolby Vision powoduje, że zobaczymy więcej szczegółów w ciemnych scenach niż w HDR10+. Filmów z ciemną scenerią jest bardzo dużo. W telewizorach Ultra HD Premium o większej luminancji (750 – 1000 cd/ m2) zobaczymy efekty wizualne punktowe, takie jak światła reflektorów, rozbłyski wybuchów, i szczegóły w jasnych scenach. W najlepszych telewizorach wartości szczytowe luminancji mogą wynosić nawet do 4000 cd/m2.

Filmmaker mode – tryb filmowca

Amatorzy filmów powinni szukać telewizorów z funkcją Filmmaker mode, opracowaną przy współpracy filmowców, hollywoodzkich studiów, firm zajmujących się elektroniką użytkową i UHD Alliance. Jej celem jest zachowanie wizualnych koncepcji twórców, jakich doświadczyć można na dużym ekranie w sali kinowej, gdzie wykorzystuje się projektory, i odtworzenie ich w warunkach domowych. Filmmaker mode wyłącza upłynniacze obrazu, wygładzanie obrazu w ruchu, redukcję szumów i zmniejsza nadmierną ostrość obrazu oraz zachowuje oryginalne proporcje, kolory i częstotliwość zmiany klatek (np. 24 kl./s). Dzięki temu filmy w telewizorze są odtwarzane tak, jak zrealizował je reżyser w wersji kinowej. W najnowszej wersji Filmmaker mode IQ jest uwzględniana jasność światła w pokoju określona przez czujnik. Dzięki temu telewizor będzie mógł automatycznie dostosować temperaturę barwową, a także jasność obrazu i krzywą tonalną do warunków oświetleniowych w pomieszczeniu. Tryb Filmmaker mode znajdziemy w telewizorach 4K i 8K takich marek jak LG, Panasonic, TP Vision (Philips), Samsung, Sony, Vizio, Hisense.

Certyfikat IMAX Enhanced

Zwolennicy filmów oglądanych w kinach IMAX mogą poszukać telewizora z certyfikatem IMAX Enhanced, ogłoszonym w 2018 r. w wyniku współpracy giganta filmowego IMAX i firmy DTS (Digital Theatre System) – twórcy systemu dźwięku do kin. Telewizor musi spełniać wymogi kalibracyjne, rozdzielczości obrazu, przestrzeni kolorów, jasności i skali obrazu (formaty 1,44:1 i 1,9:1), a także dekodować dźwięk DTS:X. Firma DTS sugeruje wybór systemu audio 7.2.4 z siedmioma głośnikami, dwoma subwooferami i czterema surround. Ale wystarczy system głośników 5.1.4. Certyfikat IMAX Enhanced mogą otrzymać telewizory, projektory, amplitunery kina domowego i soundbary. Cały materiał wideo zostaje zremasterowany pod kątem redukcji szumów i ziarnistości obrazu przez specjalistów IMAX, aby zapewnić jak najlepsze wrażenia. Najlepsze telewizory Sony, Hisense i TCL spełniają wymagania certyfikatu IMAX Enhanced.

Matryce do telewizorów a jakość obrazu

Wybór rodzaju matrycy ekranu telewizora to najtrudniejsza decyzja, biorąc pod uwagę ich skomplikowaną i zróżnicowane budowę oraz ich warianty. Telewizory do kina domowego mogą mieć różnej konstrukcji matryce ekranów, które decydują o jakości kolorów, jasności, kontraście, czasie reakcji pikseli, kąta patrzenia na ekran. Podstawowymi są panele LCD LED (QLED, mini-LED) o zróżnicowanej budowie, konkurują z nimi wyświetlacze OLED i QD OLED.

Mini-LED zwiększa szczegółowość i kontrast obrazu

Producenci telewizorów LCD, a nawet OLED, poszerzyli ofertę o telewizory LCD mini-LED. W telewizorach LCD Ultra HD 4K i 8K zastosowane podświetlenie mini-LED zwiększa jasność obrazu (luminancję), kontrast i jednorodność podświetlenia, poziom czerni. Warstwa podświetlenia zawiera, zamiast dotychczasowych kilkuset LED, kilkanaście tysięcy mini-LED, znacznie mniejszych od zwykłej diody LED. Podzielenie ich na wiele stref umożliwia lokalne dynamiczne sterowanie nimi (włączanie i wyłączanie) w zależności od treści obrazu, co zapewnia najlepszy kontrast dynamiczny. W rezultacie w ciemnych i jasnych strefach uzyskuje się pogłębienie czerni i zwiększenie ilości odcieni bieli, co powoduje wzrost szczegółowości obrazu w tych obszarach. Producenci telewizorów mini-LED nie ułatwiają wyboru telewizorów, wiele modeli różni się liczbą stref.

Podświetlenie mini-LED stosowane jest w najlepszych wyświetlaczach QLED (z kropkami kwantowymi): TCL Mini LED, Samsung Neo QLED, Hisense ULED Mini-LED, LG QNED z panelem NanoCell. W tym roku wprowadza je Sharp w serii XLED miniLED. W większości telewizorów mini- LED wykorzystywana w wyświetlaczu dodatkowa warstwa QLED (Quantum LED) w postaci folii, która zawiera mieszaninę kropek kwantowych (nanokryształów) emitujących zielone i czerwone światło w momencie oświetlenia ich światłem niebieskim LED. Utworzone w ten sposób barwy mają znacznie większy zakres kolorów, wzbogacony o lepsze odtwarzanie czerwieni i zieleni niż w telewizorach OLED.

Telewizory OLED – doskonała czerń

Firma LG jest jedynym producentem wyświetlaczy OLED wykorzystujących samoświecące piksele, które są stosowane w markach innych producentów telewizorów, jak Philips, Panasonic i Sony. Ekrany OLED nie wymagają podświetlenia LED, jak jest to w telewizorach LCD, które wiąże się z niejednorodnością światła i wpływa na jakość obrazu. Źródłem światła jest sam materiał piksela – dioda organiczna LED (a nie półprzewodnikowa). Telewizory z ekranami OLED mają wiele zalet. Pierwsza to jakość obrazu, którego czerń jest wzorcowa (wyłączenie pojedynczego piksela), tak samo jak nasycenie kolorów. Czas reakcji matrycy OLED jest znacznie krótszy niż w wypadku LCD. Jasność obrazu jest mniejsza niż w wyświetlaczach LCD, przez co zalecane jest oglądanie filmów w przyciemnionym pokoju. Najlepsze wyświetlacze LG OLED evo mają jasność do 700 cd/m2. Zjawisko smużenia obrazu szybko poruszających się obiektów na ekranie jest znacznie mniejsze, ale występuje. Kąt patrzenia na ekran może być dowolny bez pogorszenia jakości obrazu. Potwierdzają to niezależne testy. Produkowane są ekrany o przekątnej ekranu od 48 do 88 cali.

QD-OLED – większa jasność i lepsze kolory

Za najlepsze wyświetlacze według testów uważane są wyświetlacze QD-OLED z warstwą kropek kwantowych, które są pobudzane do świecenia przez światło niebieskie nieorganicznych LED. W porównaniu z OLED-ami obraz ma większą jasność (do 1500 cd/m2), co powoduje, że można oglądać telewizję w jaśniejszym pokoju niż OLED. Telewizory QD-QLED o przekątnych 55 i 65 cali wprowadziły firmy Samsung i Sony.