Telewizory mini-LED coraz większe i lepsze

Najnowszym trendem, potwierdzonym na CES 2024, jest produkcja bardzo dużych ekranów mini-LED, nawet do 115 cali, które będą konkurować z laserowymi telewizorami i projektorami jakością obrazu, a w wypadku mniejszych przekątnych z OLED-mi. (Fot. TCL)

Popularna świecąca dioda LED w wersji mini-LED stała się najlepszym źródłem światła w wyświetlaczach LCD do telewizorów, a wraz z innowacyjną warstwą QLED (Quantum Dot LED), stosowaną dotychczas w zwykłych telewizorach LCD, zapewnia najlepszą jakość obrazu, w tym odtwarzanie kolorów. Telewizory mini-LED są znacznie tańsze w produkcji niż OLED, dzięki czemu mogą konkurować ceną, wielkością ekranów i jakością obrazu z OLED-ami. Najwięksi producenci popularyzują telewizory LCD mini-LED. Przodują w nich chińskie marki TCL i Hisense oraz koreański Samsung, a mają je także w ofercie także firmy: LG, Philips, Sony, Xiaomi. Aby wyróżnić się na rynku, producenci stosują różne nazwy tej kategorii telewizorów: Hisense – ULED, LG – QNED Mini LED, Samsung – Neo QLED, TCL – Mini LED.

TCL 75C845

Mini-LED – podstawa dobrego obrazu

Coraz lepsza jakość obrazu wynika z rozwoju najnowszej generacji mini-LED z soczewkami zapewniającymi jednorodność strumienia światła, które emitują światło o dużym strumieniu, nieosiągalnym dla diod organicznych OLED, stosowanych w telewizorach OLED. Na przykład w ubiegłym roku TCL wprowadziła najnowszej generacji mini-LED. Dla interesujących się techniką podajemy, że w najlepszych telewizorach TCL w podświetleniu mini-LED zastosowano diody z podwójnymi chipami i z 3 złączami PN w jednej strukturze, które emitują światło o jasności do 2200 nt – serie telewizorów TCL 805 i C955. Jeszcze lepsze parametry mają mini- LED jednochipowe z 6 złączami, umożliwiające emisję światła o jasności do 5000 nt (seria TCL X95). Dodatkowo w obu rodzajach mini-LED soczewki polimerowe zapewniają jednorodność strumienia światła.

Zadbano też o ograniczenie emisji niebieskiego światła, które może być szkodliwe dla ludzkiego wzroku przy bardzo długim oglądaniu filmów, przez zastosowanie niebieskiego filtra (Blue Light filter).

W podświetleniu TCL QD – Mini LED w telewizorach 2024 r. wprowadzono najnowszej generacji mini-LED-y z dużą wydajnością światła. (Fot. TCL)

Im więcej stref podświetlenia, tym lepiej

Bardzo istotne są liczba stref podświetlenia i sterowanie ich światłem, dzięki czemu zmniejsza się różnica w jakości obrazu w porównaniu z OLED. Uzyskuje się coraz większą jasność i kontrast obrazu, co skutkuje bardziej szczegółowym obrazem w jasnych i ciemnych scenach, np. w filmach HDR Dolby Vision.

W porównaniu do konwencjonalnego, strefowego podświetlenia FALD (Full Array Local Dimming) w telewizorach 4K LCD, warstwa podświetlenia zawiera, zamiast dotychczasowych kilkuset LED, kilkanaście tysięcy mini-LED, znacznie mniejszych od zwykłej diody LED. Podzielenie ich na wiele stref umożliwia lokalne dynamiczne sterowanie nimi, częściowe lub całkowite ich wygaszanie, co zapewnia najlepszy kontrast dynamiczny i jednorodność podświetlenia. W rezultacie w ciemnych i jasnych strefach obrazu uzyskuje się najgłębszą czerń i najwięcej odcieni szarości i bieli, co powoduje zwiększenie szczegółowości obrazu w tych obszarach. Specjalna technika kalibracji wiązki światła eliminuje efekt poświaty wokół jasnych punktów obrazu.

Producenci paneli mini-LED LCD rzadko podają liczbę stref i liczbę mini-LED w podświetleniu (przykłady liczby stref w opisach produktów w ramkach). To oznacza, że dla tej samej przekątnej ekranu ich liczba może być inna. Obraz będzie się wtedy różnił kontrastem i jasnością oraz szczegółowością. Jedynie testy pokazują, który obraz jest jaśniejszy i bardziej kontrastowy.

SAMSUNG QE65QN95CATXXH

Matryca LCD mini-LED dla singla czy rodziny?

Nie zagłębiając się w budowę matryc mini-LED LCD, można powiedzieć, że różnią się one też budową cząsteczek ciekłokrystalicznych i ich ułożeniem, co wpływa na ich parametry optyczne, a w konsekwencji na jakość obrazu. W telewizorach mini-LED LCD najczęściej są stosowane matryce VA i IPS (LG).

Według testów matryce VA mają lepszy kontrast, poziom czerni, charakteryzują się dobrą ostrością obrazów w ruchu, ale jakość obrazu pogarsza się, jeśli nie siedzimy na wprost. W wypadku dynamicznego ruchu obiektu na ekranie jego ostrość (brak smużenia) jest zależna nie tylko od matrycy, ale także skuteczności działania układów eliminujących smużenie. Na zakup telewizora z matrycą VA powinny decydować się osoby, które lubią oglądać telewizję tak jak w kinie – w mocno zaciemnionym pokoju, siedząc na wprost ekranu.

Zdecydowane większe kąty odtwarzania obrazu bez pogorszenia jasności i barw mają matryce IPS. Najlepsze telewizory IPS będą miały kontrast porównywalny z matrycami VA. W praktyce oznacza to, że warto kupować telewizor z takim wyświetlaczem, jeżeli oglądamy transmisje sportowe ze znajomymi i w pokoju nie musi być mocno przygaszone światło.

Telewizor mini-LED powinien mieć częstotliwość odświeżania obrazu 120 Hz z korekcją płynności ruchu. (Fot. Hisense)

Matryca 100/120 Hz czy 144/ 240 Hz i upłynniacze ruchu

Telewizory premium do odtwarzania scen z dużą dynamiką ruchu, a więc sportu, filmów akcji, sportu, gier, powinny mieć częstotliwość odświeżania obrazu 100/120 Hz zamiast 50/60 Hz. Dzięki dwa razy większej częstotliwości kontury poruszających się obiektów pozbawione są smużenia, a ruch zachowuje płynność. W większości telewizorów mini-LED częstotliwość odświeżania matrycy wynosi 100/120 Hz, co powoduje, że płynniej odtwarzają ruch na ekranie. Telewizory 100/120 Hz oferują marki: Hisense, LG, Panasonic, Philips, TCL, Sony, Samsung.

Jeśli jest się graczem na dużym ekranie, warto skorzystać z matryc umożliwiających odtwarzanie z gier częstotliwością odświeżania obrazu 144 i 240 Hz (Full HD), co przekłada się na bardziej płynne wrażenia wizualne. Takie telewizory mini-LED 144 Hz znajdziemy w ofercie marek TCL, Hisense, Samsung, a pierwsze 240 Hz wprowadziły firmy TCL i Xiaomi.

LG 75QNED913QA

Upłynniacz ruchu – stosować czy nie?

Do eliminowania zjawiska smużenia (nieostrych konturów) można skorzystać z funkcji upłynniacza ruchu. Jej stosowanie może powodować, że ruch obiektu jest za płynny i wydaje się zbyt naturalny, co sprawia, że mamy do czynienia z tzw. efektem teatru telewizji (oderwanie postaci od tła). Aby go zminimalizować, należy dostosować poziom aktywności systemu, wybierając go z kilku poziomów poprawy płynności ruchu.

Podobnie jest z eliminowaniem zjawiska juddera, czyli skokowego poruszania się obiektów w filmach realizowanych kamerami rejestrującymi obraz z szybkością 24 kl./s. Korygowanie smużenia jest wynikiem stosowania różnych technik: zwiększania częstotliwości odświeżania obrazu z dodatkowymi klatkami, wygaszania podświetlenia (Local Dimmingu), skanowania podświetlenia i innych technik udoskonalających płynność ruchu obiektów na ekranie telewizora o różnej skuteczności w zależności od modelu. Z sygnałem 24p najczęściej mamy do czynienia przy odtwarzaniu filmów z płyt DVD i Blu-ray. Jedynym sposobem sprawdzenia skuteczności działania opisywanych układów jest oglądanie dynamicznych scen, przewijanych napisów, które pozwolą ocenić skuteczność zastosowanych układów. W większości telewizorów można je wyłączać, co na pewno pozwoli ocenić ich skuteczność działania.

W telewizorach TCL Mini LED serii C80 game akcelerator w trybie gier 240 Hz zapewni płynną rozrywkę. (Fot. TCL)

Sztuczna inteligencja w przetwarzaniu obrazu

Telewizory z górnej półki mają rozbudowane możliwości przetwarzania obrazu i dźwięku dzięki stosowaniu algorytmów sztucznej inteligencji przy wykorzystaniu procesorów najnowszej generacji. Algorytmy AI rozpoznają na obrazie twarze, żeby zapewnić naturalny odcień skóry. Rozróżniane są też pierwszy plan i tło, a każdy obiekt przetwarzany jest niezależnie, co pozwala stworzyć wrażenie obrazu przestrzennego. Rozpoznawany jest także gatunek prezentowanej treści (sport, film, gra), uwzględnia się też natężenie światła w pokoju (wbudowany czujnik światła). Praktycznie nie trzeba regulować odbiornika, co jest wygodą dla widza. Podobnie procesor AI analizuje bazę danych dźwiękowych i identyfikuje głosy, efekty akustyczne i częstotliwości, żeby zoptymalizować dźwięk pod kątem określonego gatunku fonii: film, sport, gra, muzyka. Funkcja Auto Volume Leveling utrzymuje taki sam poziom natężenia głosu w różnych typach treści.

HISENSE 55U6KQ

Filmy z HDR – maksymalna jakość

Bardzo dobra jakość telewizorów mini-LED znacznie uwypukli szczegóły w filmach realizowanych z dużą dynamiką zmian w obrazie – HDR. Przy realizacji filmów kinowych wykorzystywane są standardy HDR: HDR10/10+ i Dolby Vision, natomiast w transmisjach telewizyjnych – HLG.

Jakość obrazu HDR zależy od klasy telewizora. Im większa jasność, tym dynamiczne zmiany jasności będą tworzyć obraz bardziej realistyczny i szczegółowy. W systemie HDR zakres luminancji jest zróżnicowany. Im większy, tym jakość efektów jest bardziej widoczna. Najtańsze telewizory bez funkcji HDR mają luminancję obrazu 250 – 350 nt. Zauważalne efekty HDR są widoczne w wypadku zakresu wartości 350 – 500 nt. Telewizory mini-LED są w stanie zapewnić największą jasność HDR – ponad 1000 nt, co przekłada się na najlepsze wrażenia. W dynamicznych scenach rozświetlających punktowo obraz, np. wybuchach, źródłach światła, zobaczymy świetlne efekty.