Wkrętarki i wiertarkowkrętarki oraz niezbędne akcesoria

Wkrętarki i wiertarkowkrętarki należą do najpopularniejszych elektronarzędzi. Przydają się nie tylko przy skręcaniu mebli, ale również z powodzeniem zastąpią tradycyjne wiertarki o małej mocy. Są przy tym znacznie wygodniejsze w użytkowaniu.

Wkrętarki i wiertarkowkrętarki zadomowiły się w podręcznym warsztacie każdego majsterkowicza, a zwłaszcza profesjonalnego użytkownika. Przekonały do siebie uniwersalnością, lekkością i niezawodnością. Znacznie przyspieszają prace związane z wierceniem otworów, a przede wszystkim wkręcaniem wszelkiego rodzaju łączeń śrubowych, co do niedawna było jedną najbardziej czasochłonnych czynności w pracach instalacyjnych. To właśnie wszechstronność sprawiła, że nie tylko profesjonaliści, ale i konsumenci korzystają chętnie korzystają z wiertarek i wiertarkowkrętarki. Szczególnie dużą popularnością cieszą się modele akumulatorowe – to zasługa coraz wydajniejszych standardów zasilania. Obecnie nawet za kilkaset złotych kupimy sprzęt, który pozwoli nie tylko na wkręcanie wkrętów, ale nawet wywierci otwory w ścianie, np. żeby zawiesić karnisze, nowy telewizor czy lustro. Można, więc stwierdzić, że urządzenie takie powinno się znaleźć w praktycznie każdym domu.

Wkrętarki sieciowe

Wkrętarka sieciowa jest zawsze gotowa do pracy, o ile jest możliwość jej podłączenia. Miejsce pracy z wkrętarką sieciową jest uzależnione od dostępu do gniazda elektrycznego i długości przewodu, często jest potrzebny przedłużacz. Ich zaletą jest lekkość, cena i brak konieczności ładowania baterii. Jedynie profesjonalne wkrętarki do płyt występują właściwie tylko w wersji sieciowej. Jest to logiczne, gdyż płyty gipsowo-kartonowe zazwyczaj montuje się wewnątrz budynków z już rozprowadzoną instalacją elektryczną, poza tym seryjne przykręcanie dużej liczby wkrętów wymagałoby bardzo częstego ładowania baterii, co jak wiemy wymaga czasu.

HIKOKI DV36DA WRZ; MAKITA DDF487RAJ

Wkrętarki akumulatorowe

To niewielkie urządzenia, szczególnie przydatne do lekkich prac, zwłaszcza tam, gdzie nie ma miejsca na zastosowanie większego i mocniejszego urządzenia. To bardzo małe i lekkie narzędzia przeznaczone do prac związanych na przykład z montażem mebli czy przykręcania śrubek w urządzeniach elektronicznych. Ich zaletami są relatywnie niska cena i duża dostępność. Urządzenia tego typu w gospodarstwie domowym skutecznie zastępują śrubokręt. Można wybierać spośród dwóch typów konstrukcyjnych tego narzędzia, gdyż mogą mieć formę pistoletu lub przypominać ręczny śrubokręt. Konstrukcja niektórych wkrętarek kompaktowych pozwala na ustawianie rękojeści w kilku pozycjach w zależności od wykonywanego zadania. To cecha szczególnie przydatna podczas pracy w trudno dostępnych miejscach, takich jak narożniki czy wnętrza szafek. Kompaktowe wkrętarki zasilane są zazwyczaj akumulatorami litowo-jonowymi o napięciu 3,6 V, umieszczonymi w rękojeści. W zestawie z samym wkrętakiem sprzedawane są najczęściej spotykane końcówki wkręcające, tzw. bity.

Wiertarkowkrętarkę Hikoki DS36DA WRZ wyposażono w 22 – stopniowe sprzęgło, rękojeść anty – poślizgową Soft Touch, system RFC, światło LED i metalowy hak. (Fot. Hikoki)

Wkrętarki specjalistyczne

Przykładem takich urządzeń są wkrętarki do płyt gipsowo-kartonowych, czyli profesjonalne urządzenia do powtarzalnego wkręcania dużej liczby wkrętów. Zazwyczaj nie mają sprzęgła ograniczającego moment obrotowy (choć są wyjątki), lecz ogranicznik głębokości wkręcania. Jak dotąd najpopularniejsze były modele zasilane sieciowo, jednak i tutaj technika akumulatorowa wkracza wielkimi krokami. Urządzenia te mogą być wyposażone w specjalne magazynki i podajniki wkrętów na taśmie, co zdecydowanie ułatwia i dzięki automatyzacji przyspiesza pracę. Wkrętarki kątowe to specyficzne urządzenia służące do pracy w miejscach o ograniczonym dostępie, np. przy montażu mebli czy samochodów. Z reguły zasilane są z własnego akumulatora, co dodatkowo zwiększa mobilność maszyny. Obudowa tego typu wkrętarki ma podłużny, owalny kształt. Na jednym z jej końców znajduje się głowica. Zazwyczaj jest ona na stałe położona w orientacji prostopadłej do silnika i obudowy. Istnieją też wkrętarki, w których głowicę można przestawiać, zmieniając kąt jej nachylenia względem silnika. Poza tym wkrętarki kątowe są pełnoprawnymi wiertarkami. Większość ma też sprzęgło ograniczające moment obrotowy.

Zestaw bitów Wera Bit-check 10 Impaktor 1 do wkrętarek udarowych z uchwytem z pierścieniem przytrzymującym grot i pierścieniem magnetycznym przytrzymującym wkręt podczas montażu. (Fot. Wera)

Wiertarkowkrętarki większa moc

To najpopularniejszy typ wkrętarek. Mają kształt zbliżony do wiertarek kompaktowych typu pistoletowego i wyposażone są w sporej pojemności akumulator montowany poniżej rękojeści. Oczywiście, na rynku dostępne są również wiertarkowkrętarki sieciowe, ale mają one zastosowanie głównie do takich prac, przy których nie zachodzi potrzeba przemieszczania się z narzędziem. Oprócz wkręcania różnego rodzaju wkrętów i śrub wiertarkowkrętarki mogą wykonywać otwory przy pomocy wierteł w dość miękkich materiałach, takich jak drewno, materiały drewnopochodne, tworzywa sztuczne, aluminium, gazobeton czy bloczki keramzytowe. Są najmocniejsze na rynku i dysponują napięciem nawet 36 V, ale dostępne są także nieco słabsze urządzenia, o napięciu 14 czy 12 V. Popularnym standardem i kompromisem pomiędzy gabarytami, a wydajnością są narzędzia z akumulatorami 18 V. Wiertarkowkrętarki są zazwyczaj wyposażone w regulację momentu obrotowego oraz prędkości obrotowej. Regulacja tego ostatniego parametru może być stopniowa lub płynna. Dużym udogodnieniem jest sprzęgło bezpieczeństwa. Zatrzymuje ono silnik, gdy wiertło lub bit napotka za duży opór.

TRYTON TCV20L2 z wyposażeniem

Wiertarkowkrętarki udarowe

Charakteryzują się podobnymi parametrami jak zwykłe wiertarkowkrętarki, jednak są wyposażone w mechanizm udarowy. Udar w tego typu urządzeniach w większości modeli generowany jest mechanicznie. Udar mechaniczny jest zwyczajnie lżejszy i prostszy od pneumatycznego, co w tak kompaktowych urządzeniach jak wiertarkowkrętarki ma spore znaczenie. Wadą tego typu rozwiązania jest mniejsza energia udaru, jednak we wkrętarkach, które i tak mają niewielką moc i ograniczenia wynikające z zasilania, ma to drugorzędne znaczenie. Dzięki zastosowaniu mechanizmu udarowego wiertarkowkrętarki można wykorzystywać do wykonywania otworów w twardych materiałach, jak cegła nawet beton. W wielu lekkich zadaniach mogą z powodzeniem zastąpić tradycyjną wiertarkę udarową.

Ważne parametry wkrętarek i wiertarkowkrętarek

Przy ich wyborze warto zapoznać się z podstawowymi parametrami.

VULCAN CONCEPT VZV18C2; TRYTON TCU300

Moc silnika

Od niej zależy, do jakich prac będzie można wykorzystać dane urządzenie. Małe wkrętarki mają silniki o mocy kilkudziesięciu watów. Duże urządzenia z przekładniami i udarem mogą generować moc dochodzącą do 750 W. Nie jest to parametr często podawany w wypadku wkrętarek akumulatorowych. Znacznie częściej informuje się o napięciu zasilającym. Napięcie 3,6 V jest stosowane we wkrętakach, 10,8 oraz 12 V w kompaktowych wiertarkowkrętarkach a 18 i 36 V w najbardziej wydajnych wiertarkowkrętarkach na rynku. Należy też sugerować się informacją o średnicy wykonywanych otworów.

Wiertła HSS Sprint Master marki Alpen o szybkości wiercenia do 30 proc. większej od zwykłych wierteł HSS i o 3-krotnie wyższej trwałości doskonale nadają się do wiercenia w stali, metalach nieżelaznych czy tworzywach sztucznych. (Fot. Alpen)

Moment obrotowy

To parametr istotny przy wyborze wkrętarek, podawany w Nm (niutonometrach). Określa, z jaką siłą będą wkręcane śruby, a tym samym jak głęboko mogą zostać osadzone. Niektóre modele mają specjalne ustawienie momentu obrotowego umożliwiające wiercenie. Producenci mogą podać dwie różne wartości dla wkręcania miękkiego i twardego. Wkręcenia miękkie dotyczy materiałów miękkich, w których moment obrotowy rośnie równomiernie wraz z głębokością wkręcanego wkrętu. W materiałach twardych moment obrotowy rośnie bardzo wolno, by w końcowej fazie gwałtownie zwiększyć się. Im większa wartość maksymalnego momentu obrotowego, tym większe wkręty można wkręcać i wiercić większe otwory. Najmniejsze modele wkrętarek osiągają moment obrotowy rzędu 5–10 Nm. To wartość wystarczająca do szybkiego przykręcenia śrubki w meblu. Wiercenie czy wkręcanie wkrętów samowiercących wymaga większego momentu, powyżej 10 Nm. Popularne wiertarkowkrętarki akumulatorowe klasy 18 V dysponują momentem w okolicach 40 Nm.

Liczba biegów

Wiertarkowkrętarki mogą być wyposażone, w co najmniej dwa biegi. Pierwszy ustawia mniejszą szybkość i wyższy moment obrotowy, dzięki czemu urządzenie bardzo dobrze radzi sobie z wkręcaniem wkrętów. Drugi bieg jest przygotowany z myślą o wierceniu, przez co narzędzie ma ustawione szybkie ruchy obrotowe. Na najniższym biegu uzyskuje się najwyższy moment obrotowy. Najwyższy bieg służy do wiercenia w bardzo twardych materiałach.

VULCAN CONCEPT VZV12; TRYTON TUSB36

Prędkość obrotowa

Im większa jest wartość tego parametru (podawana w obr./min), tym większa wydajność narzędzia. Im więcej biegów ma przekładnia, tym większe zakresy prędkości obrotowej można uzyskać. Średniej klasy wkrętarki osiągają ok. 1,5 do 2 tys. obr./min.

Maksymalna średnica wiercenia

Uzależniona jest m.in. od mocy silnika. Ta wartość nominalna podawana w milimetrach określa, jak duże otwory można wywiercić w danym materiale. Producenci zazwyczaj określają maksymalną średnicę wiercenia w trzech podstawowych materiałach: drewnie, metalu i betonie, jeśli wiertarka wyposażona jest w mechanizm udarowy.

Częstotliwość i energia udaru

Parametr ten oznacza liczbę udarów w ciągu minuty. drugi natomiast podawany jest w jednostce J (dżul). Im większe ich wartości, tym elektronarzędzie jest wydajniejsze.

Wiertarkowkrętarka 18 V Tryton TFV18B2 z uchwytem wiertarskim szybkozaciskowym i metalowymi przekładniami. (Fot. Tryton)