Akcesoria i kamery sportowe

Bez wątpienia sporty ekstremalne należą do najbardziej widowiskowych dziedzin. Z tego powodu aż same proszą się o uwiecznienie. Oczywiście, aby jak najlepiej oddać wrażenia, powinno to się odbywać z perspektywy pierwszej osoby.

Na wakacjach możemy też mieć chęć nakręcić lub sfotografować np. piękne rafy koralowe. Z tego powodu wielu producentów w swojej ofercie ma aparaty oraz kamery do zadań ekstremalnych. Kurz i błoto to dla nich chleb powszedni, a słona woda czy szaleństwa na narciarskim stoku nie robią na nich wrażenia.

Aparaty i kamery do zadań specjalnych

Wśród urządzeń do zadań specjalnych bez wątpienia dominują aparaty kompaktowe i niewielkie kamery. Przyczyna jest prosta: solidną obudowę o zwartej bryle można stosunkowo łatwo uszczelnić, a niewielka liczba wystających elementów znacznie ułatwia korzystanie z takiego urządzenia. Pierwszą rzeczą, na jaką należy zwrócić uwagę, jest klasa szczelności aparatu lub kamery. Powszechnie stosowana jest tutaj norma IP. Jest ona zapisywana jako IPXX. Gdzie cyfry oznaczają poszczególne stopnie ochrony przed ciałami stałymi oraz wodą.

Oczywiście, zapewnianie szczelności w urządzeniu elektronicznym wymaga zatkania wszelkich otworów, np. gniazda USB, czy wyjścia HDMI. Oprócz tego aparat powinien być tak skonstruowany, aby jego obsługa była wygodna w rękawiczkach, np. na stoku narciarskim.

Ekstremalne kamery

Coraz większą popularnością cieszą się również „ekstremalne” kamery. Dzięki niewielkim wymiarom oraz szeregowi akcesoriów można je przymocować w bardzo nietypowych miejscach, co ułatwia uzyskiwanie zaskakujących kadrów. W sieci roi się do filmów z kamery jest zamontowanej na motocyklu czy kasku, np. snowboardzisty. Są to miejsca, gdzie nie ma nawet szans na to, aby zwykły operator z tradycyjną kamera zrealizował jakiekolwiek ujęcie. Najlepsze kamerki mogą rejestrować obraz nawet w rozdzielczości 4K, użytkownik musi jednak liczyć się ze zmniejszoną liczba klatek zapisywanych w ciągu sekundy. Powszechnie dostępne są modele, które umożliwiają rejestrowanie obrazu w rozdzielczości Full HD bądź HD z różną liczbą klatek. Zastosowanie mniejszej rozdzielczości pozwala na rejestrowanie obrazu z szybkością nawet 120 klatek na sekundę, może to być przydatne do uchwycenia bardzo szybko poruszających się obiektów i uzyskania efektowych spowolnień obrazu podczas obróbki zarejestrowanego materiału. Najprostsze kamerki mają kształt walca i przypominają niewielkie latarki. Mogą być wyposażone w obiektyw stałoogniskowy lub niewielki zoom. Dla niektórych dużą wadą będzie brak ekranu LCD, co uniemożliwia bezpośredni podgląd obrazu. Bardziej zaawansowane modele mają kształt prostopadłościanu, są również nieco większe, co pozwala na zastosowanie obiektywów i matrycy o większym rozmiarze, co poprawia jakość obrazu. Niezwykle przydatna jest również stabilizacja obrazu. Dzięki niej rejestrowane materiały wideo będą bardziej płynne i pozbawione irytujących przeskoków. Pliki są zapisywane w pamięci urządzenia lub na wymiennych kartach. Przeważnie stosuje się standardowe karty SD lub w wersji mikro. Bardziej zaawansowane kamery mają również ekrany LCD. Jest to znaczne ułatwienie, jeśli chodzi o wybór opcji i ustawień menu urządzenia. W kamerach stosuje się zazwyczaj obiektywy szerokokątne, dzięki którym rejestrowane są bardzo szerokie kadry. Kamera, oczywiście, powinna mieć również możliwość fotografowania. W zależności od urządzenia dostępne są tryby zdjęć seryjnych o różnej szybkości oraz możliwość wykonywania zdjęcia podczas nagrywania wideo. Jako że w terenie bardzo trudno o stałe źródło zasilania, koniecznie należy wrócić uwagę na wytrzymałość zastosowanych akumulatorów.

Obecnie niczym niezwykłym w kamerach sportowych jest możliwość sterowania urządzeniem przy pomocy Wi-Fi. Na smartfonie lub tablecie instalujemy specjalną aplikację. Pozwala ona na kontrolowanie ustawień kamery oraz podgląd rejestrowanego obrazu. Wykonane zdjęcia lub filmy można przesłać do pamięci urządzenia, aby poddać je wstępnej obróbce i np. szybko umieścić w odpowiednim portalu. Jeśli ta funkcja jest dla nas ważna, koniecznie powinniśmy sprawdzić, czy aplikacja producenta kamery jest zgodna z posiadanym przez nas urządzeniem mobilnym. Do kamery może być dodatkowo dostępny pilot zdalnego sterowania, również wykorzystujący do łączności Wi-Fi.

Dodatki do kamery

O użyteczności kamery sportowej nie stanowi sama jej specyfikacja, ale także dostępne dodatki. W podstawowym zestawie znajdziemy zazwyczaj tylko kamerę, jednak aby użyć jej w konkretnym sporcie, niezbędne okażą się odpowiednie mocowania i obudowy. Mocowanie na klatkę piersiową można wykorzystać do takich sportów jak kolarstwo górskie, kajakarstwo czy narciarstwo. Punkt mocowania jest umieszczony stosunkowo nisko, więc uzyskujemy ciekawszą perspektywę, a w kadrze możemy lepiej uchwyć np. kolana, ręce czy kierownicę. Wybierając mocowanie do pojazdu, należy zwrócić uwagę na kilka czynników. Pierwszy z nich to maksymalna prędkość, z jaką może poruszać się pojazd, aby mocowanie nadal było stabilne, kolejny to ewentualna odporność obudowy na wodę, co jest przydatne np. na skuterach wodnych lub motorówkach. Mocowanie do rur w zależności od średnicy można wykorzystać również w pojazdach, np. rowerach, gdzie kamerę można przytwierdzić bezpośrednio do kierownicy. W takiej sytuacji przydatna jest regulacja orientacji kamery, stosowana w niektórych mocowaniach. Na głowie kamerę możemy przymocować na kilka sposobów. Jeden z nich to specjalna opaska z możliwością regulacji, co zapewnia swobodę ruchu oraz stabilność. Inny wariant to mocowanie do kasku, które oprócz standardowej możliwości rejestracji obrazu może mieć mocowanie pozwalające na nagrywanie „autoportretu”. Sama kamera może być wodoszczelna w ograniczonym zakresie, jednak dodatkowo mogą być dostępne specjalne obudowy, zapewniające wodoszczelność na głębokości nawet 40 m.

Karty pamięci

Współczesne aparaty fotograficzne do zapisu zdjęć i filmów wykorzystują karty pamięci flash. Ich pojemność sięga nawet kilkunastu gigabajtów, co pozwala na zapisanie kilku godzin filmów lub dziesiątek tysięcy zdjęć.

Format RAW

Słowo RAW oznacza z języka angielskiego surowy. Źródłem tej nazwy jest fakt, że plik RAW zawiera surowe, nieprzetworzone dane z matrycy aparatu. Taki obraz można potem przenieść do komputera, gdzie po zastosowaniu oprogramowania graficznego można uzyskać lepsze efekty, niż stosując tylko oprogramowanie aparatu. RAW charakteryzuje się dużym zakresem tonalnym, brakiem stratnej kompresji i na piksel zawiera 12 lub 14 bitów (JPEG zawiera jedynie 8). Porównując do fotografii tradycyjnej, RAW jest odpowiednikiem negatywu, a oprogramowanie graficzne pełni funkcję ciemni. Każdy producent stosuje inny format RAW, niezgodny z innymi. Możliwość zapisu w RAW oferują tylko najlepsze aparaty kompaktowe, kompakty systemowe oraz lustrzanki. Format ten pozwala na wykrzesanie szczytu możliwości z aparatu. Plik RAW po obróbce można zapisać do TIFF, który jest bezstratnym formatem kompresji.

Rodzaje kart pamięci

Aparaty cyfrowe obsługują kilka podstawowych typów kart pamięci:

• CompactFlash (CF) – była to pierwsza dostępna na rynku karta pamięci. Obecnie karty CF stosowane są w lustrzankach cyfrowych. Oferują dużą pojemność oraz największą szybkość. Szybkość kart jest wyrażana w postaci wskaźnika lub w MB/s. Wskaźnik 100x to 15 MB/s, a 200x – odpowiednio 30 MB/s. Obecnie karty ComapctFlash mogą oferować nawet szybkość 3000x, co oznacza aż 450 MB/s. Pojemność kart dostępnych w powszechnej sprzedaży sięga nawet 256 GB;
• Secure Digital (SD) – karty Secure Digital wyparły popularne MMC. Ich wymiary to 24 × 32 × 2,1 mm. Występują w trzech wersjach: SD (do 2 GB), SDHC (od 4 do 32 GB) i SDXC (powyżej 32 GB, obecnie do 128 GB). Szybkość kart SD definiują klasy. Jedna klasa odpowiada 1 MB/s. Powszechnie stosowane są oznaczenia: klasa 2, 4, 6 i 10, a ich szybkość to odpowiednio 2, 4, 6 i 10 MB/s. Najszybsze karty SD są zgodne ze standardem UHS-I. Szybkość transferu może w nich wynosić nawet 104 MB/s. Kolejna wersja standardu UHSI-II ma z kolei zapewniać szybkość nawet 312 MB/s. Karty SD z uwagi na małe wymiary i stosunkowo dobrą wydajność są stosowane w lustrzankach, kompaktach tradycyjnych i systemowych. Występują również w pomniejszonych wersjach (mini i mikro). Karty SD mogą być wyposażone w funkcję Eye-Fi, która pozwala na wykorzystanie sieci bezprzewodowej do przesyłania zdjęć z aparatu do komputera;
• Memory Stick – to standard opracowany przez Sony i stosowany w aparatach tego producenta. Występuje w kilku wersjach, włączając w to pomniejszoną. Obecnie na rynku dostępne są karty MS Pro Duo Mark2, MS Pro-HG Duo HX i MS Micro Mark 2. Te pierwsze dostępne są w wariancie o pojemności 2 lub 4 GB i są polecane do starszych urządzeń, niezgodnych z nowym standardem. W kartach MS Pro-HG Duo HX możliwe warianty pojemnościowe to 8, 16 lub 32 GB. Zwiększeniu uległa również szybkość transmisji danych, która teraz wynosi nawet 50 MB/s. Karty te są przystosowane do pracy w temperaturze od -25 °C do 85 °C;
• XQD – to stosunkowo świeży standard kart pamięci, przeznaczony do wymagających zastosowań. Oferowane są w rozmiarze od 16 do 64 GB. Występują w trzech wariantach. Pierwszy z nich to QDH, przeznaczony głównie do zawodowej fotografii o szybkości zapisu do 125 MB/s. Kolejny – QDS jest preferowany do fotografii sportowej i realizacji szybkich ujęć (wydajność odczytu/zapisu sięga 168 MB/s). Karty te dostępne są również w wersji z sufiksem E. Przeznaczone są one do wykonywania szybkich zdjęć seryjnych w formacie RAW oraz zapisu wideo w rozdzielczości 4K. Szybkość zapisu/odczytu to 180 MB/s. Ostatni typ to QDN, rekomendowany do nagrywania filmów HD i 4K. Szybkość odczytu/zapisu wynosi odpowiednio 125/80 MB/s.

Szybkość karty

Podobnie jak pojemność, tak i szybkość karty trzeba dobrać do zastosowań. Oczywiście, im szybsza, karta tym lepsza. Biorąc pod uwagę karty typu Secure Digital, polecamy te przynajmniej klasy 10. Jest to rozsądne minimum z uwagi na niewielką różnicę w cenie w stosunku do wolniejszych kart. W aparatach czy kamerach karta tej klasy pozwoli zazwyczaj na nagrywanie wideo w rozdzielczości Full HD. Oczywiście, mówimy to o urządzeniach klasy amatorskiej. Do bardziej wymagających czynności polecamy karty o szybszym transferze. Do takich zastosowań zaliczymy np. nagrywanie wideo o dużej przepływności czy fotografię seryjną w formacie RAW.

Jaka pojemność?

Do fotografii powinniśmy wybrać kartę o pojemności przynajmniej 2 GB, ale tylko wtedy, jeśli dysponujemy mało zaawansowanym aparatem kompaktowym i nie myślimy o nagrywaniu filmów, zwłaszcza w rozdzielczości HD. Mimo wszystko jednak bezpieczniejszą granicą minimum jest pojemność 4 GB. Jeśli nasz aparat zapisuje zdjęcia w formacie RAW oraz wideo w rozdzielczości HD, to znacznie lepszym wyborem jest przynajmniej 8 GB. Karty o pojemności 16 GB możemy polecić do zaawansowanych aparatów jak lustrzanki cyfrowe czy kompakty z wymiennymi obiektywami oraz, oczywiście, do amatorskich kamer wideo. Karty o większej pojemności znajdą zastosowanie wśród osób, które nagrywają dużo materiałów wideo w dużej rozdzielczości oraz zdjęć w formacie RAW.

Odporność kart pamięci

Część zdjęć i filmów powstaje niejednokrotnie w ekstremalnych warunkach, zarówno pod względem pogody, jak i temperatury. Producenci produkują więc karty o zwiększonej odporności na użytkowanie w tego typu warunkach. Dostępne serie często są okraszone dopiskami np. Pro lub Extreme, które sugerują profesjonalne zastosowania. Przeglądając ich parametry, należy zwrócić uwagę, w jakim zakresie temperatury mogą pracować, może być to np. od -25 do 85 °C. Karta może być odporna na wodę, dzięki czemu nie będą jej straszne zachlapania.

Dodatkowe funkcje

Do bardziej zaawansowanych serii kart pamięci producenci mogą dołączać dodatkowe oprogramowanie, które pozwoli efektywniej korzystać z karty. Zazwyczaj jest ono przeznaczone do jednego z dwóch zastosowań: zarządzania zdjęciami lub nagraniami bądź odzyskiwania danych. To pierwsze daje do dyspozycji podstawowe opcje zarządzania obrazami, np. tworzenie pokazów slajdów i uzupełnianie ich ścieżką dźwiękową oraz katalogowanie, np. przez dodawanie tagów lub przy pomocy daty. Może być również dostępna opcja współpracy z portalami społecznościowymi i wysyłania bezpośrednio do nich zdjęć. Oprogramowanie od odzyskiwania danych skanuje nośnik i może pozwolić na odzyskanie zagubionych plików. Trzeba pamiętać o tym, że nie gwarantuje stuprocentowej skuteczności.

Torby i plecaki fotograficzne

Torba na aparat to podstawa, zwłaszcza dla posiadaczy lustrzanek i kompaktów systemowych. Do małych kompaktów wystarczy etui, które powinno być estetyczne i wytrzymałe oraz wykonane z wodoodpornego materiału. Wybór torby jest znacznie bardziej skomplikowany. W zasadzie powinna być ona dobierana do aparatu. Musi pomieścić jego korpus oraz przynajmniej dwa obiektywy. Uwagę należy zwrócić zwłaszcza na obiektywy o długich ogniskowych, których rozmiary mogą być naprawdę pokaźne. Oprócz obiektywów potrzebne jest miejsce na dodatkowe akcesoria, jak lampa błyskowa lub obudowa ochronna. Dodatkowe kieszonki mogą się przydać na rzeczy podręczne, jak chociażby filtr na obiektyw lub osłonę. Warto zwrócić uwagę na jakość wykonania torby. Pasek powinien być wytrzymały, tak samo jak zaczepy, ponieważ masa takiego zestawu może być całkiem duża. Nie da się ukryć, że torby renomowanych producentów zapewniają najlepszą jakość. Jeśli nasz osprzęt jest bardziej rozbudowany, to lepszym rozwiązaniem będzie plecak. Oprócz aparatu i obiektywów można do niego zmieścić laptopa lub tablet oraz przypiąć np. statyw.

Statyw

Jest to obowiązkowy dodatek dla każdego, kto chociaż w nikłym stopniu interesuje się fotografią. Statyw jest lepszy od nawet najlepszego systemu stabilizacji obrazu. Występują trzy rodzaje statywów: stołowe, monopody i tripody. Najprostszym statywem jest monopod, który ma tylko jedną nogę. Stabilizuje aparat w płaszczyźnie pionowej i ułatwia fotografowi stabilizację w pozostałych płaszczyznach. Podczas fotografowania aparat należy stale podtrzymywać. Monopod najlepiej stosować tam, gdzie nie ma możliwości używania tradycyjnego statywu, czyli tripodu. Tripod ma trzy nogi, co w pełni stabilizuje aparat w każdej płaszczyźnie i pozwala na wykonywanie fotografii bez trzymania aparatu. Umożliwia wykonywanie ostrych zdjęć z długim czasem naświetlania i przy małej czułości. Statywy stołowe to małe tripody o niewielkim rozmiarze. Aparat lub obiektyw jest mocowany do głowicy statywu. Należy zwrócić uwagę, aby po złożeniu statyw był możliwie małych rozmiarów, a jego rozkładanie nie trwało długo. Konstrukcja powinna być też solidna. Ważnym dodatkiem jest poziomica, w którą statyw powinien być wyposażony.

Uchwyty i batterypacki

Trend miniaturyzacji wymusza na producentach konstruowanie coraz mniejszych aparatów. Nie wszystkim to się podoba. Osoby z dużymi dłońmi mogą mieć problem z wygodnym korzystaniem z mniejszych konstrukcji. Dlatego w ofercie akcesoriów znajdują się dodatkowe obudowy. Zazwyczaj taka obudowa jest pokryta gumą lub innym materiałem zapewniającym dobry chwyt. Drugim rodzajem uchwytów są tzw. batterypacki. Nie dość, że poprawiają komfort pracy, to w ich wnętrzu znajduje się dodatkowa bateria. Znacznie wydłuża ona ogólną żywotność urządzenia i zapewnia dłuższy czas fotografowania.