Nie tylko do wypieków – roboty planetarne

Modele planetarne to ważny segment robotów kuchennych, który rozrasta się z każdym rokiem. Wszystko dzięki zastosowaniu innowacyjnego rozwiązania, jakim jest ruch planetarny. To właśnie on sprawia, że mieszanie składników jest nie tylko prostsze, ale też dokładniejsze i skuteczniejsze – dzięki temu, w jaki sposób poruszają się mieszadła, uzyskujemy idealne napowietrzenie ciasta i odpowiednią konsystencję.

Tego typu ruch narzędzi w robotach został opatentowany przez Amerykanów w 1919 r. Pierwotnie znalazł on zastosowanie w maszynach przemysłowych do produkcji ciastkarsko-piekarskiej, gdzie z powodzeniem jest dalej wykorzystywany. Narzędzie pracuje w dzieży, czyli misie, ruchem złożonym: obraca się wokół własnej osi tak jak w zwykłym mikserze, a równocześnie zatacza okrąg po jej obwodzie w przeciwnym kierunku. Przypomina to ruch Ziemi wokół Słońca – stąd nazwa.

Concept Element RM7000; Eldom WRK1250 Chef; Adler AD 4216

Jak działa robot planetarny?

Jego innowacyjność polega na kierunku ruchu mieszadeł. W modelach planetarnych ruch mieszadeł jest ruchem złożonym, przy pomocy którego narzędzie samodzielnie miesza całą zawartość misy, nie pomijając jakichkolwiek miejsc. Jak to możliwe? Maksymalne zbliżenie się mieszadła do ścianek naczynia w ciągu jednego pełnego ruchu po obwodzie misy gwarantuje doskonałe efekty. Na tym nie koniec. W tym samym czasie wykonuje ono także ruch wokół własnej osi, co znacznie skraca czas potrzebny do wymieszania składników. Urządzenia tego typu specjalizują się w przygotowywaniu mas zarówno lekkich, jak i ciężkich. Charakterystyczny ruch mieszadeł zapewnia im idealne napowietrzenie, które gwarantuje doskonały efekt końcowy. Dzięki dzieży i mieszadłom, które wykonane są z dobrej jakości stali nierdzewnej, roboty planetarne doskonale sprawdzają się podczas „zadań specjalnych”, takich jak np. mieszanie ciast drożdżowych. Solidna konstrukcja korpusu oraz dodatkowych elementów odpowiada za możliwości urządzenia, które ma bardzo szerokie zastosowanie. Rozważając zakup robota planetarnego, trzeba pamiętać, że nie ograniczają się one jedynie do pracy w dzieży. Szeroka gama przystawek pozwala szybciej i łatwiej wykonać wiele kuchennych czynności. Wśród nich są mielenie, robienie przecierów z pomidorów, żurawiny, malin (z oddzieleniem pestek i skórek), tarcie, szatkowanie, wałkowanie, krojenie różnych makaronów, robienie pierożków ravioli, kiełbasek, mielenie zboża na mąkę i na płatki, a nawet otwieranie puszek. Ważnym elementem są dostępne mieszadła i haki, które różnie nazywają różni producenci. Tak naprawdę każdy model konkretnej marki ma bardzo charakterystyczne mieszadła o niepowtarzalnej konstrukcji, która ma zagwarantować doskonałe efekty – dlatego też warto przyjrzeć się temu, jaki mają kształt i jakie są ich największe zalety.

Jednym z najpopularniejszych dodatków do robota planetarnego jest maszynka do mielenia mięsa. (Fot. Amica)

Budowa robota planetarnego

Roboty planetarne wyglądem przypominają miksery stojące. Zbudowane są z ruchomej głowicy oraz misy, w której umieszcza się przetwarzane produkty. Dobrej jakości mieszadła poruszają się w charakterystyczny sposób – nie tylko wokół własnej osi, ale i po obwodzie misy. Takie rozwiązanie gwarantuje szybkie i dokładne wymieszanie wszystkich produktów. Misa zazwyczaj wykonana jest ze stali nierdzewnej, która jest trwałym materiałem, odpornym na zużycie oraz bardzo łatwym w czyszczeniu. W niektórych modelach podstawowych misy są wykonane z tworzywa sztucznego. W zależności od zaleceń producenta może być dozwolone mycie dzieży w zmywarce. Dodatkowo misa wyposażona jest w pokrywę, która chroni otoczenie przed zachlapaniem, np. ciastem. Znajduje się w niej otwór, przez który można dodawać składniki w czasie pracy.

Ruchomą głowicę robota planetarnego można podnieść, co pozwala na wyjęcie misy bądź wymianę mieszadeł. Standardowo w zestawie każdy robot planetarny ma trzy typy mieszadeł – do ubijania, hak do zagniatania ciasta i nasadkę mieszającą do ciasta

Eldom WRK2500 Muti; Amica KML 4011; Bosch MUM Serie 2 MUMS2EW00

Sterowanie robotem

Jedną z zalet robotów planetarnych jest łatwe sterowanie. W praktyce sprowadza się ono do kontroli prędkości obrotowej. Najczęściej służy do tego umieszczone na boku obudowy wielostopniowe pokrętło lub z płynnym ustawieniem prędkości. Przy jego pomocy możemy wygodnie wybrać określoną szybkość lub ewentualnie skorzystać z trybu pulsacyjnego. Na obudowie może być umieszczona czytelna ikonografia, która informuje, jaki zakres prędkości jest zalecany do określonych prac. Dzięki temu obsługa urządzenia jest łatwiejsza. Ewentualne zalecenia można także znaleźć w dołączonej do zestawu instrukcji obsługi lub książce z przepisami – to częsty dodatek do robotów kuchennych.

Niektóre bardziej zaawansowane modele robotów planetarnych dysponują dodatkowo timerem, a nawet wyświetlaczem LCD. Można więc zaprogramować, jak długo urządzenie ma mieszać składniki, a w tym czasie zająć się czymś innym. Oprócz tego ekran prezentuje informacje o masie składników, jeśli urządzenie ma wbudowaną wagę i pozwala na wybór trybów pracy, np. gotowania na parze w sprzęcie z taką funkcją.

Prędkość pracy robota planetarnego najczęściej regulujemy przy pomocy pokrętła. (Fot. Gerlach)

Ważne parametry robota

Wybierając robot planetarny, musimy zwrócić uwagę na parametry urządzenia. Dzięki temu sprzęt będzie dopasowany do naszych potrzeb. Nie ma sensu kupowanie robota o zbyt dużej mocy, jeśli będziemy użytkować go rzadko i do lekkich zadań. Z kolei zbyt mała misa może być poważnym ograniczeniem, jeśli gotujemy dużo i często dla wielu osób.

Na samym początku powinniśmy zwrócić uwagę na pojemność misy, która oznaczana jest w litrach lub mililitrach. To wielkość maksymalna deklarowana przez producenta – do jej zmierzenia używa się po prostu wody. Wskazuje na możliwość zmieszczenia w misie potrzebnej ilości składników przygotowywanej potrawy (osobno lub razem), owoców, warzyw itp. Warto jednak zwrócić uwagę na pojemność roboczą dla określonych zadań. Na przykład misa o objętości 5,5 l pozwoli przygotować ok. 3,5 kg lekkiego ciasta. Pojemność dzieży powinna być dopasowana do naszych wymagań. Jeśli z robota korzystamy rzadko czy nie gotujemy dla dużej liczby osób, to można wybrać mniejszy sprzęt, z np. misą 3,5 l. Atutem będzie też to, że nie zajmie on dużo miejsca w małej kuchni. Z kolei dla amatorów wypieków, którzy będą przygotowywać ich duże ilości, przeznaczone są największe modele domowe, w nich pojemność to nawet 6,7 l.

Kolejnym z ważnych parametrów jest moc i zależy ona od typu robota planetarnego oraz informuje o poborze energii. W zależności od urządzenia we wnętrzu znajdziemy silnik o mocy od 300 do nawet 1700 W. To ogromna różnica, jednak duża moc nie zawsze jest niezbędna. Robot planetarny jest wyposażony w system przekładni i to ich jakość ma kluczowe znaczenie. Modele z wyższej półki o mocy 300 W mogą sobie poradzić bez trudu z zagniataniem np. ciężkiego ciasta drożdżowego. Dzieje się tak, ponieważ osiągają wysoki moment obrotowy, nawet pomimo stosunkowo „słabego” silnika. Oprócz tego są bardzo energooszczędne. Po co więc w niektórych modelach stosuje się silniki o mocy ponad 1000 W? Zagniatanie ciasta to nie wszystko. Taki napęd znajdziemy w robotach wielofunkcyjnych z możliwością podłączenia np. blendera kielichowego czy malaksera. W takich zadaniach duża moc jest niezbędna, zwłaszcza jeśli będziemy aktywnie korzystać z dodatkowych akcesoriów. Po co mamy kupować np. dodatkowy blender kielichowy do przygotowania mąki czy humusu, jeśli wszystko da się załatwić jednym, kompaktowym urządzeniem?

Na kwestię prędkości obrotowej również trzeba spojrzeć z różnej perspektywy. W trakcie ugniatania ciasta czy ubijania śmietany nie jest potrzebna duża prędkość obrotowa. Szybkość wirowania narzędzi – czyli liczba obrotów na minutę [obr./min] dla poszczególnych stopni ustawień zwykle nie przekracza kilkuset, a liczba ustawień wynosi do 10. Parametr ten jest bardzo ważny, gdyż pozwala na dobór optymalnego sposobu mieszania do konkretnych składników, ale też produktu końcowego. Część urządzeń ma specjalne ikonki, informujące o tym, jakie ustawienie jest odpowiednie do konkretnej potrawy – bardziej szczegółowe informacje zawarte są w instrukcjach obsługi lub dołączanych do urządzeń książkach kucharskich. Jeśli jednak robot planetarny ma również możliwość korzystania z blendera kielichowego lub malaksera, to te są w stanie rozwinąć prędkość nawet kilku tysięcy obr./min. Wynika to z zastosowania innego systemu napędu, który nad moment obrotowy przedkłada dużą szybkość wirowania ostrzy. Innej prędkości wymaga kruszenie lodu, innej ubijanie piany czy wyrabianie ciasta.