Dzbanki i butelki filtrujące

Stan kranówki w polskich miastach jest coraz lepszy, a dodatkowo w prosty sposób możemy go poprawić za pomocą dzbanka filtrującego. Sprawdzi się on w praktycznie każdych warunkach, nie tylko w domu, ale i na wyjazdach. Za stosowaniem dzbanków filtrujących przemawiają także czynniki ekonomiczne i ekologiczne. (Fot. Philips)

Nie musimy kupować wody sprzedawanej w butelkach typu PET. To znacznie przyczynia się do redukcji odpadów z tworzyw sztucznych, a sam koszt 1 l wody jest znikomy. Jeśli chcemy mieć przefiltrowaną wodę zawsze przy sobie, to doskonałe rozwiązanie stanowią butelki filtrujące. Zajmują niewiele miejsca i bez trudu zmieszczą się w plecaku, torbie czy miejscu na bidon rowerowy. To doskonały wybór dla aktywnych osób.

Budowa dzbanka

W dużym dzbanku umieszczony jest mniejszy zbiornik, w którym z kolei umieszcza się wymienny wkład. Dzbanki tego typu działają na zasadzie grawitacji. Woda wlewana przez otwór w pokrywie pod wpływem grawitacji przepływa przez mieszankę filtrującą i już oczyszczona trafia do dolnej części dzbanka. Standardem oferowanym przez producentów (choć nadal można znaleźć modele bez otworów wlewowych) jest pokrywka, której nie trzeba zdejmować podczas nalewania wody. Klient ma do wyboru dwa rodzaje wlewów: otwarty (z kratką) i zamknięty (z uchylną klapką). Istnieją modele filtrów dzbankowych, w których aby napełnić dzbanek wystarczy umieścić go pod kranem i skierować strumień wody na klapkę, która odchyli się pod wpływem ciśnienia. W niektórych modelach klapka otwiera się po naciśnięciu specjalnego przycisku. Do najczęstszych udogodnień stosowanych w filtrach dzbankowych zaliczamy:

• antypoślizgową podstawę – można ją spotkać w droższych modelach. Gumowe elementy umieszczone w podstawie zabezpieczają dzbanek przed przypadkowym przesunięciem;
• miękkie uchwyty – również spełniają funkcję antypoślizgową i ułatwiają stabilne trzymanie dzbanka w dłoni.

PHILIPS GoZero AWP2787YL/10; BRITA Marella XL; PHILIPS AWP2938GNT/10; DAFI Atria MI Classic

Wskaźnik wymiany filtra

Niezbędnym elementem każdego dzbanka jest wskaźnik konieczności wymiany filtra – modele bez tego rozwiązania, są naprawdę rzadkością. To on „oblicza” liczbę napełnień dzbanka i informuje o konieczności wymiany filtra. Każdy wskaźnik uruchamia się po włożeniu nowego wkładu. Dlaczego są tak ważne? Przede wszystkim dlatego, że bardzo duże znaczenie dla skuteczności filtracji mają jakość mieszanki oraz stopień jej zużycia. Wskaźnik przypomina o wymianie wkładu, a tym samym pozwala zachować odpowiedni poziom filtracji. Dzielimy je na dwa rodzaje: manualne i elektroniczne. Dodatkowy podział dotyczy tego, w jaki sposób odmierzają poziom zużycia wkładu. W modelach manualnych użytkownik zaznacza datę wymiany – w zależności od produktu podaje tylko miesiąc lub także dzień jego zamontowania. Wskaźniki manualne najczęściej umieszczone są na pokrywce. W niektórych wypadkach wskaźnik umieszczony jest na wkładzie. Specjalny kalendarzyk jest wytłoczony na jego obudowie – wystarczy włożyć wkład w odpowiedni sposób, aby dany miesiąc ustawić w miejscu strzałki wytłoczonej na każdym dzbanku.

Bardziej zaawansowane są wskaźniki elektroniczne, dostępne w kilku wariantach. Obowiązkowo wyposażone są w niewielki wyświetlacz LED, pokazujący liczbę napełnień, procentowy stopień zużycia filtra czy to, jaką ilość wody można jeszcze przelać przez wkład – opcji jest kilka. Jeśli stosowane są paski obrazujące stan wkładu, to po upływie np. tygodnia z wyświetlacza będzie znikać jedna kreska, symbolizująca jeden tydzień. Po zniknięciu wszystkich kresek specjalna ikonka będzie informować o konieczności wymiany.

Niewielki dzbanek filtrujący z łatwością mieści się w lodówce. (Fot. Philips)

Wkłady filtrujące

Na samym wstępie warto zaznaczyć, że zaleca się korzystanie z oryginalnych filtrów do wody producenta dzbanka, gdyż tylko one dają gwarancję jakości, skuteczności i bezpieczeństwa użytych materiałów. Do produkcji wykorzystywane jest całkowicie bezpieczne dla zdrowia tworzywo sztuczne, niezawierające bisfenolu A. Na rynku standardowo dostępne są dwa typy wkładów – pierwszy, tzw. klasyczny, jest podłużny, drugi – poziomy. Kształt wkładu wpływa na to, jak wygląda wewnętrzny dzbanek na wodę nieprzefiltrowaną. Część z nich dostosowana jest do dzbanków konkretnego producenta, część można uznać za uniwersalne – przed kupnem dzbanka warto sprawdzić, jaka jest dostępność wkładów i czy z ich dokupieniem nie będzie problemów. W górnej części obudowy umieszczone jest siteczko, które odpowiada za wstępną filtrację mechaniczną. Drobne oczka filtrują zanieczyszczenia takie jak piasek czy drobinki rdzy – gęstość siateczki to np. 190 mikronów. W środkowej części znajduje się to, co najważniejsze, czyli mieszanka filtrująca. Jej podstawę stanowią wymiennik jonowy oraz węgiel aktywny – niektórzy producenci stosują dodatkowe produkty, tym samym zwiększając liczbę etapów filtracji. Na dole wkładu znajduje się kolejne siteczko z jeszcze drobniejszymi dziurkami. To właśnie ono wychwytuje pozostałe zanieczyszczenia, zatrzymując je w bardzo gęstej siateczce (np. 220 mikronów). Filtracja wody zaczyna się i kończy filtracją mechaniczną. Rozwiązanie to stosowane jest także np. w czajnikach elektrycznych, które mają specjalne siateczki – to one przechwytują zanieczyszczenia w momencie nalewania wody. W dzbankach filtrujących jest podobnie, z tym że tutaj mamy dwa etapy i dwa rodzaje sitek. Jak już wspominaliśmy, różnią się one wielkością i gęstością oczek. Pierwsza siateczka zatrzymuje większe zanieczyszczenia i jest filtracją wstępną, druga jest bardziej zagęszczona i ma za zadanie wyłapywać cząsteczki mieszanki. Za właściwe oczyszczanie odpowiada mieszanka filtrująca, a właściwie węgiel aktywowany i żywica jonowymienna.

PHILIPS AWP2935WH/10; GÖTZE & JENSEN FJ300; DAFI Crystal LED

Ważne parametry

Najważniejszym parametrem dzbanków jest ich pojemność, która jest różna w zależności od konkretnego modelu. W specyfikacjach producenci zazwyczaj podają pojemność całkowitą oraz osobno pojemność zbiornika na wodę przefiltrowaną. W większości dostępnych modeli mieści się od 1,4 l do 1,95 l wody przefiltrowanej przy pojemności całkowitej 2,4 lub 2,95 l. Tym, którzy potrzebują większej ilości wody, warto zaproponować większe dzbanki, o powiększonej pojemności, które mogą mieć nawet 3,5 l lub 4 l pojemności całkowitej i pomieścić odpowiednio 1,8-2 l przefiltrowanej wody. Kolejną kwestią jest kształt. W tym wypadku możemy wyróżnić dwa rodzaje: klasyczne i lodówkowe. Drugi typ to dzbanki mające specjalny spłaszczony kształt. Dzięki temu można je przechowywać na drzwiach lodówki. Klasyczne modele są bardziej wypukłe, przez co nie mieszczą się na półkach. Niektórzy producenci oferują także modele XL, które mają zwiększoną pojemność oraz większe wymiary.

Dzbanki wyposażone są we wskaźnik zużycia filtra, który informuje o tym, kiedy nadszedł czas na jego wymianę. (Fot. Brita)

Etapy filtracji

We wkładach, w których filtracja przebiega w czterech etapach, woda przepływa przez wymiennik jonowy, a potem węgiel aktywowany. Żywica jest produktem syntetycznym. Jej zadanie polega na wychwyceniu z wody jonów soli wapnia i magnezu oraz ich wymianie na jony wodoru. Dzięki temu redukuje twardość wody, która powoduje osadzanie się kamienia na elementach grzewczych urządzeń elektrycznych. Wymiennik jonowy zatrzymuje również metale ciężkie takie jak ołów czy miedź. Trzecim etapem jest filtracja na węglu aktywowanym, który pochłania m.in. chlor i zanieczyszczenia organiczne. Węgiel aktywowany uzyskuje się przez ogrzanie miazgi drzewnej do temperatury 900 °C. Po płukaniu aktywuje się go, np. parą wodną. Porowata struktura węgla sprawia, że ma on bardzo duże właściwości chłonne, „zasysa” w pory zanieczyszczenia i już ich nie oddaje do wody. Wielu producentów impregnuje go srebrem, które z czasem się wypłukuje do filtrowanej wody. Dzięki właściwościom bakteriostatycznym srebro chroni przefiltrowaną wodę w dzbanku przed rozwojem bakterii. Warto wspomnieć, że na rynku dostępne są też filtry magnezowe, które oczyszczając wodę kranową, jednocześnie wzbogacają ją o jony magnezu (średnia zawartość tego pierwiastka w przefiltrowanej wodzie to ok. 30 mg/l), wkłady dostosowane do stopnia twardości wody, do wody bardzo twardej, które skutecznie chronią urządzenia AGD przed kamieniem kotłowym, oraz oczyszczające ją i alkalizujące. Ostatni typ to filtry typu pH+, dzięki którym uzyskujemy wodę o wartości pH8. Woda z filtra pH+ jest zmineralizowana, zawiera jony, dlatego też podobnie jak w wypadku filtra magnezowego Mg+ niezalecane jest jej gotowanie. Codzienne picie wody alkalicznej pozwala dostarczyć do organizmu minerały alkaliczne, wzmocnić siły witalne, uzupełnić urozmaiconą dietę i zachować równowagę kwasowo- zasadową.

• Węgiel aktywowany – to materiał organiczny, charakteryzujący się dużą zdolnością absorpcyjną. Wytwarzany jest z łusek orzechów lub z drewna. Co ważne, doskonale absorbuje chlor. Działa podobnie jak gąbka, trwale przyłączając do swojej powierzchni szkodliwe substancje. Eliminacja zanieczyszczeń następuje właśnie przez powierzchniowe wiązanie cząsteczek z cząsteczkami węgla. Węgiel aktywowany jest impregnowany srebrem, które ma właściwości bakteriostatyczne. Dzięki nim w wodzie nie dochodzi do rozwoju flory bakteryjnej. Co więcej, ma on zastosowanie w wielu branżach, m.in. w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym czy urządzeniach gospodarstwa domowego (pochłania brzydkie zapachy).
• Żywica jonowowymienna – czyli wymiennik jonowy. Jest to ziarnisty, wodoodporny materiał (tworzywo sztuczne), który wymienia swoje jony na inne. Obecnie są to wymienniki organiczne produkowane na bazie żywicy styrenowej lub akrylowej. Mają one zdolność zmniejszania twardości wody, dzięki czemu w czajniku nie osadza się kamień, zaś na herbacie nie pojawia się tłusty, nieprzyjemny osad. Wymienniki jonowe redukują również zawartość wybranych metali ciężkich takich jak ołów czy miedź. Po raz pierwszy zmiękczenie wody przy użyciu żywicy jonowowymiennej odbyło się w 1905 r., dokonał tego Richard Gans. Ciekawostką jest to, że produkt ten służy nie tylko do filtrowania wody, ale także do walki z cholesterolem. Żywica zmniejsza jego poziom i od lat stosowana jest w leczeniu hipercholesterolemii.
• Srebro – nie dopuszcza do rozwoju bakterii w wodzie przefiltrowanej. Dzięki zastosowaniu srebra użytkownik ma pewność, że w wodzie przechowywanej w dzbanku (do 24 godzin) nie rozwiną się bakterie.  

ELDOM DF100N Flow; PHILIPS AWP2933WHT/58; GÖTZE & JENSEN FJ500

Czysta woda za dotknięciem przycisku – Philips AWP2980WH/58

Alternatywę dla dzbanka może stanowić błyskawiczny filtr wody, jak Philips AWP2980WH/58. To funkcjonalne urządzenie, oferujące pojemność aż 3 l i mieszczące się na drzwiach lodówki. Dzięki innowacyjnej technice włókna z węgla aktywnego, która charakteryzuje się skuteczniejszą absorpcją dzięki bardzo porowatej strukturze, wykorzystywany filtr Micro X-Clean Instant zapewnia czterokrotnie szybszy przepływ niż w przypadku dzbanka filtrującego przy zachowaniu takiej samej wydajności filtracji. Odchylana pokrywka umożliwia napełnianie jedną ręką. Podwójny system sygnalizacji wymiany filtra działa w oparciu o rzeczywistą objętość filtracji i okres użytkowania. Wystarczy wcisnąć przycisk i urządzenie w kilka chwil naleje wodę bezpośrednio do szklanki czy czajnika. Wbudowana pompka jest zasilana akumulatorowo. Dostępna jest możliwość ładowania za pomocą kabla USB typu C, przy czym każde pełne naładowanie wystarcza na 1 miesiąc pracy akumulatora.