Oczyszczacze powietrza do domu

Zainteresowani nimi są m.in. alergicy – wykorzystanie filtracji znacznie ogranicza gromadzenie się kurzu w pomieszczeniach oraz pozwala usuwać alergeny, zwłaszcza w okresie pylenia roślin. Co więcej, czyste powietrze po prostu korzystnie wpływa na nasze samopoczucie i efektywność, więc nauka czy praca w takich warunkach jest znacznie skuteczniejsza. Jeśli zastanawiasz się praktycznie: „oczyszczacz powietrza – czy warto?”, to odpowiedź wynika z powyższych argumentów – poprawa komfortu odczuwalna jest na co dzień, a regularne filtrowanie ogranicza kontakt z drażniącymi cząstkami unoszącymi się w domowej przestrzeni.

Jaki oczyszczacz wybrać?

Klasyfikacja dostępnych na rynku urządzeń pozwala wyróżnić przede wszystkim trzy rodzaje rozwiązań. Pierwsze to modele standardowe, wyposażone w wydajny system filtracji, oparty zazwyczaj na filtrach: wstępnym, HEPA i węglowym. Drugie to urządzenia określane jako oczyszczacz powietrza z nawilżaczem, które dbają dodatkowo o utrzymanie prawidłowej wilgotności w pomieszczeniu. Trzecia grupa to konstrukcje z funkcją osuszania powietrza, przydatne w miejscach, gdzie występuje problem nadmiaru wilgoci. Które z nich są lepszym wyborem? Standardowe oczyszczacze są przede wszystkim bardziej przystępne cenowo i bardzo dobrze radzą sobie z usuwaniem szkodliwych związków gromadzących się w powietrzu. Jeśli dysponujemy już tradycyjnym nawilżaczem, można zdecydować się na wariant podstawowy. Sprawdzi się on także wtedy, gdy w pomieszczeniu nie ma kłopotu z utrzymaniem odpowiedniej wilgotności (np. w salonie połączonym z kuchnią) i zależy nam przede wszystkim na dużej wydajności powierzchniowej. Oczyszczacz powietrza z nawilżaczem będzie z kolei bardzo dobrym wyborem do sypialni czy pokoju dziecięcego lub innych pomieszczeń, w których za pomocą jednego urządzenia chcemy kompleksowo zadbać o jakość powietrza. Zbiornik na wodę w takich modelach współpracuje z filtrem dyskowym wodnym, nasączona wkładka filtracyjna (parowanie) wstępnie oczyszcza powietrze, zaś wentylator rozprowadza je po pokoju, zwiększając jego wilgotność. W mieszkaniach, w których pojawia się nadmiar wilgoci, przydatny będzie oczyszczacz z funkcją osuszania. Ta funkcja usuwa nadmiar wilgoci z pokoju lub łazienki do poziomu określonego przez użytkownika, a sam oczyszczacz powietrza, dzięki trzystopniowej filtracji, likwiduje zarodniki pleśni i grzybów oraz usuwa alergeny, bakterie i wirusy. W praktyce odpowiedź na pytanie, jaki oczyszczacz powietrza wybrać, zależy od warunków w mieszkaniu i oczekiwań co do dodatkowych funkcji – warto je przeanalizować przed zakupem.

Parametry oczyszczaczy

Warto przeanalizować parametry techniczne oczyszczaczy, żeby na ich podstawie wybrać najlepsze urządzenie do danego zastosowania. Kupujący informacje na temat danych technicznych mogą znaleźć w firmowych katalogach i instrukcjach, a najszybciej na stronach WWW producentów. Wydajność efektywną oczyszczania poszczególnych modeli porównać można za pomocą przyjętego w tym celu wskaźnika CADR, opracowanego przez niezależne Stowarzyszenie Producentów Sprzętu Gospodarstwa Domowego – Association of Home Appliance Manufacturers (AHAM). Rozwinięcie skrótu (Clean Air Delivery Rate) oznacza w wolnym tłumaczeniu zdolność rozprowadzania czystego powietrza. Każdego dnia człowiek wdycha i wydycha powietrze około 20 tys. razy i wydala około 0,5 kg dwutlenku węgla. Przyjmuje się, że aby powietrze było wolne od zanieczyszczeń i nadmiaru dwutlenku węgla, powinno być w danym pomieszczeniu przefiltrowane w całości cztery razy w ciągu godziny. Z tego właśnie powodu wydajność urządzenia jest podstawową kwestią, na którą należy zwrócić uwagę przy zakupie. Przy określaniu współczynnika CADR uwzględnia się powierzchnię pomieszczenia i objętość czystego powietrza wytwarzanego na minutę (w m³/h). Ocenie podlega usuwanie kurzu, pyłków i dymu. Im wyższy wskaźnik CADR, tym lepszy oczyszczacz powietrza. Współczynnik ten bierze pod uwagę szereg różnych parametrów ważnych w działaniu urządzenia, m.in. ile powietrza faktycznie przepływa oraz jak dobrze jest ono oczyszczane przez filtry. Trzeba pamiętać, że producenci mogą podawać na opakowaniach swoich urządzeń jedynie wydajność nominalną, która nie pokazuje, ile powietrza faktycznie oczyszcza dane urządzenie. Właściwą wartością jest wydajność efektywna, czyli CADR, i to ona powinna służyć do porównań między modelami. Jeżeli nie jest podawany wskaźnik CADR, należy się kierować wydajnością nominalną lub maksymalną przepływu. Nie oznacza ona oczywiście skuteczności, a pokazuje jedynie ilość powietrza, która przepływa przez oczyszczacz w ciągu określonego czasu. Zasada jest prosta: im większa wydajność przepływu, tym szybciej powietrze zostanie przefiltrowane, o ile jakość filtrów jest odpowiednio dobra.

Właściwości użytkowe

Przed zakupem urządzenia warto zwrócić uwagę na jego parametry użytkowe. Ich znajomość pomoże w doborze sprzętu do pomieszczenia czy zastosowań. Dla użytkownika bardzo ważnym parametrem jest poziom głośności urządzenia, który decyduje o komforcie użytkowania. Głośność jest określona poziomem mocy akustycznej w jednostce dB(A). Przy pomiarze wykorzystuje się charakterystykę korekcyjną (A), która optymalizuje pomiar ze względu na charakterystykę słuchu człowieka. Zgodnie z normą PN-87B-02151/02 poziom głośności docierającej do ucha nie powinien przekraczać 30 dB(A) w ciągu nocy i 40 dB(A) w ciągu dnia. Hałas wytwarzany jest przede wszystkim przez wentylatory. Wartości mogą się zmieniać w zależności od szybkości obrotów wentylatora, dlatego istotne jest, żeby urządzenie miało tryb pracy nocnej ze zmniejszoną prędkością. Wartość optymalna w ciągu dnia powinna być mniejsza niż 35 dB(A), a najniższe wartości notowane są w trybie snu – w najlepszych konstrukcjach osiąga się poziom 17 – 19 dB(A). W specyfikacji producent określa także rozmiar pomieszczenia, w jakim urządzenie powinno pracować, żeby uzyskać zamierzoną skuteczność. Prezentowane są zalecana powierzchnia (m²) lub kubatura (m³), dla których zagwarantowane jest efektywne oczyszczanie przy danej wydajności. Im większa wydajność, tym większy pokój można oczyścić. Pobór mocy podawany jest dla wartości maksymalnej lub w zakresie; różnice wynikają z poboru energii przez silnik wentylatora przy różnych prędkościach. Typowy zakres mocy to 50 – 100 W, co czyni te urządzenia stosunkowo oszczędnymi. Warto też uwzględnić wymiary oraz masę – oczyszczacze o wyższej wydajności są zwykle większe, zajmują więcej miejsca i mogą być trudniejsze w przenoszeniu.

W oczyszczaczach z dodatkową funkcją, takich jak oczyszczacz powietrza z nawilżaczem, istotna jest także wydajność nawilżania. Podaje się ją w litrach na godzinę lub na dobę i informuje ona, jaką ilość wody urządzenie jest w stanie odparować do powietrza. Im większa powierzchnia pokoju, tym większa powinna być wydajność. Warto również zwrócić uwagę na pojemność zbiornika na wodę – od jego wielkości zależy częstość dolewek w trakcie pracy.

Filtry w oczyszczaczach

Wskaźnikiem informującym o skuteczności systemu oczyszczania jest retencja filtrów, prezentowana procentowo. Parametr ten pokazuje, jaki procent zanieczyszczeń mechanicznych jest zatrzymywany w filtrze podczas przepływu. Filtry HEPA stosowane w urządzeniach mają oznaczenia klas E10, E11, E12, H13 i H14. Niższa klasa wskazuje na mniejszą zdolność do wychwytywania zanieczyszczeń. Na przykład retencja filtra E10, niezależnie od wielkości cząstek, wynosi powyżej 85 proc., filtra H13 powyżej 99,95 proc., a HEPA H14 aż 99,995 proc. Optymalnie jest, gdy urządzenie pochłania pyłki mniejsze niż 0,3 μm. W praktyce oznacza to, że model o słabszym filtrze przy przepływie 100 m³/h może mieć współczynnik efektywnej dostawy czystego powietrza na poziomie około 85 m³/h, podczas gdy w przypadku filtrów wyższych klas wynik będzie odpowiednio większy. Wieloetapowe układy filtracyjne łączą zwykle filtr wstępny (zatrzymuje większe cząstki, włosy i sierść), filtr węglowy (redukuje gazy i zapachy) oraz filtr HEPA (usuwa drobny pył zawieszony i część mikroorganizmów). Filtry mogą być zamontowane oddzielnie lub tworzyć jeden zintegrowany moduł, co ułatwia serwis.

Likwidacja wirusów i bakterii

Ważne jest, żeby oczyszczacz miał kilka rodzajów filtracji. Podstawowe modele wykorzystują filtrację wieloetapową z zestawami filtrów mechanicznych – najczęściej trzech. Filtr wstępny zatrzymuje największe cząsteczki znajdujące się w powietrzu, a także pyłki, włosy lub sierść. Filtr węglowy usuwa zanieczyszczenia gazowe i nieprzyjemne zapachy. Filtr HEPA zatrzymuje przeszło 99,97 proc. pyłów zawieszonych PM2,5, a nawet mniejszych (0,01 – 0,3 μm) w zależności od klasy filtra i konstrukcji urządzenia, w rezultacie może neutralizować mikroorganizmy takie jak bakterie czy wirusy. Według przeprowadzonych przez producentów testów drobne aerozole zawierające zakaźne wirusy, m.in. SARS-CoV, MERS-CoV czy SARS-CoV-2/Covid-19, mogą być odfiltrowane filtrem HEPA klasy H14 zgodnie z normą EN 1822 ISO. W badaniach marki Stadler Form wykazano, że model Roger big 2 jest w stanie usunąć z powietrza 99,9 proc. aktywnych wirusów SARS-CoV-2 i skutecznie filtrować 99,9 proc. wirusów grypy. Tego typu rezultaty ilustrują, jak skuteczna bywa prawidłowo zaprojektowana filtracja w modelach z filtrami wysokich klas.

Funkcja jonizacji

Kolejnym z rozwiązań ułatwiających neutralizację zanieczyszczeń jest jonizacja. Dla klarowności: termin oczyszczacz powietrza z jonizacja odnosi się do modeli, które – poza wykorzystaniem filtrów – emitują jony dodatnie i ujemne wspomagające proces oczyszczania. Oczyszczacz powietrza z jonizacją emituje jony dodatnie i ujemne, które wspomagają walkę z wirusami i bakteriami oraz ułatwiają wytrącanie się drobin z powietrza. Do najbardziej zaawansowanych na rynku systemów należy Plasmacluster, opracowany przez firmę Sharp. Producent potwierdził skuteczność działania jonów Plasmacluster na SARS-CoV-2 – w teście z próbką powietrza zawierającą koronawirusa zredukowano o 90 proc. liczbę jego cząsteczek. W przypadku infekcji przenoszonych aerozolowo wykazano możliwość inaktywacji SARS-CoV-2 w kroplach unoszących się w powietrzu za pomocą Plasmaclustera, co sugeruje przydatność takiego rozwiązania w ograniczaniu ryzyka w zaludnionych wnętrzach. Decydując, jaki oczyszczacz powietrza wybrać, warto uwzględnić obecność generatora jonów, jeśli zależy nam na tej dodatkowej metodzie wspierającej filtrację.

Promieniowanie UV-C

W walce z mikroorganizmami skuteczne jest również promieniowanie ultrafioletowe UV-C, obejmujące fale elektromagnetyczne o długości 220 – 280 nm, z maksimum skuteczności przy około 253,7 nm. Jego właściwości dezynfekcyjne są znane od dawna i wykorzystywane m.in. w szpitalach oraz zakładach przetwórstwa spożywczego. W oczyszczaczach powietrza używa się lamp LED UV-C umieszczonych w komorach przepływowych. Skażone powietrze zasysane jest przez wentylator do wnętrza, gdzie poddaje się je promieniowaniu UV-C, po czym wydostaje się na zewnątrz już po procesie dezynfekcji mikrobiologicznej. Na skuteczność wpływają natężenie promieniowania i czas kontaktu, dlatego producenci projektują komory tak, żeby zapewnić odpowiednie warunki ekspozycji. Dla użytkownika istotna jest świadomość, że źródło UV-C jest osłonięte i pracuje w zamknięciu, a obsługa ogranicza się do włączenia odpowiedniego trybu, jeśli jest dostępny.

Usuwanie smogu i alergenów

Zanieczyszczenia smogowe usuwa się przede wszystkim dzięki filtracji mechanicznej i czujnikom, które sterują pracą urządzenia. Najważniejsza jest informacja o poziomie pyłów PM2,5 w mieszkaniu, a w wielu modelach dodatkowo o PM10 lub PM1,0. Czujnik jakości powietrza mierzy stężenie cząstek, a urządzenie na tej podstawie zwiększa lub zmniejsza prędkość wentylatora, żeby możliwie szybko doprowadzić powietrze do zadanych parametrów. Wskaźniki mogą być liczbowe i kolorystyczne; często stosuje się 4-stopniowe wskaźniki kolorów, które ułatwiają szybkie odczytanie informacji. Oczyszczacz może mieć dwa tryby prezentacji danych: indeks alergenów lub indeks cząsteczek PM2,5. W droższych oczyszczaczach czujniki gazowe informują dodatkowo o stężeniu TVOC, czyli lotnych związków organicznych. Z punktu widzenia użytkownika domowego szczególnie ważny pozostaje oczyszczacz powietrza dla alergików – modele adresowane do tej grupy często oferują precyzyjniejsze czujniki, wysokiej klasy filtry HEPA oraz tryby intensywnego usuwania pyłków i roztoczy, co pomaga przetrwać okresy wzmożonego pylenia roślin.

Tryby pracy oczyszczaczy

Oczyszczanie powietrza może być realizowane z różną szybkością wentylatora, który zasysa powietrze do urządzenia. Im prędkość jest większa, tym więcej powietrza w jednostce czasu zostaje oczyszczone. Przy pomocy panelu obsługowego można ustalać tryby pracy. W trybie automatycznym szybkość wentylatora zależy od stężenia cząstek PM2,5 – urządzenie przyspiesza, gdy poziom rośnie, i zwalnia, gdy wraca do normy. Na ogół oczyszczacze oferują dwie lub trzy prędkości: dużą, średnią i małą (często nazywaną trybem cichym lub sleep), a modele bardziej zaawansowane mają ich nawet pięć, co pozwala dokładniej dopasować pracę do sytuacji. W trybie nocnym wygasza się wyświetlacz, a urządzenie przechodzi na minimalny poziom hałasu, żeby nie zakłócać snu. Oprócz regulacji intensywności nadmuchu w niektórych konstrukcjach dostępna jest również regulacja kierunku nawiewu, czyli możliwość ustawienia, w którą stronę ma być wydmuchiwane oczyszczone powietrze – zależnie od modelu odbywa się to manualnie lub z użyciem pilota.

Sterowanie oczyszczaczem

Każdy oczyszczacz powietrza wyposażony jest w panel sterujący, który pozwala kontrolować funkcje oraz parametry pracy. Za jego pomocą można włączyć tryb automatyczny lub nocny, ustawić timer, a w modelach z wyświetlaczem – sprawdzić aktualne stężenia cząstek w powietrzu. Sterowanie na odległość możliwe jest dzięki pilotowi, jednak jego funkcje coraz częściej przejmuje aplikacja na telefon, co bywa rozwiązaniem praktyczniejszym na co dzień. Wystarczy, że urządzenie jest podłączone do domowej sieci Wi-Fi, żeby kontrolować je z dowolnego miejsca: uruchomić przed powrotem do domu, sprawdzić bieżącą jakość powietrza, zmienić tryb pracy, a także włączyć harmonogramy przewidujące pracę w określone dni i godziny. Aplikacja informuje też zazwyczaj o stanie zużycia filtrów i przypomina o konieczności ich wymiany, a w modelach z funkcją nawilżania – o uzupełnieniu zbiornika na wodę. Taki zestaw możliwości powoduje, że odpowiedź na często zadawane pytanie: „oczyszczacz powietrza – czy warto?” jest twierdząca również z punktu widzenia wygody obsługi i kontroli nad parametrami pracy.

Certyfikaty i atesty

Producenci promują swoje urządzenia jako skuteczne przeciwko najbardziej dokuczliwym patogenom znajdującym się w powietrzu – alergenom, wirusom, bakteriom i grzybom, jednak wybierając sprzęt, warto sprawdzić, jakimi certyfikatami dysponują. Zgodnie z polskim prawem oczyszczacz powinien mieć certyfikat lub atest Państwowego Zakładu Higieny (PZH); każdy klient ma prawo zapytać o taki dokument przed zakupem, a brak stosownej dokumentacji można zgłosić do PZH. Wśród rozpoznawalnych znaków jakości i rekomendacji znajdują się m.in. PZH, poświadczający bezpieczeństwo zdrowotne wyrobu; BAF, czyli The British Allergy Foundation – czołowa brytyjska organizacja non-profit wspierająca i edukująca alergików oraz osoby z nietolerancjami; TÜV Rheinland Polska – krajowy oddział uznanego, niemieckiego organu certyfikującego; PTA, czyli Polskie Towarzystwo Alergologiczne – wydające rekomendacje produktowe; ECARF, Fundacja Europejskiego Centrum Badań nad Alergią oraz EPA, United States Environmental Protection Agency – amerykańska Agencja Ochrony Środowiska. Obecność takich oznaczeń i rekomendacji ułatwia dokonanie wyboru i może być dodatkowym argumentem, gdy rozważamy zakup modelu adresowanego do wrażliwych użytkowników, na przykład jako oczyszczacz powietrza dla alergików.

Oczyszczacz powietrza z nawilżaczem i jonizacją – Sharp KC-G50EU-W

Propozycja marki Sharp – model KC-G50EU-W to zaawansowany oczyszczacz i nawilżacz powietrza, który zapewnia idealnie czyste i zdrowe powietrze przez cały rok. Urządzenie łączy dwie metody oczyszczania – skuteczny system czterech filtrów (wstępny, HEPA, pochłaniający zapachy oraz nawilżający), które zatrzymują aż 99,97 proc. zanieczyszczeń, oraz generator Plasmacluster High Density 7000. Emitowane jony neutralizują wirusy, bakterie, alergeny i zarodniki pleśni, a także eliminują nieprzyjemne zapachy i redukują elektryczność statyczną, dzięki czemu kurz i pyłki nie osiadają na meblach czy ścianach. Sharp KC-G50EU-W przeznaczony jest do pomieszczeń o powierzchni do 38 m². Wydajny generator jonów usuwa wirusy już w 18 minut, a alergeny w 51 minut (dla pomieszczenia 25 m³). Urządzenie oferuje aż 8 trybów pracy, w tym Plasmacluster Spot, Clean Ion Shower oraz funkcję nawilżania powietrza, która poprawia komfort oddychania i pozytywnie wpływa na kondycję skóry. „Inteligentne” czujniki stale monitorują jakość powietrza, by dostosować parametry pracy do aktualnych warunków, a wskaźnik PM 2.5 pozwala na bieżąco kontrolować poziom zanieczyszczeń.
Dzięki efektowi Coanda strumień powietrza jest równomiernie rozprowadzany po całym pomieszczeniu, a zamykana pokrywa wylotu powietrza chroni wnętrze urządzenia przed zabrudzeniami. O wygodę użytkownika dbają także kółka z blokadą, blokada rodzicielska, programator czasowy i przejrzysty panel sterowania. Filtry charakteryzują się wyjątkowo długą trwałością – mogą pracować nawet do 10 lat. Sharp KC-G50EU-W ma rekomendacje Brytyjskiej Fundacji Antyalergicznej (BAF) oraz certyfikat Państwowego Zakładu Higieny (PZH), co potwierdza jego skuteczność i bezpieczeństwo. To idealny wybór dla osób cierpiących na alergie, dbających o zdrowie swoich bliskich, a także dla wszystkich, którzy chcą oddychać czystym i świeżym powietrzem w domowych wnętrzach.
 

Oczyszczacz powietrza dla alergików – Samsung AX60R5080WD/EU

Zaprojektowany z myślą o dużych pomieszczeniach (do 60 m²) oczyszczacz powietrza Samsung AX60R5080WD/EU wykorzystuje system trzech filtrów, który skutecznie eliminuje z powietrza zanieczyszczenia różnego rodzaju. Filtr wstępny zatrzymuje większe cząsteczki kurzu i sierści, filtr z aktywnym węglem usuwa szkodliwe gazy i nieprzyjemne zapachy, a filtr HEPA wyłapuje do 99,97 proc. cząsteczek o wielkości nawet 0,26 μm. Skuteczność tego rozwiązania została potwierdzona certyfikatem Polskiego Towarzystwa Alergologicznego oraz atestem Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego, co czyni Samsunga AX60R5080WD/EU urządzeniem odpowiednim także dla alergików.
Dzięki trzykierunkowemu przepływowi powietrza oraz wartości CADR na poziomie 467 m³/h oczyszczacz szybko i równomiernie rozprowadza czyste powietrze po całym pomieszczeniu, docierając nawet do najdalszych zakątków. Laserowy czujnik jakości powietrza precyzyjnie mierzy stężenie pyłów PM1.0, PM2.5 i PM10, a wyniki prezentowane są zarówno w formie numerycznej, jak i za pomocą czytelnego, czterokolorowego wskaźnika LED. Samsung AX60R5080WD/EU oferuje kilka trybów pracy, w tym automatyczny, który samodzielnie dostosowuje prędkość wentylatora do aktualnego poziomu zanieczyszczeń, oraz tryb nocny, w którym urządzenie pracuje wyjątkowo cicho – zaledwie 21 dB(A) – i wygasza wyświetlacz, żeby nie zakłócać snu. Wygodę użytkowania zwiększają funkcja timera, blokada rodzicielska oraz alarm informujący o konieczności wymiany filtra.
Oczyszczacz został wyposażony w moduł Wi-Fi i jest kompatybilny z aplikacją SmartThings. Dzięki temu można nim sterować zdalnie z poziomu smartfona – włączyć, wyłączyć, sprawdzić jakość powietrza czy zmienić ustawienia. Obsługiwane są również komendy głosowe. Smukły design urządzenia, przedni wlot powietrza, ułatwiający wymianę filtrów, oraz ukryte kółka transportowe sprawiają, że model AX60R5080WD/EU łączy nowoczesne technikę z praktycznymi rozwiązaniami.