Kawa z ekspresów przelewowych

Historia kawy parzonej metodą przelewową sięga 1908 r. Wtedy to Melitta Bentz w Dreźnie wyprodukowała pierwszy filtr do kawy. Produkt został opatentowan y, a jeszcze w tym samym roku została założona firma Melitta. Dziś to jedno z przedsiębiorstw specjalizujących się w produkcji ekspresów do kawy, tak przelewowych, jak i automatycznych.

Choć ekspresy przelewowe już od wielu lat goszczą w naszych kuchniach, to można stwierdzić, że w ostatnim czasie przeżywają swoisty renesans. Urządzenia są bardzo atrakcyjne pod względem wzorniczym oraz funkcjonalne. Klienci również chętnie sięgają po odmienne metody parzenia kawy, szukając alternatywy dla popularnego espresso. Szczególnie dużym zainteresowaniem ekspresy przelewowe cieszą się np. w Stanach Zjednoczonych, a obraz kelnerki dolewającej kawę z dzbanka w przydrożnym barze już na stałe wsiąkł do popkultury. Podobnie cieszą się one zainteresowaniem w krajach skandynawskich, gdzie w surowym klimacie kubek gorącej kawy stanowi świetny sposób na rozgrzewkę. Do tego zasada działania ekspresów przelewowych jest bardzo łatwa, więc są dostępne w przystępnych cenach. Jeśli do tej pory nie korzystaliśmy z ekspresu do kawy, a chcielibyśmy spróbować czegoś więcej niż tradycyjnej „fusiary”, to model przelewowy będzie bardzo dobrym wyborem.

Melitta ® AromaElegance DeLuxe 1012-03; Siemens TC86303; Bosch TKA6A044; Amica CD 4011

Jak działa ekspres przelewowy?

Urządzenia takie przygotowują kawę filtrowaną. Zależnie od pojemności dzbanka mogą zaparzyć kawę dla większej liczby osób. Mają moc 600 – 2400 W i są sterowane ręcznie albo elektronicznie. Wyróżniają się prostą budową i takim też działaniem. Niektóre modele mają regulację mocy naparu, wbudowany młynek i wyświetlacz. W trakcie pracy woda jest podgrzewana do odpowiedniej temperatury, a następnie przesiąka przez kawę umieszczoną w stożkowym pojemniku z filtrem. Może to być siateczkowy filtr wielokrotnego użytku, wykonany z tworzywa sztucznego, jak i filtr papierowy jednorazowego użytku. Zależy to od modelu urządzenia. W przeciwieństwie do modeli automatycznych czy kolbowych nie występuje tu pompa ciśnieniowa. Dlatego woda po prostu przesiąka przez kawę do dzbanka zgodnie z grawitacją. W porównaniu do modeli ciśnieniowych ekspresy przelewowe są więc wolniejsze, jednak częściowo można to zrekompensować sobie takimi funkcjami jak timer czy opcja utrzymywania temperatury. Dzięki temu kawa w dzbanku może być przygotowana wcześniej. W praktyce w ekspresach przelewowych znajdziemy kilka nowoczesnych rozwiązań, które pomogą w łatwiejszym przygotowaniu pysznej kawy.

Stylowe ekspresy przelewowe mogą być elementami designerskich serii śniadaniowych. (Fot. Bosch)

Parametry ekspresów przelewowych

Jest kilka ważnych parametrów, na które powinniśmy zwrócić uwagę, wybierając ekspres przelewowy, aby był on dopasowany do naszych wymagań. Przede wszystkim jest to pojemność dzbanka na kawę. Oczywiście, im większa, tym więcej kawy przygotujemy za jednym razem. Zazwyczaj producenci podają pojemność w litrach oraz liczbie filiżanek, co znacznie ułatwia wybór ekspresu, ponieważ wiemy, ilu gości możemy poczęstować kawą z jednego parzenia. Modele konsumenckie zazwyczaj mają dzbanki o pojemności ok. 1 l, większe (nawet ponad 2 l) znajdziemy w tych przeznaczonych do gastronomi. Znaczenie ma również pojemność zbiornika na wodę, która bardzo często jest dopasowana do maksymalnej objętości dzbanka. Producent może zastosować miarę, która informuje, na ile filiżanek kawy wystarczy wody. Oczywiście, jak w każdym sprzęcie kuchennym zalecamy stosowanie wody filtrowanej, np. z dzbanka, co znacznie redukuje ilość powstałego kamienia.

Znaczenie ma także moc ekspresu, zazwyczaj wynosi ona ok. 1000 W i jest w pełni wystarczająca od szybkiego nagrzania wody w ilości wymaganej do przygotowania kawy. Ekspresy o większej mocy zazwyczaj mogą przygotować także więcej kawy, ponieważ mają pojemniejsze dzbanki. W modelach, które są wyposażone w młynek, możemy także zwrócić uwagę na pojemność zbiornika na ziarna – im jest większa, tym rzadziej trzeba go uzupełniać.

Melitta ® Look Perfection; MPM MKW-04; Setti+ CM900X Smart; Tessa Aroma 100

Funkcje w ekspresach przelewowych

Wcześniejsze opisy pokazują, że działanie ekspresu przelewowego nie jest zbytnio skomplikowane. Mimo wszystko w urządzeniach tych znajdziemy kilka funkcji, które sprawiają, że korzystanie z nich jest łatwiejsze, a kawa jeszcze lepsza:

• tryb oszczędzania energii – po upływie pewnego czasu bezczynności ekspres przechodzi w tryb uśpienia;
• podświetlenie LED – ekspres przelewowy może być wyposażony w podświetlenie LED przycisków i wyświetlacza, które ułatwia obsługę;
• blokada kapania – jest to rodzaj wypustki znajdującej się na dopływie kawy do dzbanka. Dzięki temu po wyjęciu dzbanka pozostała w filtrze kawa nie skapuje z urządzenia, co chroni płytę grzejną ekspresu przelewowego;
• dzbanek termiczny – czyli po prostu termos, który chroni napar przed utratą ciepła nawet przez kilka godzin;
• timer – umożliwia zaprogramowanie czasu, w którym ekspres automatycznie rozpocznie parzenie kawy. Może być elektroniczny na wyświetlaczu lub mechaniczny, obsługiwany za pomocą specjalnego pokrętła. Do korzystania z elektronicznego timera niezbędne jest ustawienie zegara;
• lampki kontrolne – informują o gotowości urządzenia do pracy;
• podtrzymywanie temperatury – ekspres przelewowy jest wyposażony w płytkę grzewczą, która odpowiada za utrzymanie temperatury zgromadzonej w dzbanku kawy. Zazwyczaj pracuje on przez określony czas, np. 40 min. Dzięki temu kawa dłużej jest gotowa do spożycia;
• miarka do kawy – często w zestawie jest dołączona miarka do kawy, wykonana z tworzywa. Jest przydatna, ponieważ pozwala łatwo odmierzyć ilość mielonej kawy niezbędną do przygotowania określonej liczby filiżanek;
• regulacja mocy kawy – pozwala na dostosowanie intensywności smaku kawy do upodobań użytkownika. Zazwyczaj skala ustawień jest trójstopniowa – łagodna, średnia i mocna;
• młynek do kawy – jak powszechnie wiadomo, najlepiej smakuje świeżo mielona kawa. Dlatego również w niektórych ekspresach przelewowych znajdziemy wbudowany młynek z regulacją grubości mielenia. Wystarczy wybrać, ile filiżanek kawy chcemy przygotować, i po kilku minutach napój będzie gotowy;
• wyjmowany pojemnik na ziarna – w niektórych ekspresach z młynkiem pojemnik na ziarna można wyjąć. To ułatwia czyszczenie zarówno zbiornika, jak i elementów młynka. W zestawie może znajdować się specjalna szczotka czyszcząca;
• wyświetlacz LCD – podświetlany ekran ułatwia korzystanie z ekspresu oraz programowanie funkcji i trybów pracy. Dostępny jest w bardziej zaawansowanych modelach urządzeń;
• wskaźnik poziomu wody – zbiornik na wodę powinien być wyposażony w czytelny wskaźnik poziomu wody. Podziałka informuje nie tylko o jej ilości w litrach, ale i możliwych do przygotowania filiżankach kawy;
• wyjmowany zbiornik na wodę – możliwość wyjęcia zbiornika na wodę sprawia, że jego napełnianie i czyszczenie są łatwiejsze;
• regulacja ilości kawy – możliwość ustawienia, ile filiżanek kawy ekspres ma przygotować;
• dysza natryskowa – aby kawa wydobyła pełnię aromatu, musi być odpowiednio nawilżona wodą. Dlatego producent może zastosować specjalną dyszę natryskową, która odpowiada za równomierne dozowanie gorącej wody.

Pojemność dzbanka powinna być dopasowana do liczby użytkowników zazwyczaj korzystających z ekspresu. (Fot. Eldom)

Czyszczenie ekspresu

Zewnętrzną obudowę ekspresu, aby uniknąć zarysowań, powinniśmy czyścić np. miękką, wilgotną ściereczką. Niektóre elementy, np. pojemnik na kawę czy dzbanek, w zależności od zaleceń producenta mogą być także myte w zmywarce. Informacje o tym znajdziemy w instrukcji obsługi. Jak większość urządzeń mających kontakt z woda ekspres do kawy należy odkamieniać. W niektórych modelach możemy ustawić twardość wody, wtedy co określoną liczbę cykli, dopasowaną do jakości wody, urządzenie przypomni nam o konieczności odkamieniania. Warto zdecydować się na sprzęt z opcją samoczyszczenia. Roztworem odkamieniającym należy wypełnić maksymalną pojemność użytkową zbiornika na wodę, a następnie wcisnąć przycisk odpowiedzialny z odkamienianie. Proces się rozpocznie i potrwa kilkadziesiąt minut. Po zakończeniu urządzenie automatycznie się wyłączy. Szczegółowo proces odkamieniania danego modelu ekspresu jest opisany w instrukcji obsługi urządzenia.