Bisfenol A to nie wszystko

Na zakończenie warto pamiętać, że bisfenol A to jedynie jedna z odmian bisfenolu. Istnieją też bisfenole AB, AF, BP, C, E, G, M, PH, P, S itd. Często producenci zamieniają substancję BPA na BPS – jednak czy jest ona bezpieczniejsza? Nie wiadomo. Tak jak i nie wiadomo, co jeszcze się kryje w naszym otoczeniu. Setki ulepszaczy, utwardzaczy, barwników i wiele, wiele innych substancji zapewne bardzo nam szkodzi. Malkontenci twierdzą (nie bez racji), że odkrycie, że dana substancja jest dla nas niebezpieczna to zasługa… głównie konkurentów, używających innej, wcale nie bardziej przyjaznej człowiekowi. Tak czy tak, odkrywajmy nie tylko bisfenol, ale i inne złe substancje i produkty.

Dane na temat szkodliwości bisfenolu A

Zbigniew Ślęzak – przewodniczący Komisji ds. Prawodawstwa Chemicznego przy Zarządzie Głównym Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego.

W mediach można znaleźć niepokojące informacje na temat szkodliwości setek, a nawet tysięcy różnych substancji, także bisfenolu A (nr CAS 80-05-7; Nr WE 201-245-8).

• Zarządzanie chemikaliami w Unii Europejskiej porządkuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady z 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) i utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA) oraz zmieniające niektóre inne akty prawne. Zgodnie z wymogami REACH konsorcjum unijnych producentów i importerów BPA zarejestrowało tę substancję, po czym została ona poddana kompleksowej ocenie.
• BPA jest stosowany głównie jako półprodukt w wytwarzaniu poliwęglanów i żywic epoksydowych. Praktycznie ponad 99 proc. BPA przereagowuje do wymienionych polimerów. Jako półprodukt BPA nie podlega procedurze udzielania zezwoleń.
• Według wiedzy przyjmowanej jeszcze w ubiegłym roku BPA nie spełniał kryteriów substancji budzącej bardzo duże obawy (SVHC), gdyż nie została ona zaklasyfikowana do substancji rakotwórczych, mutagennych lub reprotoksycznych kategorii 1A lub 1B (CMR), trwałych, zdolnych do bioakumulacji lub toksycznych (PBT), bardzo trwałych i wykazujących bardzo dużą zdolność do bioakumulacji (vPvB) ani też podejrzewanych o inne podobne właściwości, takie jak uszkadzanie układu hormonalnego. Tak więc BPA nie znajdował się na liście kandydackiej do autoryzacji.
• W oparciu o ocenę ryzyka Komisja Europejska wydała w grudniu 2016 r. rozporządzenie uwzględniające ograniczenie w stosowaniu BPA o treści: „BPA nie jest wprowadzany do obrotu w papierze termoczułym w stężeniu równym lub wyższym niż 0,02 proc. masowo od dnia 2 stycznia 2020 r.”
• Zgodnie z obecną legislacją europejską, honorowaną przez REACH, a dotyczącą materiałów mających kontakt z żywnością, BPA jest umieszczony na liście substancji dopuszczonych do tych zastosowań (lista European Food Safety Authority).
• Rozporządzenie REACH przewiduje możliwość rewizji podjętych postanowień.
• Kompetentny przedstawiciel Francji zapowiedział wystąpienie do ECHA z propozycją umieszczenia BPA na liście substancji budzących bardzo duże obawy. Uzasadnieniem będzie wykazanie, że BPA jest substancją mogącą zaburzać gospodarkę hormonalną, a także wykazywać toksyczność dla rozrodczości kategorii 1B. Formalny wniosek w tej sprawie miał wpłynąć na początku 2017 r.
• Już 12 stycznia 2017 r. ECHA opublikowała kolejną listę SVHC, na której znajduje się bisfenol A jako substancja toksyczna dla rozrodczości.
• Warto pamiętać, że rozporządzenie ws. REACH opiera się na zasadzie ostrożności. Zgodnie z założeniami REACH i kryteriami priorytetyzacji substancje obecne na rynku wspólnotowym mają być sukcesywnie zbadane i ocenione, a na podstawie dokonanej oceny będą podejmowane stosowne postanowienia o ograniczeniach lub warunkowych zezwoleniach na ich wytwarzanie i stosowanie.