Wkrętarki, wiertarkowkrętarki oraz akcesoria

Spośród dostępnych na rynku elektronarzędzi za najpopularniejsze możemy bez wątpienia uznać wiertarkowkrętarki, które serca użytkowników podbiły funkcjonalnością i uniwersalnością. Nawet modele z niższej półki cenowej sprawdzą się w podstawowych pracach domowych, jak złożenie mebli czy np. zamocowanie uchwytu na telewizor. (Fot. Hikoki)

Oczywiście, pozornie między dostępnymi na rynku urządzeniami nie ma większej różnicy i wszystkie wkrętarki wyglądają podobnie. O przeznaczeniu decydują detale. Modele profesjonalne oferują większą moc i moment obrotowy, są wyposażone w zaawansowane funkcje i rozwiązania, jak np. silniki bezszczotkowe, odcięcie zasilania w razie zaklinowania wrzeciona wiertła oraz wiele innych. Powszechność akumulatorów litowo-jonowych sprawia, że ze względu na swobodę pracy urządzenia bezprzewodowej są wybierane coraz częściej zarówno przez amatorów, jak i profesjonalistów. Wiertarkowkrętarki znacznie przyspieszają prace związane z wierceniem otworów, a przede wszystkim wkręcaniem wszelkiego rodzaju łączeń śrubowych, co do niedawna było jedną najbardziej czasochłonnych czynności w pracach instalacyjnych. Można więc stwierdzić, że urządzenie takie powinno się znaleźć w praktycznie każdym domu.

Rodzaje wkrętarek

Wkrętarka sieciowa jest zawsze gotowa do pracy, o ile jest możliwość jej podłączenia. Miejsce pracy z wkrętarką sieciową jest uzależnione od dostępu do gniazda elektrycznego i długości przewodu, często jest potrzebny przedłużacz. Zaletami takich modeli są lekkość, cena i brak konieczności ładowania baterii. Jedynie profesjonalne wkrętarki do płyt występują właściwie tylko w wersji sieciowej. Jest to logiczne, gdyż płyty gipsowo- kartonowe zazwyczaj montuje się wewnątrz budynków z już rozprowadzoną instalacją elektryczną, poza tym seryjne przykręcanie dużej liczby wkrętów wymagałoby bardzo częstego ładowania baterii, co – jak wiemy – wymaga czasu. Wkrętarki akumulatorowe to niewielkie urządzenia, szczególnie przydatne do lekkich prac, zwłaszcza tam, gdzie nie ma miejsca na zastosowanie większego i mocniejszego urządzenia. To bardzo małe i lekkie narzędzia przeznaczone do prac związanych na przykład z montażem mebli czy przykręcania śrubek w urządzeniach elektronicznych. Ich zaletami są relatywnie niska cena i duża dostępność. Urządzenia tego typu w gospodarstwie domowym skutecznie zastępują śrubokręt. Można wybierać spośród dwóch typów konstrukcyjnych tego narzędzia, gdyż mogą mieć formę pistoletu lub przypominać ręczny śrubokręt. Konstrukcja niektórych wkrętarek kompaktowych pozwala na ustawianie rękojeści w kilku pozycjach w zależności od wykonywanego zadania. To cecha szczególnie przydatna podczas pracy w trudno dostępnych miejscach, takich jak narożniki czy wnętrza szafek. Kompaktowe wkrętarki zasilane są zazwyczaj akumulatorami litowo-jonowymi o napięciu 3,6 V, umieszczonymi w rękojeści. W zestawie z samym wkrętakiem sprzedawane są najczęściej spotykane końcówki wkręcające, tzw. bity.

HIKOKI DS18DA WCZ; HILTI SF 2-A12; TRYTON TBLV202

Wkrętarki specjalistyczne

Przykładem takich urządzeń są wkrętarki do płyt gipsowo-kartonowych, czyli profesjonalne urządzenia do powtarzalnego wkręcania dużej liczby wkrętów. Zazwyczaj nie mają sprzęgła ograniczającego moment obrotowy (choć są wyjątki), lecz ogranicznik głębokości wkręcania. Dotychczas najpopularniejsze były modele zasilane sieciowo, jednak i tutaj technika akumulatorowa wkracza wielkimi krokami. Urządzenia te mogą być wyposażone w specjalne magazynki i podajniki wkrętów na taśmie, co zdecydowanie ułatwia i dzięki automatyzacji przyspiesza pracę.

Wkrętarki kątowe to specyficzne urządzenia służące do pracy w miejscach o ograniczonym dostępie, np. przy montażu mebli czy samochodów. Z reguły zasilane są z własnego akumulatora, co dodatkowo zwiększa mobilność maszyny. Obudowa tego typu wkrętarki ma podłużny, owalny kształt. Na jednym z jej końców znajduje się głowica. Zazwyczaj jest ona na stałe położona w orientacji prostopadłej do silnika i obudowy. Istnieją też wkrętarki, w których głowicę można przestawiać, zmieniając kąt jej nachylenia względem silnika. Poza tym wkrętarki kątowe są pełnoprawnymi wiertarkami. Większość ma też sprzęgło, ograniczające moment obrotowy.

Coraz popularniejsze są wiertarkowkrętarki z silnikiem bezszczotkowym ze względu na lepsze parametry pracy. (Fot. Tryton)

Wiertarkowkrętarki – uniwersalność przede wszystkim

To najpopularniejszy typ wkrętarek. Mają kształt zbliżony do wiertarek kompaktowych typu pistoletowego i wyposażone są w sporej pojemności akumulator montowany poniżej rękojeści. Oczywiście, na rynku dostępne są również wiertarkowkrętarki sieciowe, ale mają one zastosowanie głównie do takich prac, przy których nie zachodzi potrzeba przemieszczania się z narzędziem. Oprócz wkręcania różnego rodzaju wkrętów i śrub wiertarkowkrętarki mogą wykonywać otwory przy pomocy wierteł w dość miękkich materiałach, takich jak drewno, materiały drewnopochodne, tworzywa sztuczne, aluminium, gazobeton czy bloczki keramzytowe. Są najmocniejsze na rynku i dysponują napięciem nawet 36 V, ale dostępne są także nieco słabsze urządzenia, o napięciu 14 czy 12 V.

Popularnym standardem i kompromisem między gabarytami a wydajnością są narzędzia z akumulatorami 18 V. Wiertarkowkrętarki są zazwyczaj wyposażone w regulację momentu obrotowego oraz prędkości obrotowej. Regulacja tego ostatniego parametru może być stopniowa lub płynna. Dużym udogodnieniem jest sprzęgło bezpieczeństwa. Zatrzymuje ono silnik, gdy wiertło lub bit napotka zbyt duży opór.

STALCO IDS20-75BL; HIKOKI DS36DC WRZ; VULCAN CONCEPT VJV10AL

Podstawowe parametry

Od mocy zależy, do jakich prac będzie można wykorzystać dane urządzenie. Małe wkrętarki mają silniki o mocy kilkudziesięciu watów. Duże urządzenia z przekładniami i udarem mogą generować moc dochodzącą do 750 W. Nie jest to parametr często podawany w wypadku wkrętarek akumulatorowych. Znacznie częściej informuje się o napięciu zasilającym. Napięcie 3,6 V jest stosowane we wkrętarkach, 10,8 oraz 12 V w kompaktowych wiertarkowkrętarkach a 18 V i więcej w najbardziej wydajnych wiertarkowkrętarkach na rynku. Należy też sugerować się informacją o średnicy wykonywanych otworów. Istotny parametr przy wyborze wkrętarek, to moment obrotowy, podawany w Nm (niutonometrach). Określa, z jaką siłą będą wkręcane śruby, a tym samym jak głęboko mogą zostać osadzone. Niektóre modele mają specjalne ustawienie momentu obrotowego umożliwiające wiercenie. Producenci mogą podać dwie różne wartości dla wkręcania miękkiego i twardego. Wkręcenie miękkie dotyczy materiałów miękkich, w których moment obrotowy rośnie równomiernie wraz z głębokością wkręcanego wkrętu.

W materiałach twardych moment obrotowy rośnie bardzo wolno, by w końcowej fazie gwałtownie zwiększyć się. Im większa wartość maksymalnego momentu obrotowego, tym większe wkręty można wkręcać i wiercić większe otwory. Najmniejsze modele wkrętarek osiągają moment obrotowy rzędu 5 – 10 Nm. To wartość wystarczająca do szybkiego przykręcenia śrubki w meblu. Wiercenie czy wkręcanie wkrętów samowiercących wymaga większego momentu, powyżej 10 Nm. Popularne wiertarkowkrętarki akumulatorowe klasy 18 V dysponują momentem w okolicach 50 Nm, a najlepsze modele nawet 140 Nm. Im większa jest prędkość obrotowa (podawana w obr./min), tym większa wydajność narzędzia. Im więcej biegów ma przekładnia, tym większe zakresy prędkości obrotowej można uzyskać. Średniej klasy wkrętarki osiągają od ok. 1,5 do 2 tys. obr./min.

HIKOKI DV18DC WHZ; TRYTON TBLV204; VULCAN CONCEPT VJV10

Parametry i funkcje użytkowe

Maksymalna średnica wiercenia uzależniona jest m.in. od mocy silnika. Ta wartość nominalna, podawana w milimetrach, określa, jak duże otwory można wywiercić w danym materiale. Producenci zazwyczaj określają maksymalną średnicę wiercenia w trzech podstawowych materiałach: drewnie, metalu i betonie, jeśli wiertarka wyposażona jest w mechanizm udarowy.

Wiertarkowkrętarki mogą być wyposażone w co najmniej dwa biegi. Pierwszy ustawia mniejszą szybkość i większy moment obrotowy, dzięki czemu urządzenie bardzo dobrze radzi sobie z wkręcaniem wkrętów. Drugi bieg jest przygotowany z myślą o wierceniu, przez co narzędzie ma ustawione szybkie ruchy obrotowe. Na najniższym biegu uzyskuje się największy moment obrotowy. Najwyższy bieg służy do wiercenia w bardzo twardych materiałach.

Wiertarkowkrętarki udarowe wyposażone są w mechanizm udarowy. Udar generowany jest przez niespasowane ze sobą zębatki. Pozwala na wiercenie otworów o niewielkiej średnicy (do 16 mm) w materiałach twardych. W przedniej części korpus łączy się z uchwytem mocującym osprzęt, w którym wymiana akcesoriów odbywa się już bezkluczykowo. Regulacja sprzęgła znajduje się na pokrętle z przodu lub z tyłu korpusu.

Popularne modele wiertarkowkrętarek wyposażane są w proste układy regulacji obrotów (w zasadzie ograniczniki obrotów), które nie zapewniają precyzyjnego utrzymania nastawionej prędkości. Niektóre modele wyposażone są w układ stabilizacji obrotów niezależny od obciążenia, co jest szczególnie przydatne, gdy przy małej prędkości obrotowej występują duże opory. Urządzenia t akie mają najczęściej również wyłącznik przeciążeniowy, który zapobiega przegrzaniu silnika pod dużym obciążeniem.